សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ អះអាងថា តុលាការកំពូលក្រុងភ្នំពេញគ្រោងនឹងប្រកាសសាលដីកាលើសំណុំរឿងរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ ដោយពួកគេរំពឹងថា តុលាការនឹងទម្លាក់ចោលនូវបទចោទ ដើម្បីឲ្យពួកគេមានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញក្នុងការចូលរួមកិច្ចការការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិបន្តទៀត។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិដែលធ្វើការការពារបរិស្ថាន រួមមានកញ្ញា ភួន កែវរស្មី កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងលោក ថុន រដ្ឋា បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានបន្ទាប់ពីសវនាការរបស់ពួកគេ នៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា សវនាការនៅថ្ងៃនេះតុលាការបានសាកសួរជុំវិញកិច្ចការរបស់ពួកគេដែលបានការពារធនធានធម្មជាតិនាពេលកន្លងមក ក្នុងនោះពួកគេសង្ឃឹមថា តុលាការកំពូលនឹងទម្លាក់ចោលនូវបទចោទ ដើម្បីឲ្យពួកគេមានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញក្នុងការចូលរួមកិច្ចការការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិបន្តទៀត។
សកម្មជនបរិស្ថានទាំងនោះបានអះអាងថា ពួកគេបានលើកឡើងនៅក្នុងសវនាការថា ក្នុងនាមជាយុវជនដែលស្នេហាជាតិ និងបានចូលរួមជួយការពារសម្បត្តិធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា គួរណាស់តែទទួលបានការលើកទឹកចិត្តពីអាជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាល មិនគួរទទួលរងនូវភាពអយុត្តិធម៌បែបនេះទេ ព្រោះថាអ្វីៗដែលពួកគេបានធ្វើកន្លងមក មិនមែនដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេឡើយ គឺដើម្បីការពារសម្បត្តិធម្មជាតិកម្ពុជា និងដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ពលរដ្ឋខ្មែរប៉ុណ្ណោះ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ទោះបីមានលទ្ធផលជាវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានបែបណាចំពោះការប្រកាសសាលក្រមរបស់តុលាការនៅចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ នេះក៏ដោយ ក៏ពួកគេនៅតែតាំងចិត្តធ្វើកិច្ចការដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិកម្ពុជាដដែល។ ពួកគេគ្រាន់តែសង្ឃឹមថា តុលាការនឹងផ្តល់នូវភាពយុត្តិធម៌ដើម្បីជាការលើកទឹកចិត្តឲ្យពួកគេធ្វើកិច្ចការដើម្បីសង្គមជាតិបន្តទៀត ប៉ុន្តែបើតុលាការនៅតែបន្តចោទប្រកាន់ទៀតនោះ គឺបង្ហាញពីការបំបាក់ស្មារតីយុវជនដែលស្រឡាញ់ការពារបរិស្ថានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ តុលាការកំពូលក្រុងភ្នំពេញ បានចេញដីកាកោះហៅយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន ៣រូបឱ្យចូលរួមសវនាការនៅថ្ងៃសុក្រ ចុងសប្តាហ៍នេះ បន្ទាប់ពីយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិសម្រេចប្ដឹងសាទុក្ខមិនទទួលយកការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍កាលពីអំឡុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅ។
ក្នុងដីកាតុលាការកំពូល បានបញ្ជាក់ថា យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិទាំងនេះបានជាប់ចោទពីបទ ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ដែលបានប្រព្រឹត្តនៅកម្ពុជាកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៣ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២០ ដែលជាបទល្មើសស្របតាមមាត្រា៤៩៤ និង ៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌរបស់កម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ រួមមានលោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា ជាដើម ត្រូវបានអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញចាប់ខ្លួន និងយកទៅឃុំទុកក្នុងពន្ធនាគារ ដោយចោទប្រកាន់ពីបទ ញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម បន្ទាប់ពីពួកគេបានស្នើសុំជួបលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីសុំឲ្យបុរសខ្លាំងរូបនេះបញ្ឈប់ការលុបបឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ បន្តទៀត។
ក្រោយពីជាប់ពន្ធនាគារជិត ១ឆ្នាំ នៅដើមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចប្រកាសសាលក្រមកាត់ទោសឲ្យយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិម្នាក់ៗជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលចាប់ពី ១៨ខែដល់ ២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ៨លានរៀលផងដែរ។
មាត្រា៤១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយ និងសេរីភាពខាងការប្រជុំ។ លើសពីនេះ មាត្រា៣៥ ក៏បានចែងផងដែរថា ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។
ជុំវិញការកាត់ទោសសកម្មជនបរិស្ថាននេះ មហាអយ្យការអមសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ បានចេញលិខិតកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ អញ្ជើញមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យសកម្មជនបរិស្ថាន ៩នាក់ផ្សេងទៀត ដូចជាលោក ហ៊ុន វណ្ណៈ អ្នកនាង ឈឿន ដារ៉ាវី និងលោក មាន ព្រហ្មមុនី ជាដើម ឱ្យចូលរួមសវនាការរបស់អ្នកទាំងនោះនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះផងដែរ ក្រោមបទចោទ ញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម៕