គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន ៤ ស្នើគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត និងច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយដើម្បីធានាការបោះឆ្នោតពេលខាងថ្ងៃមុខប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ បានលើកឡើងថា ការស្នើបែបនេះក្រោយពីឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ការបោះឆ្នោតកន្លងមក រួមទាំងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នាពេលថ្មីៗផងដែរ។
លោកបន្តថា ការទាមទារឱ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតដើម្បីធានាពីភាពមិនលម្អៀងរបស់គណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់ និងគណៈកម្មការខេត្តរៀបចំការបោះឆ្នោត រួមទាំងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតផងដែរ។ ចំពោះការទាមទារឱ្យច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយត្រង់មាត្រា៧ និងមាត្រា៦ ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលាយគណបក្សនយោបាយដែលជាក្ដីបារម្ភសម្រាប់គណបក្សនយោបាយ និងប្រជាពលរដ្ឋអ្នកបោះឆ្នោតផងដែរ។
ចំណែកអនុប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក យ៉ង សាំងកុមារ ក៏លើកឡើងដែរថា ការស្នើឱ្យមានការធ្វើវិសោធនកម្មនេះដោយសារនៅត្រង់មាត្រា២៧ និងមាត្រា១៣៥ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតដែលនិយាយអំពីការបែងចែកអាសនៈគណបក្សនយោបាយ។ លោកបញ្ជាក់ថា មិនមែនតែគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានទេ គណបក្សនយោបាយដែលមានគោលការណ៍ និងទស្សនៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នា នឹងធ្វើការជជែកពិភាក្សាគ្នាដើម្បីរកដំណោះស្រាយសម្រាប់ផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ។
បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ អះអាងថា ការទាមទារឱ្យធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនេះ ដោយសារបច្ចុប្បន្ន សមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គឺមានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តទៀតថា ច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយដែលត្រូវបានតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កែដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ទាំងតក់ក្រហល់កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៧ ក្នុងមាត្រា៤៤ថ្មី ចែងថា គណបក្សនយោបាយដែលបានប្រព្រឹត្តល្មើសមាត្រា៦ និង៧ តុលាការអាចផ្អាកសកម្មភាពមិនលើសពី ៥ឆ្នាំ និងរំលាយគណបក្សនោះ។
ក្រៅពីស្នើឱ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត និងច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនោះ គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលក៏បានស្នើឱ្យមានការដោះស្រាយបញ្ហាចំនួន ៨ចំណុច ដើម្បីធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងលើកស្ទួយវិស័យនយោបាយនៅកម្ពុជា។ ក្នុងនោះ ប្រធានមកពីបុគ្គលឯករាជ្យមិនពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សនយោបាយយ៉ាងតិច ៥ឆ្នាំ និងសមាជិក ៤រូបមកពីប្រភពឯករាជ្យមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធគណបក្សនយោបាយ ហើយធានាភាពមិនលម្អៀងនៃគណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់ និងគណៈកម្មការខេត្តរៀបចំការបោះឆ្នោតទៅគណបក្សនយោបាយ ជាពិសេសគណបក្សកាន់អំណាចដោយជ្រើសរើសមកពីប្រភពឯករាជ្យមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សនយោបាយ។
មួយវិញទៀត ចំពោះមន្ត្រីស្ថាប័នជាតិ តុលាការ យោធា នគរបាលជាតិ មន្ត្រីរាជការស៊ីវិលគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងមេភូមិ អនុភូមិ រួមទាំងសមាជិកត្រូវបំពេញការងារដោយអព្យាក្រឹត និងត្រូវមានយន្តការដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីទប់ស្កាត់រាល់សកម្មភាពបំភិតបំភ័យ គំរាមកំហែងដែលប៉ះពាល់សេរីភាពចូលរួមនយោបាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ចំណែកការរាប់សន្លឹកឆ្នោតត្រូវធ្វើឡើងដោយចំហ និងផ្ដល់នូវការរាប់សន្លឹកឆ្នោតទម្រង់១១០២ ទៅឱ្យគណបក្សនយោបាយភ្លាមៗ ខណៈបែបបទប្ដឹងពីភាពមិនប្រក្រតីត្រូវមានភាពងាយស្រួល ហើយត្រូវមានយន្តការច្បាស់លាស់ដោះស្រាយត្រឹមត្រូវជាមួយនឹងការរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញពេលមានបណ្ដឹង ជាដើម។
គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងបួននេះក៏បានស្នើទៅរដ្ឋសភាកុំអនុម័តសំណើសុំធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយថាការធ្វើការវិសោធនកម្មលើកទី១០ នេះ បានផ្ដល់អំណាចរដ្ឋាភិបាលដែលមានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបានដោយមិនចាំបាច់មានបក្សផ្សេងចូលរួម។
គណបក្សនយោបាយទាំង ៤នាក់ដែលដាក់ញត្តិនៅរដ្ឋសភានាថ្ងៃនេះមានគណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ និងគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា។
ប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក យ៉េង វីរៈ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ការដាក់ញត្តិនៅរដ្ឋសភាក្រោយពីពិនិត្យឃើញថា សំណើដែលរដ្ឋាភិបាលសុំធ្វើសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ នេះ បានធ្វើឲ្យកាត់បន្ថយអំណាចសភា និងតំណាងរាស្ត្រ ខណៈប្រទេសកម្ពុជាប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស និងរបបសភានិយម។
ជាក់ស្ដែង មាត្រា១១៩ថ្មីបានកាត់បន្ថយអំណាចសភា ដោយបើកសិទ្ធិអំណាចឲ្យគណបក្សនយោបាយអាចធ្វើសេចក្ដីស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីចាត់តាំង ឬតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ខណៈមាត្រា៩៨ថ្មីក៏បានបន្ថយអំណាចតំណាងរាស្ត្រក្នុងការធ្វើញត្តិបន្ទោសរដ្ឋាភិបាល ពោលគឺពីសំឡេង ៣០នាក់ឡើងទៅដល់ ៤២នាក់ ទើបអាចធ្វើញត្តិស្ដីបន្ទោសទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល។
លោកបញ្ជាក់ថា គណបក្សនយោបាយទាំង៤ មើលឃើញថា វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកនេះបានផ្ដល់អំណាចដល់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬបង្កើតរដ្ឋាភិបាលដែលខុសពីមាត្រា១១៩ និងមាត្រា៩៨ចាស់ ដោយមានតែសភាទេដែលអាចស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រនោះ។
ករណីនេះ លោកថាគណបក្សនយោបាយទាំង៤ ស្នើរដ្ឋសភាកុំអនុម័តសំណើសុំធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ ដោយថាការធ្វើវិសោធនកម្មនេះវាធ្វើឲ្យខាតបង់ប្រយោជន៍ជាតិ និងប៉ះពាល់ដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនម្ចាស់ឆ្នោតផងដែរ។
លោក យ៉េង វីរៈ បន្តថា ទោះបីជាញត្តិពួកគាត់ត្រូវបានមន្ត្រីរបស់គណៈកម្មការទី១ នៃសភាចេញមកទទួលក៏ដោយ ប៉ុន្តែពួកគាត់នៅតែបារម្ភខ្លាចការបញ្ជូនញត្តិនេះទៅប្រធានរដ្ឋសភាមានភាពយឺតយ៉ាវ៕