អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ក្រើនរំលឹកឱ្យកូនខ្មែរគ្រប់រូប ឱ្យចងចាំនូវប្រវត្តិឫសគល់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលត្រូវបានយួនកុម្មុយនីស្តបង្កើតឡើងក្នុងបំណងឈ្លានពានយកទឹកដីខ្មែរ ព្រោះថាមកដល់ពេលនេះ លោក ហ៊ុន សែន កំពុងបន្តទង្វើក្បត់ជាតិខ្មែរដូចអាយ៉ងវៀតណាមលោក សឺង ង៉ុក មិញ ដែរ។
អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី សរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ថា កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រារព្ធខួបទី៧០ នៃថ្ងៃដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងអ្នកស្នេហាជាតិមួយចំនួនទៀតបានទាមទារឯករាជ្យពីអាណានិគមនិយមបារាំង ប្រកបដោយជោគជ័យនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣។
អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងរស់នៅដោយនិរទេសនៅក្រៅស្រុកលោក សម រង្ស៊ី លើកឡើងថា ទោះបីកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យនៅឆ្នាំនោះហើយក៏ដោយ ក៏កងទ័ពយួនកុម្មុយនីស្តរបស់វៀតណាម ដែលគេហៅថាកងទ័ពវៀតមិញ ដែលបានមកវាយលុកលុយប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីចុងទសវត្សរ៍១៩៤០ មក ក្រោមលេសថា ជួយដេញអាណានិគមនិយមបារាំងនោះ នៅតែមិនព្រមដកកម្លាំងទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាឡើយ។
ជាងនេះទៀត កងទ័ពយួនកុម្មុយនីស្តវៀតមិញ ទាំងនោះ បានយកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលពេលនោះគណបក្សនេះមានឈ្មោះដើមថា គណបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ធ្វើជាខែលដើម្បីលួចវាយប្រហារលើកងយោធពលខេមរភូមិន្ទរបស់កម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ នាសម័យនោះ ពីក្រោយខ្នងថែមទៀត។
អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ថា ទាល់តែក្រោយសន្និសីទអន្តរជាតិទីក្រុងហ្សឺណែវ អំឡុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤ ទើបកងទ័ពយួនកុម្មុយនីស្តវៀតមិញ ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិបង្ខំឲ្យដកខ្លួនចេញពីទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ឆ្ពោះទៅប្រទេសវៀតណាមខាងជើងវិញ ដោយយកទៅជាមួយនូវថ្នាក់ដឹកនាំអាយ៉ងនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានលោក សឺង ង៉ុក មិញ ហៅ អាចារ្យ មៀន ដែលជាបិតាស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអាយ៉ង និងជាជនក្បត់ជាតិប្រឆាំងជាតិ សាសនា និងព្រះមហាក្សត្រខ្មែរផងដែរ។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលប្រវត្តិឫសគល់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវគេដឹងឮគ្រប់គ្នាថាជាគណបក្សដែលបានបង្កើតឡើងចេញពីបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម តាំងពីអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៥០ មក។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានឈ្មោះដើមថា បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក សឺន ង៉ុក មិញ ហៅ អាចារ្យ មៀន កាលពីអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៥១។ លោក សឺន ង៉ុក មិញ មានឈ្មោះជាភាសាវៀតណាមថា ផាម យ៉ាំង ហួ (Phạm Văn Hua) និងជាអតីតសមាជិកបក្សកុម្មុយនីស្តឥណ្ឌូចិន ដែលត្រូវបានតែងតាំងឡើងដោយមេដឹកនាំវៀតណាម លោក ហូ ជី មិញ (Ho Chi Minh) តាំងពីឆ្នាំ១៩៣០ មក។ ចំណែកអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន ក៏ជាមេដឹកនាំដែលកងទ័ពវៀតណាមលើកបន្តុបកាលពីអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៨០ ដែរ។
ជុំវិញប្រវត្តិនៃការកកើតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានេះ ត្រូវគេដឹងថា ដោយសារតែគណបក្សនេះមានដើមកំណើតពីបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ហើយលោក ហ៊ុន សែន ក៏ជាមេដឹកនាំដែលកងទ័ពវៀតណាមលើកបន្តុប ដូច្នេះហើយបានជាមេដឹកនាំខ្មែររូបនេះហ៊ានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់កាត់ទឹកដីកម្ពុជាឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមជាបន្តបន្ទាប់រហូតមក។
ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ លោក ហ៊ុន សែន យល់ព្រមនឹងសំណើរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ថានឹងពន្លឿននីតិវិធីដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរលិខិតុបករណ៍លើការផ្តល់សច្ចាប័ននៃការផ្តល់សន្ធិសញ្ញាមួយចំនួនឲ្យបានឆាប់រហ័សតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
ក្នុងនោះ សន្ធិសញ្ញាដែលលោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់សច្ចាប័នជាមួយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម មានដូចជា សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់កំណត់ព្រំដែនទឹកជាមួយវៀតណាម ឆ្នាំ១៩៨២ សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់កំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥ សារាចរខុសច្បាប់អនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិវៀតណាមចូលមករស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៨៦ ដែលសុទ្ធសឹងតែកិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់ទាំងអស់ ព្រមទាំងសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ជាច្រើនទៀត។
ជាងនេះទៀត កាលពីឆ្នាំ២០០៥ នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ផាន់ វ៉ាន់ខាយ ក៏បានសហការជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ ដោយខុសច្បាប់ផងដែរ។
បន្ថែមលើនេះ នៅឆ្នាំ២០១៩ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ង្វៀន ស៊ួនហ្វុក ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាមនៅពេលនោះ បានទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះហត្ថលេខាខុសច្បាប់លើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ មួយទៀត ដើម្បីបញ្ជាក់ពីសុពលភាពកិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់នានារវាងកម្ពុជា-វៀតណាម កន្លងមក ដែលត្រូវបានមោឃភាពដោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ថានៅតែមានសុភាពសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរតទៅថ្ងៃមុខ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីឆ្នាំអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៨០ ក្រោយកងទ័ពវៀតណាមលើកបន្តុបលោក ហ៊ុន សែន ជាមេដឹកនាំខ្មែរ ត្រូវគេរកឃើញថា កម្លាំងការពារជាតិដែលជាបុរសខ្មែរពេញវ័យជាង ២សែននាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងផែនការ ក៥ របស់វៀតណាម គួរឱ្យតក់ស្លុត ដែលលោក ហ៊ុន សែន ទទួលយកទៅអនុវត្តជាថ្នូរនឹងការជួយជ្រោមជ្រែងអំណាចពីកងទ័ពវៀតណាម ឱ្យគាត់ក្តោបក្តាប់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ និងបន្តឱ្យកូនរបស់គាត់ គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលទើបនឹងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តពីឪពុកនៅពេលនេះ៕