ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិកម្ពុជាដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ផ្តល់សេរីភាពដល់ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា និងអ្នកនយោបាយផ្សេងទៀត រួមទាំងសកម្មជននានា ដើម្បីស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ។
ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិកម្ពុជា ចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ នេះថា ការស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ គឺជារឿងចាំបាច់បំផុតដែលរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះត្រូវទទួលខុសត្រូវក្នុងការផ្តល់នីតិសម្បទាដល់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការបញ្ជាក់ឯកសារគតិយុត្តិដល់គណបក្សភ្លើងទៀន ដើម្បីឱ្យបក្សទាំងនេះអាចធ្វើសកម្មភាពនយោបាយដោយគ្មានការរារាំងពីផ្លូវច្បាប់បន្តទៀត។ បន្ថែមពីនេះ ក៏ត្រូវបង្កើតបរិយាកាសនយោបាយទូលំទូលាយសម្រាប់គណបក្សទាំងអស់ ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចធ្វើសកម្មភាពនយោបាយដោយគ្មានការយាយីផងដែរ។
ប្រភពខាងលើលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏ត្រូវបញ្ឈប់រាល់ទម្រង់នៃការយាយី គំរាមកំហែង និងការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋផ្សេងៗក្រោមហេតុផលនយោបាយលើសមាជិកបក្សប្រឆាំង អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដូចជាវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យដទៃទៀតផងដែរ។
ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា ការបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យធ្ងន់ធ្ងរកន្លងមក បានស្តែងចេញតាមរយៈការមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានតុលាការឯករាជ្យស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការចងបណ្ដាញគណបក្សក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងការគ្រប់គ្រងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ជាដើម ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យបាត់ទំនុកចិត្តពីពលរដ្ឋខ្មែរ និងធ្វើឲ្យបាត់ទំនុកចិត្តពីប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យជាមិត្តផងដែរ។
ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រៅស្រុកនេះ អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញស្របតាមគោលការណ៍នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីទទួលបានទំនុកចិត្តពីពលរដ្ឋ និងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជាពិសេសគឺទទួលបានទំនុកចិត្តពីវិនិយោគិនជាតិ និងអន្តរជាតិល្អៗ តាមរយៈការបង្ហាញនូវលទ្ធផលជាក់ស្ដែងក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលគេមើលឃើញថា ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាកំពុងរងនូវការជាន់ឈ្លីពីបក្សកាន់អំណាចដែលកំពុងគ្រប់គ្រងអំណាចសព្វថ្ងៃនេះដល់បាត។
មាត្រា១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ប្រទេសកម្ពុជាប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ខណៈមាត្រា៣១ ស្ដីពីសិទ្ធិ និងករណីយកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋ ចែងថា ប្រទេសកម្ពុជាទទួលស្គាល់ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ជាដើម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការអនុវត្តច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ជិត ៤០ឆ្នាំមកនេះ ត្រូវគេមើលឃើញថា បានរំលោភបំពានច្បាប់ រំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងជាន់ឈ្លីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ជាក់ស្តែង គេអាចមើលឃើញតាមរយៈនៃការចោទប្រកាន់ និងកាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា រយៈពេល ២៧ឆ្នាំទាំងអយុត្តិធម៌ និងការរារាំងអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី មិនឱ្យវិលចូលស្រុកខ្មែរ ដើម្បីកុំឱ្យគាត់អាចឈានជើងចូលក្នុងឆាកនយោបាយវិញថែមទៀត។
ក្រៅពីចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា និងហាមឃាត់លោក សម រង្ស៊ី មិនឱ្យចូលស្រុក រដ្ឋាភិបាលក្រោមបង្គាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក៏រឹតត្បិតលើសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយ សកម្មជនសង្គម ដូចជា សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនដីធ្លី និងរឹតត្បិតសកម្មភាពអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលថែមទៀត ដែលធ្វើឱ្យលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាស្ថិតក្នុងភាពចង្អៀតណែនធ្លាក់ដល់កម្រិតសូន្យសព្វថ្ងៃនេះ។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជា អះអាងថា សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានៅតែបង្កការព្រួយបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរដដែល ពីព្រោះលំហសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយនៅកម្ពុជាកាន់តែរួមតូច និងកំពុងដើរថយក្រោយ ដោយសារតែកម្ពុជាស្ថិតក្នុងការគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំតាមបែបអំណាចឯកបក្ស៕