ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារក្សាលំនៅឋានរបស់ពលរដ្ឋដែលកំពុងរងការបណ្ដេញចេញពីតំបន់បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ ដោយផ្តល់កម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីស្របច្បាប់ជូនពួកគេ ព្រោះពលរដ្ឋទាំងនោះបានរស់នៅ អាស្រ័យផល និងកាន់កាប់ដីធ្លីនៅតំបន់នោះតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១៣ មករា នេះថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ រដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែសិក្សាស្រាវជ្រាវឲ្យបានស៊ីជម្រៅពីតម្រូវការចាំបាច់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងត្រូវចរចាគ្នាដោយសន្តិវិធី ជាជាងការប្រើវិធានការណាមួយដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់នូវផលប្រយោជន៍ចំពោះបញ្ហានេះ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថ្លែងថា ដីនៅតំបន់បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវនេះ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យកាត់ឲ្យក្រុមហ៊ុន និងបុគ្គលឯកជនជាច្រើនអន្លើ ទាំងដែលអ្នកទាំងនោះមិនដែលធ្លាប់រស់នៅ ឬកាន់កាប់ដីនៅតំបន់នោះផង ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្លាប់រស់នៅក្នុងតំបន់នោះតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ មក បែរជាត្រូវបង្ខំឲ្យចាកចេញពីលំនៅឋានរបស់ពួកគេទៅវិញ ដែលបញ្ហានេះបង្ហាញឲ្យឃើញថាជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះយ៉ាងខ្លាំង។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលនៅតែរក្សាជំហរចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះចាកចេញពីតំបន់នោះ គួរតែទូទាត់នូវសំណងដល់ពួកគាត់ទៅតាមតម្លៃទីផ្សារជាក់ស្តែង និងសិក្សាទីតាំងថ្មី ថាតើជាកន្លែងអាចឲ្យពួកគាត់ប្រកបមុខរបរបានល្អដូចជាទីតាំងចាស់ដែលពួកគាត់ធ្លាប់រស់នៅឬក៏អត់។
លោកបន្ថែមថា ធ្វើដូច្នេះទើបបញ្ហានេះត្រូវបានបញ្ចប់ និងជាការដោះស្រាយមួយដែលមិនធ្វើឲ្យបាត់បង់ផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៤០នាក់ដែលតំណាងឱ្យពលរដ្ឋកំពុងរស់នៅជាប់បឹងតាមោក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ ២៥០គ្រួសារ បាននាំគ្នាដាក់ញត្តិនៅតាមស្ថាប័នរដ្ឋចំនួន ៣ ជាថ្មីទៀត ដូចជាក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋសភា ដើម្បីសុំអន្តរាគមន៍កុំឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបណ្តេញពួកគេចេញពីទីតាំងដែលពួកគេធ្លាប់រស់នៅ។
តំណាងពលរដ្ឋទាំងនោះអះអាងថា ជម្លោះដីធ្លីរបស់ពួកគាត់បានអូសបន្លាយរយៈពេល ៤ឆ្នាំមកហើយបន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរបានចោទថា ពួកគាត់រស់នៅលើដីចំណីផ្លូវដោយខុសច្បាប់ និងឱ្យដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី ខណៈពួកគាត់បានរស់នៅ កាន់កាប់ និងអាស្រ័យផលក្នុងតំបន់នោះតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ មក ដែលគិតមកទល់នឹងពេលនេះគឺមានរយៈពេល ៣២ឆ្នាំទៅហើយ។
ប្រភពដដែលអះអាងថា វាជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុតដែលរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកមានលុយមានអំណាចមានសិទ្ធិទទួលបានដីនៅតំបន់បឹងតាមោក មកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ ខណៈពួកគាត់ជាពលរដ្ឋក្រីក្ររងការបណ្តេញចេញឱ្យទៅរស់នៅកន្លែងផ្សេង បើទោះបីជាពួកគាត់បានរស់នៅទីនោះអស់រយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំហើយក៏ដោយ។
បែបនេះក្តី អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក កើត ឆែ ធ្លាប់បានអះអាងកាលពីពេលកន្លងទៅថា អាជ្ញាធរមិនអាចឱ្យពលរដ្ឋអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែងបានឡើយ ព្រោះពលរដ្ឋទាំងនោះរស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់ ដែលផ្លូវនេះរដ្ឋាភិបាលគ្រោងពង្រីកឱ្យបាន ៥០ម៉ែត្រ។
លោក កើត ឆែ បញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋទាំងនោះត្រូវតែដោះដូរទៅទីតាំងថ្មីដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរ ដែលត្រូវទទួលបានដីឡូត៍ទំហំ ៤ម៉ែត្រគុណនឹង ១៨ម៉ែត្រក្នុង ១គ្រួសារ ដែលស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោង ដូចគ្នា។
តំណាងពលរដ្ឋដែលនាំគ្នាមកដាក់ញត្តិនោះអះអាងថា មន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី បានទទួលយកញត្តិរបស់ពួកគេហើយ។ ក្រសួងសន្យាថានឹងបញ្ជូនញត្តិរបស់ពួកគេទៅថ្នាក់លើ ដើម្បីពិនិត្យឡើងវិញ ខណៈខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋសភា មិនបានទទួលញត្តិនោះទេ ដោយលើកហេតុផលថា ការធ្វើញត្តិនោះមិនត្រឹមត្រូវតាមបែបបទរដ្ឋបាល ប៉ុន្តែពួកគេតម្រូវឱ្យតំណាងពលរដ្ឋទាំងនោះធ្វើញត្តិនេះសាជាថ្មីម្តងទៀត។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ មក រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចេញអនុក្រឹត្យកាត់ ឬដោះដូរដីបឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ ទៅឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបុគ្គលឯកជនមួយចំនួនអស់ជាង ២ពាន់ហិកតារហើយ ដូចជាលោក ហូ សិទ្ធីវ័ន្ត និងអ្នកស្រី សេង សុជាតិតា ត្រូវជាកូនប្រុសបង្កើតរបស់លោក ហូ សិទ្ធី ដែលជានាយកខុទ្ទកាល័យរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទទួលបានដីជាង ៣៨ហិកតារកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ៕