កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៤ ខែឧសភា ប្រជាជនថៃជិត ៧៥% នៃចំនួន ៥២លាននាក់ដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត បានចេញទៅបោះឆ្នោត។
ការបោះឆ្នោតចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង ៨ព្រឹកដល់ម៉ោង ៥រសៀល។ រូបភាពដែលបញ្ចេញតាមបណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មានថៃ បានថតឃើញប្រជាជនថៃបន្តគ្នាជាជួរ និងការប្រមូលគ្នាជាច្រើនរង់ចាំចូលបោះឆ្នោត។
នៅក្នុងការឃោសនាបោះឆ្នោត និងការបោះឆ្នោត មិនមានការលេចចេញនូវបាតុភូតមិនប្រក្រតីកើតឡើងនោះទេ ទាំងហិង្សានយោបាយ និងការបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ឬការចែកអំណោយទិញទឹកចិត្តអ្នកបោះឆ្នោត។
ការបោះឆ្នោតសភាអាណត្តិថ្មីទី២ ក្រោយរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០១៤ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ឧសភា របស់រាជាណាចក្រថៃ បានក្លាយជាផ្ទាំងប្រជាធិបតេយ្យដ៏ស្រស់បំព្រងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ស្ថិតក្រោមក្រសែភ្នែករបស់អ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ ដោយចាត់ទុកជាព្រឹត្តិការណ៍អច្ឆរិយនៃប្រទេសមួយនៃដងទន្លេមេគង្គ។
ប្រជាជនថៃ ដែលបានទៅបោះឆ្នោត និងប្រជាជនដែលខកខានការបោះឆ្នោត ពួកគេមិនបានបារម្ភអំពីការលួចទិន្នន័យ ឬបន្លំសន្លឹកឆ្នោតឡើយ។
ក្រោយពីបោះឆ្នោតហើយ ពួកគេប្រមូលផ្ដុំគ្នាតាមដងវិថី និងតាមទីសាធារណៈដើម្បីមើលទិដ្ឋភាពនៃការបញ្ចាំងផ្ទាល់ពីការរាប់សន្លឹកឆ្នោត គឺដូចប្រទេសកម្ពុជាបញ្ចាំងផ្ទាល់ការប្រកួតកីឡាក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ស៊ីហ្គេមនៅកម្ពុជា ដែលទើបបិទបញ្ចប់កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា កន្លងទៅដែរ។ ប្រជាជនថៃ មិនចាំបាច់ដេកយាមហិបឆ្នោត និងសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកគេនោះទេ ព្រោះតែស្ថាប័នបោះឆ្នោតរបស់រាជាណាចក្រមួយនេះ មិនស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់បក្សយោធា ឬបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ។
ស្ថាប័ននេះគ្មានភាពលម្អៀង ហើយក៏ពុំជួយច្នៃប្រឌិតហេតុការណ៍ណាមួយនាំឱ្យមានការសង្ស័យពីការជួយបំពេញបន្ថែមឱ្យបក្សកាន់អំណាចឡើយ។
មន្ត្រីកំពូលៗរបស់ស្ថាប័នបោះឆ្នោតថៃ មិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយបក្សនយោបាយ ឬបក្សរបស់ពួកយោធានោះទេ។ ពួកគេបំពេញតាមវិជ្ជាជីវៈ និងតួនាទីរបស់ខ្លួនដោយមិនផ្គាប់ចិត្ត ឬក្រោមខ្សែញាក់របស់អ្នកមានអំណាចឡើយ។ ឥឡូវនេះឃើញថា បក្សប្រឆាំងដែលជាកម្លាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ពិតជាបានឈ្នះឆ្នោតដូចការស្ទង់មតិរបស់វិទ្យាស្ថានឋានតុសិត និងវិទ្យាស្ថានរដ្ឋបាលអភិវឌ្ឍន៍ ដែលបង្ហាញមុនការបោះឆ្នោតថា បក្សប្រឆាំងធំពីរ គឺបក្សចលនាឆ្ពោះទៅមុខ (Move Forward) និងបក្សភឿថៃ ពិតជាបានឈ្នះឆ្នោតដោយសំឡេងភាគច្រើននៃអាសនៈរដ្ឋសភា។
អង្គការបណ្ដាញអាស៊ីដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី ហៅកាត់ថា ANFREL បានបញ្ជូនភ្នាក់ងារ និងអ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតទៅអង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតនៅប្រទេសថៃ ទើបបិទបញ្ចប់កាលពីថ្ងៃទី១៤ ឧសភា។ អង្គការបណ្ដាញអាស៊ីដើម្បីបោះឆ្នោតដោយសេរីនេះ គឺជាក្រុមឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតឯករាជ្យមួយនៅអាស៊ី បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដោយពណ៌នាដំណើរការបោះឆ្នោតនៅថៃ ថាប្រកបដោយតម្លាភាព គ្មានអំពើហិង្សា និងជាព្រឹត្តិការណ៍គួរឱ្យសរសើរមួយក្នុងការបោះឆ្នោតជាច្រើននៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យត្រឹមត្រូវ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ ANFREL បានហៅដំណើរការបោះឆ្នោតរបស់ប្រទេសថៃ ប្រៀបបាននឹងព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យនៃការប្រតិបត្តិសេរីភាពរបស់ប្រជាជនដែលមិនបំបាត់ឆន្ទៈរបស់ប្រជាជននោះទេ។
លោក Rohana Hettiarachchi ប្រធានបេសកកម្មរបស់អង្គការ ANFREL បានថ្លែងនៅឯក្លឹបអ្នកកាសែតអន្តរជាតិនៅទីក្រុងបាងកក កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ក្រោយការបោះឆ្នោតមួយថ្ងៃថា ដំណើរការបោះឆ្នោតប្រកបដោយអហិង្សា និងសេរី យុត្តិធម៌។ លោកបានថ្លែងកោតសរសើរដល់ប្រជាជន អ្នកនយោបាយ ជាពិសេសស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ ដែលបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនយ៉ាងសកម្ម និងឥតលម្អៀង។ លោកបានហៅការចេញទៅបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាជនថៃ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីទៀតរបស់រាជាណាចក្រនេះ។
អង្គការ ANFREL បានដាក់ពង្រាយអ្នកសង្កេតការណ៍របស់ខ្លួននៅទូទាំងប្រទេសថៃ លើការិយាល័យបោះឆ្នោត ៤៦០ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ហើយក៏បានបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍រាប់សិបនាក់ទៅកាន់ប្រទេសថៃ តាំងពីប្រទេសនេះប្រកាសបើកឱ្យមានការឃោសនាបោះឆ្នោតនៅចុងខែមេសា។
ទោះជាយ៉ាងណា ប្រធានបេសកកម្មរបស់អង្គការ ANFREL បានអំពាវនាវសុំឱ្យមានការផ្ទេរអំណាចដោយរលូតទៅឱ្យបក្សឈ្នះឆ្នោត ហើយបក្សនយោបាយទាំងអស់បន្តគោរពសិទ្ធិ និងឆន្ទៈរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត។
នៅក្នុងរាជាណាចក្រថៃ ការផ្ទេរអំណាចនឹងចាប់ផ្ដើមក្រោយពីការបោះឆ្នោតបានរយៈពេល ៦០ថ្ងៃ។
អនាគតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ មានអាយុ ៤៣ឆ្នាំ លោក ភិថា លឹមចារឿងរ៉ាត់ មានអាយុតិចជាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីចាញ់ឆ្នោត គឺលោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដល់ទៅជិត ៣០ឆ្នាំ។ គណបក្សចលនាទៅមុខរបស់លោកបានឈ្នះឆ្នោតដំណាក់កាលទី១ ដោយទទួលបាន ១៥២អាសនៈ និងគណបក្សសម្ព័ន្ធភាព គឺបក្សភឿថៃ បានលំដាប់លេខ២ ដោយទទួលបាន ១៤១អាសនៈ។ អាសនៈរដ្ឋសភាថៃ មាន ៥០០។
ក្នុងពេលនេះ បក្សចលនាទៅមុខ និងបក្សភឿថៃ បានចងក្រងបក្សសម្ព័ន្ធភាពជាមួយគណបក្ស៨ ផ្សេងទៀត ដោយសរុបបានចំនួន ៣១៣អាសនៈ។ ប៉ុន្តែក្រុមនេះត្រូវការសំឡេង ៣៧៦ ទើបបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន។
កាសែតបាងកកប៉ុស្តិ៍ បានចុះផ្សាយថា ក្រុមសមាជិកព្រឹទ្ធសភាយ៉ាងតិចជាង ៦០នាក់អាចនឹងបោះឆ្នោតគាំទ្រលោក ភិថា ឱ្យក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
លោក ភិថា លឹមចារឿងរ៉ាត់ កើតនៅក្នុងទីក្រុងបាងកក។ លោកធំដឹងក្ដីនៅក្នុងប្រទេសនូវែលហ្សេឡង់ មុននឹងត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកំណើតវិញ។ លោកបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Thammasat។
លោក ភិថា គឺជានិស្សិតថៃដំបូងគេដែលទទួលបានអាហារូបករណ៍បរទេសទៅរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ Harvard នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាទីដែលទទួលបានសញ្ញាបត្រអនុបណ្ឌិតផ្នែកគោលនយោបាយសាធារណៈ និងពាណិជ្ជកម្ម។ លោកក៏បានបញ្ចប់ការសិក្សាពីវិទ្យាស្ថាន Massachusetts Institute of Technology ដោយទទួលសញ្ញាបត្រ MBA ផងដែរ។
មុននឹងប្រឡូកចូលឆាកនយោបាយ លោក ភិថា ធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន Grab ក្នុងប្រទេសថៃ និងធ្លាប់ធ្វើជាអ្នកប្រឹក្សាយោបល់នៅឯក្រុមហ៊ុន Boston Consulting Group។
លោក ភិថា បានចាប់យកអាជីពជាអ្នកនយោបាយនៅក្រោយរូបលោកជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកសភាមកពីគណបក្ស Future Forward កាលពីឆ្នាំ២០១៩។ គណបក្ស Future Forward Party ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក ថាណាថន ជូរូនរូងគិត (Thanathorn Juangroongruangkit) ជាមហាសេដ្ឋីម្នាក់ និងជាមនុស្សដែលរិះគន់ឥតសំចៃលើពួកយោធា ប៉ុន្តែគណបក្សនេះត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការធម្មនុញ្ញថៃ នៅឆ្នាំ២០២០ ក្រោមហេតុផលថាបក្សនេះបានរំលោភច្បាប់បោះឆ្នោតដោយសារការចំណាយលើសពីការកំណត់របស់ច្បាប់។
ប្រធានបក្សនេះ លោក Thanathorn ត្រូវបានដកហូតសមាជិកសភា។ ទោះជាបក្ស Future Forward ត្រូវបានរំលាយ តែសមាជិកសភារបស់បក្សនេះមិនត្រូវបានរំលាយទេ ដោយត្រូវបញ្ចូលក្នុងបក្ស Move Forward ឬចលនាទៅមុខ ដែលមានលោក ភិថា ជាមេដឹកនាំ។
លោក ភិថា លឹមចារឿងរ៉ាត់ និងលោក Thanathorn គឺជាមិត្តរួមកម្លាំងជាមួយគ្នាក្នុងការប្រឆាំងការដឹកនាំរបស់ពួកយោធាដែលលោក ប្រាយុទ្ធ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី៕