មន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់ខេត្តសៀមរាប មួយអង្គដាក់ការសង្ស័យថា ការនិរទេសព្រះសង្ឃចំនួន ១៤០អង្គចេញពីវត្តពោធិលង្កា ឬវត្តពោធិ៍លើ ទំនងជាការអនុវត្តតាមបទបញ្ជារបស់អ្នកមានអំណាចដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ ជាជាងការដោះស្រាយវិវាទតាមច្បាប់ និងវិន័យរបស់គណៈសង្ឃក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា។
មន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់ខេត្តសៀមរាប មួយអង្គទម្លាយប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះនៅថ្ងៃទី១៥ វិច្ឆិកា នេះថា បើទោះបីជាសាលាអនុគណក្រុងសៀមរាប បានបង្ហាញហេតុផលថា ព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្តនេះបានបង្កើតអធិករណ៍មិនចេះចប់យូរឆ្នាំមកហើយក៏ដោយ ក៏ជាហេតុផលមិនសមទំនងដែរ ព្រោះថាបើបញ្ហាកើតមានក្នុងវត្ត ហេតុដូចម្តេចសាលាគណខេត្តមិនអនុវត្តច្បាប់សង្ឃ ដកបុគ្គលដែលបានប្រព្រឹត្តខុសតាមវិន័យសង្ឃទៅចុះ ហេតុដូចម្តេចបានជាបណ្តេញព្រះសង្ឃដទៃទៀតដែលគ្មានកំហុសចេញពីវត្តដែរ។
ប្រភពមន្ត្រីសង្ឃខាងលើលើកឡើងថា មូលហេតុធំបំផុតនៃការបណ្តេញព្រះសង្ឃនេះ ទំនងមិនមែនដោយសារតែរឿងវិវាទគ្នារវាងព្រះសង្ឃក្នុងវត្តនេះ ឬរឿងចៅអធិការមានស្រីញីនោះទេ ប៉ុន្តែទំនងជាដោយសារតែគេរកឃើញថា ព្រះសង្ឃក្នុងវត្តនេះភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយដែលមាននិន្នាការមិនស្របនឹងបក្សកាន់អំណាចប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះដើម្បីលុបបំបាត់និន្នាការមិនស្របនេះ គណៈសង្ឃក៏ឆ្លៀតឱកាសនេះប្រើលេសលើបញ្ហារ៉ាំរ៉ៃកន្លងមក ដើម្បីបោសសម្អាតព្រះសង្ឃក្នុងវត្តនេះតែម្តងទៅ។
មន្ត្រីសង្ឃដដែលបញ្ជាក់ថា ការដោះស្រាយអធិករណ៍ក្នុងអារាម គឺត្រូវមានពុទ្ធបរិស័ទ អាចារ្យ គណៈកម្មាធិការវត្ត ចូលរួមដោះស្រាយរកខុសត្រូវ ដើម្បីស្វែងរកទោសកំហុសបុគ្គលដែលបានប្រព្រឹត្ត ឱ្យចេញមកទទួលពិន័យតាមច្បាប់របស់សង្ឃ ប៉ុន្តែគណៈសង្ឃបែរជាប្រើអាជ្ញាឱ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចុះមកបណ្តេញព្រះសង្ឃចេញពីវត្តទៅវិញ ដែលបញ្ហានេះមិនស័ក្តិសមជាចំណាត់ការរបស់គណៈសង្ឃឡើយ ប៉ុន្តែស័ក្តិសមជាជាចំណាត់ការរបបសឹកទៅវិញ។
ព្រះសង្ឃអង្គនេះលើកជាសំណួរថា ច្បាប់សង្ឃមានអស់ហើយ ហេតុដូចម្តេចបានជាមិនអនុវត្តដើម្បីដាក់ទោសទណ្ឌលើបុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តខុសនោះ?
ព្រះអង្គបន្ថែមថា បើមានច្បាប់ហើយ តែមិនអនុវត្ត តើមានហេតុផលអ្វីនៅពីក្រោយសេចក្តីសម្រេចនេះ ព្រោះថាមុននឹងឈានទៅដល់ដំណាក់កាលបិទវត្តទាំងមូល ទាល់តែរកឱ្យឃើញថា ភិក្ខុសង្ឃទាំងអស់ក្នុងវត្តនេះបានប្រព្រឹត្តខុសនឹងវិន័យប្រាកដមែន និងមានការឯកភាពពីពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តថែមទៀត ទើបឈានដល់ដំណាក់កាលបិទវត្តតែម្តង ប៉ុន្តែនេះគ្រាន់ជាការសម្រេចរបស់គណៈសង្ឃនាយកតែម្ខាងប៉ុណ្ណោះ។
ព្រះភិក្ខុសង្ឃខាងលើសង្កត់ធ្ងន់ថា គណៈសង្ឃគួរតែបង្ហាញភស្តុតាងពីទោសកំហុសរបស់ព្រះសង្ឃដែលត្រូវបណ្តេញចេញពីវត្តជាមុនដែរ មុននឹងអនុវត្តវិធានការបណ្តេញចេញពីវត្ត ដើម្បីឱ្យសាមីខ្លួនអស់ចិត្តនឹងទោសកំហុសរបស់ខ្លួនដែលបានប្រព្រឹត្ត ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ នៅពេលដែលគណៈសង្ឃមិនមានភស្តុតាងពីទោសកំហុសរបស់ពួកគេ ហើយបែរជាប្រើវិធានការបោសសម្អាតទាំងកម្រោលដូចដែលបានធ្វើនៅពេលនេះ ប្រាកដជាធ្វើឱ្យសាមីខ្លួនមានអារម្មណ៍ថា ពួកគេកំពុងរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ជាពុំខាន។
កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ សាលាគណខេត្តសៀមរាប បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងស្ដីពីការអនុវត្តវិធានការដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ បណ្តេញព្រះសង្ឃ ១៤០អង្គ និងតាជីយាយជី ក្មេងវត្តមានចំនួន ៣១នាក់ ចេញពីវត្តពោធិលង្កា ឬវត្តពោធិ៍លើ ដែលស្ថិតក្នុងសង្កាត់ស្លក្រាម ក្រុងសៀមរាប ខេត្តសៀមរាប ដើម្បីរៀបចំរបៀបរៀបរយ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់វត្តឡើងវិញ បន្ទាប់ពីវត្តកើតមានបញ្ហាមិនចេះចប់មិនចេះហើយកន្លងមក។
ការចុះអនុវត្តវិធានការនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីសេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈសង្ឃនាយកនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្ដីពីការបញ្ចប់មុខតំណែងចៅអធិការ គ្រូសូត្រឆ្វេង-ស្តាំ និងវិន័យធម៌ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ ក្រោមហេតុផលថា ព្រះសង្ឃក្នុងវត្តនេះមិនបានគោរពប្រតិបត្តិតាមធម៌វិន័យព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រមទាំងចែកបក្ខចែកពួកជាក្រុមៗនាពេលកន្លងមក។
រហូតដល់ថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ថេរៈសភាសង្ឃខេត្តសៀមរាប បានចេញសេចក្តីសម្រេចចោទប្រកាន់ចៅអធិការវត្តពោធិលង្កា កែវ ខូយ ថាបានប្រព្រឹត្តទោសដោយត្រូវអាបត្តិសង្ឃាទិសេសតាមសិក្ខាបទភិក្ខុ២២៧ ត្រង់អនិយត២ (អាក់ និ យក្ស តាក់ ២) ថែមទៀត។
បន្ទាប់ពីសាលាគណខេត្តសៀមរាប បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងស្ដីពីការអនុវត្តវិធានការបណ្តេញព្រះសង្ឃ និងដូនជីតាជីទាំងអស់ចេញពីវត្ត កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ព្រះសង្ឃដែលជាគ្រូសូត្រស្តាំ និងគ្រូសូត្រឆ្វេង បានប្រមូលព្រះសង្ឃក្នុងវត្តធ្វើការជួបជុំ ដោយស្នើឱ្យមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ជួយដោះស្រាយកុំឱ្យមានការបណ្តេញព្រះសង្ឃទាំងអស់ចេញពីវត្តនេះ ដោយអះអាងថា ការអនុវត្តវិធានការនេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌ធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ព្រះសង្ឃដែលគ្មានកំហុស។
ទោះជាបែបនេះក្តី គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ នេះ វត្តពោធិលង្កា ទាំងមូលមានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ ដោយសារតែព្រះសង្ឃវត្តនេះទាំងជាង ១០០អង្គ ត្រូវបានបណ្តេញចេញគ្មានសល់ ក្រោមវិធានការគណៈសង្ឃដែលសហការជាមួយអាជ្ញាធរយករថយន្តមកដឹកជញ្ជូនព្រះសង្ឃចេញពីវត្តកាលពីថ្ងៃទី១៣ វិច្ឆិកា កន្លងទៅនោះ។
សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily មិនអាចសុំការបំភ្លឺណាមួយពីអាចារ្យ គណៈកម្មាធិការវត្តនេះបាននៅឡើយទេរហូតមកទល់នឹងម៉ោងផ្សាយនេះ៕