នៅបណ្ដាប្រទេសប្រកាន់នូវគោលការណ៍អត់ឱន និងយោគយល់ក្នុងស្ថានភាពដែលគេហៅថា ការផ្សះផ្សាជាតិ គឺតែងតែធ្វើទៅបាន ព្រោះតែមេដឹកនាំនោះគាត់មិនខ្វល់ ហើយក៏មិនបារម្ភពីការសងសឹក ឬការបាត់បង់អំណាចដោយការចាញ់ឆ្នោតនោះទេ។
តែសម្រាប់មេដឹកនាំក្រាញអំណាច ឬចង់ផ្ទេរអំណាចទៅកូនចៅរបស់ខ្លួន គឺពុំមានទេការលើកលែងទោស ឬទម្លាក់ចោលបទចោទទៅគូប្រជែងរបស់ខ្លួន។ គេសង្កេតឃើញមេដឹកនាំដែលមិនហ៊ានយកគោលការណ៍ផ្សះផ្សាជាតិមកលេងក្នុងល្បែងនយោបាយ គឺច្រើនតែមេដឹកនាំនៃប្រទេសផ្ដាច់ការ និងបក្សពួកនិយម។
មេដឹកនាំដែលមានចរិតបែបនេះមានច្រើននៅលើពិភពលោក ដែលមិនទុកឱ្យគូប្រជែងរបស់ខ្លួនមានឱកាសឡើងកាន់អំណាចនោះទេ។ មេដឹកនាំប្រភេទនេះតែងតែចាប់យកកងទ័ពជាឧបករណ៍របស់ខ្លួន និងដាក់គំនាបទៅលើស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យជាតិធំ មានដូចជាស្ថាប័នសភា ស្ថាប័នតុលាការ និងស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោត។ មេដឹកនាំមានចរិតដូចនេះ មានទាំងនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ។
ប្រទេសមួយដែលគេកត់សម្គាល់ មេដឹកនាំប្រទេសនោះតែងតែកម្ចាត់គូប្រកួតឱ្យខ្ទាត់ចេញពីសង្វៀនប្រកួត ហើយទុកឱកាសខ្លួនឯងជាកីឡាករគ្មានគូប្រកួត គឺព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ មេដឹកនាំប្រទេសនេះត្រូវបានគេរិះគន់ថាពុំដែលហ៊ានបើកចំហសេរីភាពនយោបាយឱ្យបានទូលំទូលាយនោះទេ ព្រោះខ្លាចចាញ់ឆ្នោត។
ដោយឡែកប្រទេសភូមា គេមិនបាច់ថ្លែងនោះទេ គឺប្រទេសនេះធ្លាក់ក្នុងរបបសឹកទៅហើយ។ ប្រទេសនេះគ្មានស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យទៀតទេ ក្រោយពីពួកយោធាបានប្លន់អំណាចពីរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។
ប្រទេសក្រោមការដឹកនាំនៃពួកយោធានេះ បានចាប់អ្នកនយោបាយនៃក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដាក់គុកជាង ៣០០នាក់ ហើយបាញ់សម្លាប់ក្រុមប្រឆាំងជាង ៣ពាន់នាក់ ខណៈចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកប្រឆាំងរបបរបស់ខ្លួនហក់ឡើងជាង ១ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់។
ចំណែកនៅរាជាណាចក្រថៃ ដែលជាប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា ធ្លាប់ឆ្លងកាត់ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ២០លើកមកហើយចាប់តាំងពីការបញ្ចប់របបរាជានិយមសក្ដិភូមិផ្ដាច់ការនៅឆ្នាំ១៩៣២ មក គឺប្រជាធិបតេយ្យប្រទេសនេះលិចអណ្ដែតៗ។
រដ្ឋប្រហារចុងក្រោយនៅថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ ដែលទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលប្រជាជននៃគណបក្សភឿថៃ ដែលអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា នៅពីក្រោយ រាជាណាចក្រនេះបានធ្លាក់នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ឧត្តមសេនីយ៍មេរដ្ឋប្រហារមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ទោះជាប្រទេសបានឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតសភានៅឆ្នាំ២០១៩ ក៏ដោយ តែឧត្តមសេនីយ៍ ប្រាយុទ្ធ នៅតែប្រើអំណាចបែបយោធា ដោយបង្កើតស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភាជាឧបករណ៍របស់ខ្លួន ដើម្បីជួយរុញលោកឱ្យឡើងកាន់តំណែងបន្តទៀតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតតែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញពីសភា និងព្រឹទ្ធសភា ក្រោយពីបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ ទោះជាបក្សលោកចាញ់ឆ្នោតក្នុងការបោះឆ្នោតក៏ដោយ។
នៅថ្ងៃសុក្រ ទី៣០ ធ្នូ ក្នុងសប្ដាហ៍នេះ តុលាការរបបសឹកភូមានឹងប្រកាសសាលក្រមជាស្ថាពរបិទបញ្ចប់សំណុំរឿងជាង ១០ ប្រឆាំងនឹងអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី។ តែក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ថាអ្នកស្រី ស៊ូជី មេដឹកនាំប្រជាធិបតេយ្យ អាចនឹងមានទោសជាង ១០០ឆ្នាំ ខណៈអ្នកស្រីមានអាយុ ៧៧ឆ្នាំហើយនៅឆ្នាំនេះ។
របបសឹកភូមាប្រកាសថានឹងមានការបោះឆ្នោតសភាឡើងវិញនៅអំឡុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ដែលអ្នកសង្កេតការណ៍មើលឃើញថា អ្នកស្រី ស៊ូជី អតីតក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស រួមនឹងលោកប្រធានាធិបតី មីន វិយីន ទំនងនឹងត្រូវពួកយោធាដកហូតសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ ហើយបើពួកយោធាហ៊ានឱ្យអ្នកនយោបាយ ២រូបនេះឡើងសង្វៀនប្រកួត ក្រោមហេតុផលផ្សះផ្សាជាតិ ក៏ពួកយោធាត្រូវរៀបចំសន្លឹកឆ្នោតសម្រាប់ខ្លួនឯងឈ្នះរួចទៅហើយ។ ប៉ុន្តែពុំមានទេការទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតដោយក្រុមអ្នកនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យ និងសហគមន៍អន្តរជាតិនោះទេ បើស្ថាប័នបោះឆ្នោតជាឧបករណ៍របស់ពួកយោធា។
និយាយពីកម្ពុជាវិញ ទំនងមិនខុសនឹងពួកយោធាភូមានោះទេ គឺល្បិចដើម្បីឈ្នះឆ្នោត គឺដូចគ្នា បើមានព្រឹត្តិការណ៍លើកលែងទោស ឬទម្លាក់ចោលបទចោទប្រឆាំងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា ដែលកំពុងរងបទចោទពីទោសក្បត់ជាតិ ឬលោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស។
យ៉ាងណាគេនៅមានជំនឿថា ស្ថាប័នបោះឆ្នោតរបស់រាជាណាចក្រថៃ មានទំនុកចិត្តជាស្ថាប័នឯករាជ្យ និងឥតលម្អៀង បើបក្សណាមានការគាំទ្រច្រើន គឺបក្សនោះនឹងឈ្នះឆ្នោត គឺស្ថាប័ននេះមិនជួយបន្លំ ឬមិនកែប្រែតួលេខបោះឆ្នោតនោះទេ។ មានន័យថា បក្សណាបានសន្លឹកឆ្នោតច្រើន គឺបក្សនោះពិតជាបក្សឈ្នះឆ្នោតដែលកើតចេញពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាជន។
តែយ៉ាងណា នៅពេលនេះបក្សនយោបាយនៃក្រុមប្រឆាំងកំពុងគាបសង្កត់ឱ្យរំលាយស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ដែលជាឧបករណ៍នយោបាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាយុទ្ធ ព្រោះតែស្ថាប័ននេះហើយនាំឱ្យលោក ប្រាយុទ្ធ ឈ្នះឆ្នោតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតរួមគ្នានៅក្នុងសភាកាលពីឆ្នាំ២០១៩ ព្រោះសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ២៥០រូបសឹងតែទាំងអស់បោះឆ្នោតគាំទ្របេក្ខភាពរបស់លោក ប្រាយុទ្ធ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដោយមិនបោះឆ្នោតគាំទ្របេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្សភឿថៃ ជាបក្សដែលឈ្នះឆ្នោតនោះទេ។
នៅពេលនេះ រាជាណាចក្រថៃក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ប្រាយុទ្ធ នៅតែបិទសិទ្ធិលោក ថាក់ស៊ីន និងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី យីងឡាក់ ធ្វើនយោបាយឡើងវិញ។
ការមិនទម្លាក់ចោលបទចោទនយោបាយ មានន័យថាប្រទេសទាំងនោះពុំមានគោលនយោបាយផ្សះផ្សាជាតិនោះទេ ដែលនិយាយឱ្យចំទៅ គឺមេដឹកនាំប្រទេសនោះគាត់ខ្លាចចាញ់ឆ្នោត ទើបគាត់ក្រាញអំណាច ហើយរាំងខ្ទប់សេរីភាពនយោបាយចំពោះគូប្រជែងនឹងខ្លួន៕