ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា ការប្រមូលផ្ដុំជួបជុំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅអូស្ត្រាលី ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងខ្លឹមសារដើមនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ ព្រោះកម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១៧ កក្កដា នេះថា ការទាមទារឱ្យដោះលែងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស កញ្ញា សេង ធារី និងមេដឹកនាំសហជីព កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ជាដើម មិនមែនជារឿងខុសច្បាប់នោះទេ ព្រោះក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញក្នុងការបញ្ចេញមតិស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប្រសិនបើពួកគេរកឃើញនូវអំពើអយុត្តិធម៌ណាមួយដែលបានកើតឡើងនោះ។
លោក សេក សុជាតិ បញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ចប់ការតវ៉ានេះ ដោយគ្រាន់តែបើកលំហសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដោះលែងអ្នកទោសមនសិការឱ្យមានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញ និងធានានូវការបោះឆ្នោតមួយដែលប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងមានការចូលរួមពីគណបក្សនយោបាយនានា ដើម្បីធានានូវសិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយ និងមេដឹកនាំដែលពួកគេស្រឡាញ់ពេញចិត្តដោយគ្មានការរឹតត្បិត ជាដើម។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីរាប់សិបនាក់បានប្រមូលផ្ដុំជួបជុំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅមុនការបោះឆ្នោតចុងខែកក្កដា នេះជាច្រើនចំណុច ដោយទាមទារឱ្យដោះលែងអ្នកទោសមនសិការដែលកំពុងជាប់ឃុំដោយអយុត្តិធម៌ ដូចជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកញ្ញា សេង ធារី និងមេដឹកនាំសហជីព កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ជាដើម។
ក្នុងការជួបជុំប្រមូលផ្ដុំតវ៉ានេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីទាំងនោះ ក៏តវ៉ាប្រឆាំងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣ នាចុងខែកក្កដា នេះដែរ ដោយពួកគេចោទថា ជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ និងបង្គ្រប់កិច្ចតាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានបំបិទមិនឱ្យចូលរួម ខណៈគណបក្សភ្លើងទៀនដែលមានប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រជាង ១លាន ៦សែននាក់ ក៏ត្រូវរាំងខ្ទប់មិនឱ្យចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនេះថែមទៀត ខណៈគណបក្សដែលចូលរួមផ្សេងៗគ្រាន់តែជាគណបក្សតូចតាចដែលគ្មានកម្លាំងប្រកួតនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទិននឹងការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជានៅអាណត្តិទី៧ នេះ កាលពីចុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមប្រឹក្សា ២៣ តុលា ១៩៩១ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសបារាំង បានប្រកាសបដិសេធមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះដាច់ខាត។
ប្រភពដដែលក៏បានអំពាវនាវឱ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសហប្រធានសន្និសីទអន្តរជាតិក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ តុលា ១៩៩១ ចាត់វិធានការដ៏សមស្របជាបន្ទាន់បំផុតដើម្បីជំរុញឲ្យមានការអនុវត្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ឡើងវិញផងដែរជុំវិញការរៀបចំដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតនេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ បណ្ដាញសហគមន៍ខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសក៏បានធ្វើយុទ្ធនាការស្វែងរកហត្ថលេខាអ្នកគាំទ្រតាមប្រព័ន្ធអនឡាញលើញត្តិរបស់ពួកគេ ដើម្បីទាមទារឲ្យផ្អាកការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជាឆ្នាំ២០២៣ នេះដែរ ក្នុងនោះពួកគេក៏អំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរម្ចាស់ឆ្នោតទាំងអស់ពហិការមិនចូលរួមការបោះឆ្នោតនៅចុងខែកក្កដា ខាងមុខនេះថែមទៀត។
នៅសល់ត្រឹមតែ ៥ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី៧ នឹងមកដល់ហើយ ដែលនឹងធ្វើឡើងនៅអាទិត្យ ទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតនេះមិនមានការចូលរួមសង្កេតការណ៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិទេ ដោយសារតែពួកគេចាត់ទុកថាការបោះឆ្នោតនេះមិនប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌៕