អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ត្អូញត្អែរថា បើទុកឲ្យតែនគរបាល និងស្ថាប័នគ្រឿងញៀនធ្វើសកម្មភាពប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន គឺគ្មានប្រសិទ្ធភាពទេ បើគ្មានការចូលរួមពីពលរដ្ឋ។
ប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន លោក កែ គឹមយ៉ាន បានលើកឡើងក្នុងពិធីបិទវគ្គស្ដីពីការកសាងសមត្ថភាពគណៈគ្រប់គ្រងអង្គភាពសាធារណៈ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ នេះថា ការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនត្រូវចាប់ផ្តើមចេញពីបុគ្គលម្នាក់ៗ គ្រួសារនីមួយៗ និងសហគមន៍ទាំងមូល ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះនៅពេលដែលពលរដ្ឋឃើញអ្នកជក់គ្រឿងញៀនដោយផ្ទាល់ ពួកគេមិនហ៊ានរាយការណ៍នោះទេ។
លោក កែ គឹមយ៉ាន លើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជានៅតែបន្តរងការគំរាមកំហែងឥតឈប់ឈរពីការចរាចរ ការជួញដូរ និងប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននៅលើពិភពលោក និងក្នុងតំបន់។ ជាក់ស្តែង ការចរាចរគ្រឿងញៀនទាំងតាមផ្លូវគោក ផ្លូវទឹក បញ្ញើប្រៃសណីយ៍ និងផ្លូវអាកាស ជាពិសេសករណីរក្សាទុក កែច្នៃផលិត និងជួញដូរគ្រឿងញៀននៅកម្ពុជានៅតែបន្តកើតមាន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារូបនេះបញ្ជាក់ថា បទល្មើសគ្រឿងញៀនដែលលេចធ្លោសម្រាប់កម្ពុជា មានដូចជាករណីរក្សាទុក កែច្នៃ ផលិត ជួញដូរ និងមានសារធាតុគីមីផ្សំ ដែលបានកើតមាននៅរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ព្រះសីហនុ ស្វាយរៀង ព្រៃវែង និងខេត្តកណ្តាល ជាដើម ក្នុងគោលបំណងនាំចេញទៅក្រៅប្រទេសតាមច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម និងដឹកជញ្ជូនចេញតាមច្រកសមុទ្រកម្ពុជា ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះសីហនុ ផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង អះអាងថា ក្នុងចំណោមអ្នកជាប់ឃុំជិត ៤ម៉ឺននាក់នៅពន្ធនាគារទូទាំងប្រទេសមាន ៥០% ជាប់ឃុំដោយសារបទល្មើសគ្រឿងញៀន ខណៈមួយថ្ងៃ សមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនអ្នកប្រើប្រាស់ និងជួញដូរចន្លោះពី ១០ ទៅ ២០នាក់នៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួនទូទាំងប្រទេស ដែលពួកគេភាគច្រើនជាយុវជន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីឧក្រិដ្ឋកម្ម និងគ្រឿងញៀន (UNODC) កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១ បានបង្ហាញសេចក្តីរាយការណ៍ថ្មីមួយដែលគេរកឃើញថា កម្ពុជាជាគោលដៅចម្បងនៃក្រុមឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀនប្រើប្រាស់ជាទីតាំងសម្រាប់ការចរាចរគ្រឿងញៀន ផលិត កែច្នៃ និងចែកចាយបន្ត ហើយក្រុមឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀនទាំងនោះភាគច្រើនជាជនជាតិចិន និងចិនតៃវ៉ាន់។
បញ្ហានេះ ត្រូវគេមើលឃើញថា វិធានការទប់ស្កាត់គ្រឿងញៀនរបស់លោក ហ៊ុន សែន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧ ដល់ចុងឆ្នាំ២០២២ ត្រូវបរាជ័យដោយសារបទល្មើសគ្រឿងញៀននៅកម្ពុជាមិនបានថយចុះ ផ្ទុយទៅវិញបែរជាបន្តកើនឡើងទ្វេដងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅថា សមត្ថកិច្ចបានបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀននៅទូទាំងប្រទេសបានជិត ៦៣០០ករណី និងបានឃាត់ខ្លួនមនុស្សជិត ១ម៉ឺន ៥ពាន់នាក់ ហើយរឹបអូសបានគ្រឿងញៀនជាច្រើនប្រភេទដែលមានចំនួនដល់ទៅជិត ១៥តោន។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ ធ្លាប់បានអះអាងថា កត្តាដែលជំរុញឲ្យមានបទល្មើសគ្រឿងញៀនកើនឡើង ដោយសារការបង្ការ និងការអប់រំគ្មានប្រសិទ្ធភាព ខណៈវិធានការបង្ក្រាបវិញ លោកមើលឃើញថាមានសន្ទុះខ្លាំង ប៉ុន្តែនៅមិនអាចផ្ដាច់ឫសគល់នៃការជួញដូរ និងចែកចាយគ្រឿងញៀនបាន ស្របពេលដែលការចូលរួមរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធនៅមានកម្រិតទាប ដែលធ្វើឲ្យវិធានការទប់ស្កាត់បទល្មើសគ្រឿងញៀនមានប្រសិទ្ធភាពតិចតួចបំផុត៕