ក្នុងឱកាសនៃមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ (AIPA-43) ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា មានព្រះរាជបន្ទូលដ៏កម្រថា វិបត្តិនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសភូមា អាចបំផ្លាញមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏រឹងមាំរបស់សហគមន៍អាស៊ានដែលសមាជិកនៃអង្គការតំបន់មួយនេះបានខិតខំកសាងរួមគ្នានាពេលកន្លងមក។
ព្រះរាជសាររបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរសម្តេចព្រះករុណាព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី មានព្រះរាជបន្ទូលក្នុងពិធីបើកមហាសន្និបាតអន្តរសភាអាស៊ានលើកទី៤៣ (AIPA-43) នៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ តាមរយៈលោក ជាម យៀប អនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភាកម្ពុជា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា វិបត្តិនយោបាយក្នុងប្រទេសភូមា មិនត្រឹមតែបង្កឲ្យមានហិង្សានយោបាយ និងជម្លោះប្រដាប់អាវុធផ្ទៃក្នុងឱ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវិបត្តិនេះនឹងធ្វើឱ្យប្រជាជនភូមាទាំងអស់បាត់បង់នូវឱកាសសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សរបស់ខ្លួនថែមទៀតផង។
សម្តេចព្រះករុណាព្រះនរោត្តម សីហមុនី មានបន្ទូលបញ្ជាក់ថា ចំពោះបញ្ហាទាំងនោះអាស៊ានមានគោលការណ៍សំខាន់ៗដែលខ្លួនមានស្រាប់ក្នុងការដោះស្រាយ ដោយផ្អែកលើធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ អព្យាក្រឹតភាពរបស់អាស៊ានដែលបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងសណ្ដាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ ដោយឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ដើម្បីបម្រើឧត្តមប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាជនទាំងនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជានៅលើពិភពលោក។
ព្រះរាជឱង្ការរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរដ៏កម្រនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលវិបត្តិនៅភូមា បានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជិត ២ឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែអាស៊ាននៅតែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយសមស្របណាមួយអាចដោះស្រាយវិបត្តិនេះបាននៅឡើយ។
បន្ទាប់ពីរបបសឹកភូមា ធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលស្របច្បាប់របស់អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ក្រោយពីខ្លួនចាញ់ឆ្នោតយ៉ាងអាម៉ាស់កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ មេយោធាផ្ដាច់ការភូមា លោក មីន អ៊ុងឡាំង បានសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋភូមាអស់រាប់ពាន់នាក់។ លើសពីនេះ របបសឹកភូមា ក៏បានប្រហារជីវិតសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យចំនួន ៤នាក់ផងដែរ ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានចូលរួមសកម្មភាព «ភេរវកម្ម» នៅក្នុងប្រទេស ដោយអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មរបស់ភូមា ដែលរបបសឹកទើបកែប្រែក្រោយពេលដែលខ្លួនធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាចបាន។
ក្រៅពីអ្នកទាំង ៤នាក់នេះ ក៏មានមនុស្សជាង ១០០នាក់ទៀតដែរ ដែលត្រូវរបបសឹកភូមា ផ្ដន្ទាទោសប្រហារជីវិតដូចគ្នា ខណៈមនុស្សជាង ១ម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀតកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនរហូតដល់ពេលនេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ក្រោយការប្រកាសជំហររបស់ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី លោក ចូកូ វីដូដូ ដែលនឹងធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំក្រោយ ព្រមទាំងមេដឹកនាំមួយចំនួនទៀតក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកាលពីពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅថា នឹងត្រូវចាត់វិធានការលើរបបសឹកភូមា ជុំវិញទង្វើរដ្ឋប្រហារនេះ ស្រាប់តែនៅថ្ងៃទី១៧ វិច្ឆិកា កន្លងទៅ របបសឹកភូមាបានប្រកាសដោះលែងអ្នកទោសជាង ៦ពាន់នាក់ក្រោមហេតុផលថា ដើម្បីអបអរសាទរបុណ្យជាតិរបស់ខ្លួន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការដោះលែងអ្នកទោសភូមានេះត្រូវគេមើលឃើញថា របបសឹកភូមាគ្រាន់តែចង់ឱ្យមេដឹកនាំអាស៊ានបន្ថយវិធានការក្តៅលើខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែទង្វើនេះមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចដែលអាស៊ានចង់បាននោះឡើយ ស្របពេលដែលរបបសឹកមិនទាន់អនុវត្តឱ្យបានសូម្បីតែមួយចំណុចនៅឡើយចាប់តាំងពីអាស៊ានប្រកាសដាក់ឱ្យខ្លួនអនុវត្តតាំងពីចុងឆ្នាំ២០២១៕