រដ្ឋសភាឯកបក្សរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សម្រេចអនុម័តទាំងស្រុងដោយសំឡេង ១១១ លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត ត្រូវគេរំពឹងថានឹងចេញជារូបរាងយ៉ាងពិតប្រាកដនៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខនេះ។
អគ្គលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋសភាឯកបក្សរបស់បក្សកាន់អំណាច ចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានស្ដីពីលទ្ធផលនៃសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី៩ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ នេះថា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតនេះ គឺមានគោលបំណងកែទម្រង់ “សិទ្ធិឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោត” ដើម្បីលើកកម្ពស់ការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកដឹកនាំនយោបាយដែលត្រូវជ្រើសរើសតាមរយៈការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ និងនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ។
អគ្គលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋសភាកម្ពុជា អះអាងថា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ ក៏ក្នុងន័យសំដៅលើកស្ទួយគុណតម្លៃនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ដែលបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ ព្រោះថាកម្ពុជាបានប្រកាន់យករបបនយោបាយដឹកនាំប្រទេសតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ដែលមេដឹកនាំប្រទេសត្រូវជ្រើសរើសតាមរយៈនៃការបោះឆ្នោតដែលប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ស្របតាមគោលការណ៍នានាដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តិជាធរមាន។
កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ឲ្យបានមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ។
ក្រោយបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ដែលមាន ៨មាត្រា ដោយកែប្រែទៅលើ៖
- ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រចំនួន ៣មាត្រា
- ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ចំនួន ៣មាត្រា
- ច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភាចំនួន ១មាត្រា
- និងច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ចំនួន ១មាត្រាផងដែរ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតនេះ ក៏បានចែងអំពីទោសទណ្ឌផងដែរ ក្នុងនោះត្រង់មាត្រា ១៤២ថ្មី បានចែងថា ត្រូវផាកពិន័យពី ៥លានរៀលទៅ ២០លានរៀលពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដោយមិនទាន់គិតពីទោសផ្សេងទៀតដល់ជនដែលបានប្រើមធ្យោបាយនានានោះឡើយ ដូចជាការញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យទៅបោះឆ្នោត អុកឡុកការបោះឆ្នោត និងបំផ្លាញសន្លឹកឆ្នោត ជាដើម គឺត្រូវលុបឈ្មោះពីបញ្ជីបោះឆ្នោត និងដកសិទ្ធិឲ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតយ៉ាងតិច ៥ឆ្នាំផងដែរ។
ជាងនេះទៀត មាត្រា ១៤៣ថ្មី បានចែងអំពីគណបក្សនយោបាយថា គណបក្សនយោបាយដែលបានប្រព្រឹត្តទង្វើខាងលើ នឹងត្រូវពិន័យពី ១០លានរៀលទៅ ៣០លានរៀល ហើយត្រូវលុបចេញពីបញ្ជីបេក្ខភាពឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតថែមទៀត។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ មេធាវីកម្ពុជា អ្នកស្រី ម៉េង សុភារី បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ដើម្បីភាពងាយស្រួល មានតែអនុវត្តច្បាប់ដែលកម្ពុជាធ្លាប់អនុវត្តកន្លងមកប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនឱ្យបានទូលំទូលាយដូចការបោះឆ្នោតមុនៗ។
ចំណែកនាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) អ្នកស្រី ចក់ សុភាព លើកឡើងថា ប្រសិនបើការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតនៅពេលនេះក្នុងគោលដៅលើកស្ទួយគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សមែននោះ រដ្ឋាភិបាលគួរចាប់ផ្តើមពិនិត្យពីលក្ខខណ្ឌស្មុគស្មាញដែលបណ្តាលឱ្យគណបក្សមួយចំនួនត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោត និងកែសម្រួលលក្ខខណ្ឌនានាដែលអាចឲ្យអ្នកនយោបាយអាចចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាពគ្នាបាន។
ដោយឡែកក្រុមអ្នកវិភាគ អះអាងថា ការកែច្បាប់បោះឆ្នោតម្តងនេះ គឺមានគោលដៅទុច្ចរិតក្នុងចេតនាសងសឹកគំនុំនយោបាយ និងបំបែកបំបាក់ បំផ្លាញជាតិខ្មែរ ដើម្បីតែប្រយោជន៍អំណាចរបស់គ្រួសារ ហ៊ុន ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះខ្លឹមសារនៃច្បាប់នេះ គឺបានបង្កប់ចេតនាទុច្ចរិតយ៉ាងច្បាស់ក្រឡែតក្នុងការបោសសម្អាតអ្នកប្រឆាំង និងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យពីសមរភូមិនយោបាយនៅកម្ពុជាឱ្យអស់ទៅថ្ងៃក្រោយ៕