លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា រដ្ឋសភាកម្ពុជាមានអំណាចខ្លាំងជាងនៅអឺរ៉ុប និងបណ្ដាប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ី ដោយសារការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយបាន លុះត្រាតែឆ្លងកាត់រដ្ឋសភាសិន ដែលផ្ទុយពីប្រទេសអង់គ្លេស និងម៉ាឡេស៊ី ដែលសភានៃប្រទេសទាំងនោះស្ទើរតែគ្មានសិទ្ធិអំណាចអ្វីទាល់តែសោះ។
ការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងឆ្លើយតបនឹងការរិះគន់របស់សង្គមស៊ីវិល បក្សប្រឆាំង និងអ្នកវិភាគ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ លើមាត្រាចំនួន ៨ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ នេះ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រជូននិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច នៅថ្ងៃទី១ វិច្ឆិកា នេះថា កន្លងមកមានមនុស្សមួយចំនួនបានជំទាស់នឹងការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្តែបើឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ប្រទេសអង់គ្លេសនាពេលថ្មីៗនេះ បានធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួនដែលលោកថាបានរិះគន់ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញកាន់តែភ្លឺភ្នែក។
លោកបន្តថា ទោះបីអង់គ្លេសប្រកាន់របបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញដូចកម្ពុជាក្ដី ប៉ុន្តែការតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រីរបស់អង់គ្លេស មិនចាំបាច់សុំការទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាឡើយ។ ដូច្នេះ អំណាចរដ្ឋសភាស្ទើរតែគ្មាន ដែលផ្ទុយពីរដ្ឋសភាកម្ពុជាមានសិទ្ធិ និងមានអំណាចខ្លាំង បើធៀបនឹងអំណាចសភានៃបណ្ដាប្រទេសដទៃ រាប់ទាំងប្រទេសអង់គ្លេស ឬប្រទេសម៉ាឡេស៊ីផងដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា បើតាមច្បាប់ស្ដីពីការចាត់តាំង និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានចែងច្បាស់ថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីមានសិទ្ធិដករដ្ឋមន្ត្រីតាមរយៈព្រះរាជក្រឹត្យស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រ ប៉ុន្តែនៅពេលតែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីឲ្យចូលកាន់តំណែងណាមួយនោះ ក៏ត្រូវសុំការទុកចិត្តពីរដ្ឋសភាដែរ។
ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន គួរតែរៀនឲ្យយល់ពីមូលដ្ឋានចម្បងនៃអំណាចប្រជាធិបតេយ្យ គឺការប្រកួតដោយយុត្តិធម៌។
លោកបញ្ជាក់ថា ការប្រកួតដោយយុត្តិធម៌នេះត្រូវគោរពលក្ខខណ្ឌអាទិភាពពីរ ក្នុងនោះមានសេរីភាពនយោបាយ និងការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងគ្មានការភ័យខ្លាច។
លោក គឹម សុខ បន្តថា លោក ហ៊ុន សែន ល្មមឈប់ច្បិចយកចំណុចស្រដៀងគ្នាដ៏តិចតួចរវាងរបៀបតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋាភិបាលនៅចក្រភពអង់គ្លេស និងនៅកម្ពុជា ទៅប្រឹងបំភ័ន្តពលរដ្ឋខ្មែរទៀតទៅ ហើយលោក ហ៊ុន សែន គួរចេះខ្មាសសហគមន៍អន្តរជាតិប្រជាធិបតេយ្យខ្លះផង។
លោក គឹម សុខ បន្តទៀតថា លោក ហ៊ុន សែន គួរហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិតយ៉ាងតិច ៦យ៉ាងក្នុងការធានាប្រក្រតីភាពប្រជាធិបតេយ្យចក្រភពអង់គ្លេស ដែលកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន មិនមាន ក្នុងនោះគណបក្សនយោបាយនៅអង់គ្លេស ប្រកួតប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃក្នុងជាងសភានៅកម្ពុជា ដែលលោក ហ៊ុន សែន កាងទាំងក្នុងបក្ស និងក្នុងគ្រប់ស្ថាប័នរដ្ឋ រួមទាំងរដ្ឋសភានោះ។
លោកបន្តថា សភាអង់គ្លេសមានអំណាចធានាបាននូវស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់យុត្តិធម៌របស់ប្រទេស ហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសគ្មានអំណាចលូកលាន់ ឬចង់កែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ទាំងឡាយតាមចង់បាននោះទេ ដោយខុសទាំងស្រុងពីកម្ពុជា ដែលលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាទាំងគណបក្សរបស់លោកផង រដ្ឋាភិបាលផង និងរដ្ឋសភាផង ឲ្យធ្វើច្បាប់តាមការចង់បានរបស់គ្រួសារត្រកូល «ហ៊ុន» តែប៉ុណ្ណោះនោះ។
ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋរូបនេះថា សភា និងរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសធានាបាននូវការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ដែលខុសទាំងស្រុងពីកម្ពុជាដែលពាក្យយុត្តិធម៌ ត្រូវបានរដ្ឋសភា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ បកស្រាយតាមលោក ហ៊ុន សែន ចង់បាន ហើយមិនខ្វល់សូម្បីតែពលរដ្ឋតវ៉ាពេញក្រុងភ្នំពេញ ជាឧទាហរណ៍ ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ជាដើម។
ជាងនេះទៀត សភាអង់គ្លេសមានអំណាចហៅនាយករដ្ឋមន្ត្រីទៅសួរដេញដោលជាប្រចាំ និងផ្សាយជាចំហឲ្យប្រជារាស្ត្រអង់គ្លេសវាយតម្លៃអំពីការដឹកនាំជាតិ ហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស ត្រូវតែបំពេញកាតព្វកិច្ចទៅឆ្លើយនៅចំពោះមុខសភា ដោយគ្មានការគេចវេះ ដោះសាអ្វីនោះទេ ដែលខុសទាំងស្រុងពីកម្ពុជាដែលលោក ហ៊ុន សែន មិនដែលហ៊ានតតាំងនៅរដ្ឋសភា ផ្សាយឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរដឹងអំពីរឿងជាតិ ហើយជាការដោះសា លោក ហ៊ុន សែន ឆ្លើយតែ «រវល់» មួយម៉ាត់ គឺចប់ គ្មានអ្នកណាហ៊ានតវ៉ាអ្វីនោះឡើយ។ ចំណុចនេះហើយដែលលោក ហ៊ុន សែន តែងមើលងាយរដ្ឋសភារបស់ជាតិនោះ។
លោកថា ប្រជាជាតិអង់គ្លេស គោរពតួនាទីព្រះមហាក្សត្រណាស់ ដែលខុសទាំងស្រុងពីកម្ពុជាមានការបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើព្រះរាជាតាំងពីការប្រមាថ រហូតដល់គំរាមរំលាយរាជបល្ល័ង្កតាមអំណាចទំនើងចិត្តរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៀតផង។
លោក គឹម សុខ អះអាងថា នៅអង់គ្លេស បើមានវិបត្តិជាតិធំៗ គេមិនពឹងផ្អែកតែលើការសម្រេចចិត្តរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋសភានោះទេ គឺគេបោះឆ្នោតប្រជាមតិឲ្យប្រជារាស្ត្រសម្រេចវាសនាជាតិដោយផ្ទាល់។ ជាឧទាហរណ៍ ករណី Brexit ចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប ជាដើម ដែលទាំងអស់នេះខុសទាំងស្រុងពីកម្ពុជា ដែលលោក ហ៊ុន សែន ដាក់ផែនការ «ងើបមួយ វ៉ៃមួយ»។
ម្យ៉ាងទៀត លោក ហ៊ុន សែន តែងតែអួតថា កម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យបែបកម្ពុជា ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន មិនហ៊ានធ្វើប្រជាមតិសួរប្រជារាស្ត្រខ្មែរថាមានការពេញចិត្តបែបណានោះទេ។
លោកបន្តថា លោក ហ៊ុន សែន និងកូនប្រុសរបស់គាត់ត្រូវរៀនសូត្រច្រើនណាស់អំពីប្រជាធិបតេយ្យបែបសភានិយមនៅចក្រភពអង់គ្លេស មុននឹងចេញអត្ថាធិប្បាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
រដ្ឋសភាក្រោមការត្រួតត្រាអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងធម្មនុញ្ញបន្ថែមចំនួន ៨មាត្រា ក្នុងនោះមាត្រា១៩ថ្មី(មួយ) មាត្រា៨៩ មាត្រា៩៨ថ្មី មាត្រា១០២ថ្មី មាត្រា១១៩ថ្មី(មួយ) មាត្រា១២៥ថ្មី មាត្រា៣ថ្មី និងមាត្រា៤ថ្មី នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែម។ មាត្រាទាំង ៨ ដែលបានកែនោះ សង្គមស៊ីវិល គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកវិភាគមើលឃើញថា បានកាត់បន្ថយអំណាចសភា ប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងជួយពង្រឹងដល់អំណាចគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន ជាដើម។
ជាក់ស្ដែង មាត្រា១១៩ ដែលស្នើកែនោះបានផ្តល់សិទ្ធិអំណាចឱ្យទៅគណបក្សដែលមានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេជាអ្នកស្នើផ្ទាល់ទៅព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីចាត់តាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ខណៈរដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន ផ្ដល់សិទ្ធិអំណាចឱ្យទៅប្រធានរដ្ឋសភា ដោយមានការឯកភាពពីអនុប្រធានទាំងពីរជាអ្នកស្នើទៅអង្គព្រះមហាក្សត្រក្នុងការតែងតាំងវរជនដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី៕