ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ សង្គ្រាមឈ្លានពានប្រទេសអ៊ុយក្រែន ពីសំណាក់ប្រទេសរុស្ស៊ី នឹងមានរយៈពេលពីរឆ្នាំ។
ក្នុងនាមជាមហាអំណាចមួយ រុស្ស៊ីបានបំផ្លិចបំផ្លាញប្រទេសអ៊ុយក្រែន យ៉ាងខ្ទេចខ្ទាំ បង្ខំពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន ឲ្យរត់ភៀសសឹកចាកចោលភូមិដ្ឋាន ផ្ទះសម្បែង និងបែកបាក់ព្រាត់ប្រាសក្រុមគ្រួសារ ជាពិសេសកុមារាកុមារី និងយុវជនជំទង់ៗ ពីឪពុកម្ដាយ។
កាលពីចុងខែវិច្ឆិកា កន្លងទៅ ក្រុមអ្នកកាសែតពីតំបន់អាស៊ី រួមទាំងខ្ញុំបាទផ្ទាល់ បានចូលរួមក្នុងដំណើរស្វែងយល់អំពីសោកនាដកម្មលើពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន។
នេះជាកិច្ចសម្ភាសន៍រវាងក្រុមអ្នកកាសែតបរទេសជាមួយភរិយាប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី (Volodymyr Zelensky) លោកស្រី Olena Zelenska ដោយសង្ខេប ហើយលោក ហាស់ សាន សូមធ្វើការប្រែសម្រួលកិច្ចសម្ភាសន៍នេះជូនជ្រាបដូចតទៅ៖
កុមារអ៊ុយក្រែនបែកបាក់ព្រាត់ប្រាសឪពុកម្ដាយដែលស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាមលុកលុយក្តី ដោយរត់គេចពីគ្រប់ផ្លោងបែកខ្ញែកគ្នាក្តី ត្រូវបានទាហានរុស្ស៊ី កេណ្ឌប្រមូលដឹកយកទៅប្រទេសរុស្ស៊ី យ៉ាងតិចជាង ៥ពាន់នាក់។ ប្រភពដទៃនិយាយថា ជាង ១ម៉ឺននាក់។ ឥឡូវនេះ យើងបានរកឃើញ ហើយនាំយកមកវិញបានតែ ៣៨៦នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ នេះជាបញ្ហាដែលបង្កការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង។ នេះជាវិធីប្រល័យពូជសាសន៍មួយបែបលើជនជាតិអ៊ុយក្រែន។
រុស្ស៊ី យកកុមារអ៊ុយក្រែន ពីអាយុ ៤ឆ្នាំឡើងទៅ យកទៅដាក់នៅមណ្ឌល ឬស្ថាប័នកុមារកំព្រាគ្រប់គ្រងដោយមន្ត្រីមើលការខុសត្រូវម្នាក់នៅភូមិមួយ ហើយស្វែងរកពលរដ្ឋរុស្ស៊ី ឲ្យយកចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សា ផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះពីអ៊ុយក្រែន ឲ្យទៅជាឈ្មោះបែបរុស្ស៊ី។
ឧទាហរណ៍ដូចជា ឈ្មោះអ៊ុយក្រែន ថា មីគីតា គេដូរឲ្យទៅជា នីគីតា ជាដើម។ គេយកទៅឲ្យរៀនភាសារុស្ស៊ី មិនឲ្យរៀនភាសាអ៊ុយក្រែន ហើយបង្ខំឲ្យច្រៀងបទគោរពទង់ជាតិរុស្ស៊ី។ រដ្ឋអំណាចរុស្ស៊ី ធ្វើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ធ្វើលិខិតឆ្លងដែនរុស្ស៊ី ឲ្យកុមារទាំងនោះ។ នេះជាការពិបាកមួយក្នុងការរកឈ្មោះពិតនៃកុមារទាំងឡាយនោះ។
គេព្យាយាមគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីធ្វើឲ្យក្មេងៗអ៊ុយក្រែន នោះ វង្វេងលែងស្គាល់ជាតិកំណើតរបស់ខ្លួន។ គេថែមទាំងឃោសនាផ្សព្វផ្សាយកោតសរសើរស្ញប់ស្ញែងដល់គ្រួសាររុស្ស៊ី ណាដែលជួយយកកូនក្មេងអ៊ុយក្រែន ទៅចិញ្ចឹមទៀតផង។
បន្ទាប់ពីសេចក្តីសម្រេចចិត្តនៅឯក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិ គេបានបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាមួយដើម្បីសិក្សា ស្រាវជ្រាវ រាវរកកុមារអ៊ុយក្រែន ដែលទាហានរុស្ស៊ីប្រមូលយកទៅប្រទេសរុស្ស៊ីទាំងអស់ ព្រោះថាអំពើ និងទង្វើដូច្នេះ ជាវិធីបំបាត់ ឬរំលាយពូជសាសន៍ ដែលខុសពីច្បាប់អន្តរជាតិទាំងស្រុង។
យើងធ្វើកិច្ចការនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃ ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈសង្គ្រាមញាំញីយ៉ាងណាក៏ដោយ។ យើងប្រកាន់ខ្ជាប់សិទ្ធិរបស់យើង ដើម្បីនឹងនាំកុមារអ៊ុយក្រែន មកកាន់មាតុភូមិរបស់ខ្លួនវិញឲ្យខាងតែបាន។
ចំពោះកុមារកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន វិញ គេឥតបានរៀនសូត្រទៀងទាត់ទេ ពីព្រោះគ្មានរណ្តៅជម្រកការពារគ្រាប់ផ្លោងគ្រាប់បែកក្នុងសាលារៀន ប៉ុន្តែយើងបានព្យាយាមចែកចាយ អាយផេត (iPad) ឬ laptops តាមតំបន់ដែលអាចធ្វើទៅបាន។ យើងបានចែកចាយម៉ាស៊ីនភ្លើងតាមផ្ទះក្នុងរដូវរងាធ្លាក់ទឹកកក។ ចំពោះកុមារកំព្រាក្នុងស្រុក យើងបានអំពាវនាវឲ្យឪពុកម្ដាយខ្លះជួយយកទៅចិញ្ចឹម ហើយយើងក៏បានជួយផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងឧបភោគបរិភោគ សម្លៀកបំពាក់ នៅទីណាមានសុវត្ថិភាព។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គ្រួសារខ្លះពុំមានលទ្ធភាពជួយចិញ្ចឹមក្មេងកំព្រាឡើយ។ យើងត្រូវការជំនួយមនុស្សធម៌ច្រើនណាស់។
រឿងរំលោភឈ្លានពានដោយមេដឹកនាំផ្ដាច់ការម្នាក់ទៅលើអ្នកដឹកនាំប្រជាធិបតេយ្យ ទោះជានៅទីណាក៏ដោយ មិនថាប្រទេសណាឡើយ បើពិភពលោកបិទភ្នែក មិនរួមដៃគ្នាទប់ស្កាត់ទេនោះ អ្នកដឹកនាំផ្ដាច់ការនោះនឹងបន្តដំណើរឈ្លានពានរបស់គេតទៅទៀត។ យើងបានដឹង បានឃើញហើយថា វិធានការការពារអំពើឈ្លានពានទឹកដីអ្នកដទៃពីសំណាក់ពួកផ្ដាច់ការកន្លងមក ពុំមានប្រសិទ្ធភាពទេ។ ក្នុងសម័យអតីតសហភាពសូវៀត គេមិនឲ្យរៀនភាសា ឬបោះពុម្ពសៀវភៅអក្សរសាស្ត្រអ៊ុយក្រែន ទេ ថ្វីបើវប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី ភាសាអ៊ុយក្រែន ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ក្នុងពិភពលោកដ៏យូរលង់ដ៏ច្រើនសតវត្សមកហើយក៏ដោយ។
យើងបានព្យាយាមថែរក្សាអ្វីៗជាមរតកអ៊ុយក្រែន ឲ្យនៅរស់រវើកជារៀងរហូតមក។ ចំ ពោះការបាត់បង់ ការខូចខាតដល់ជីវិតពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន ការខ្វះខាតរបស់ប្រើប្រាស់ ខ្ញុំបានស្នើសុំជំនួយពីមិត្តបរទេសលើឆាកអន្តរជាតិ ហើយបានទទួលជំនួយទាន់ចិត្តពីកល្យាណមិត្តទាំងអស់នោះសម្រាប់ឲ្យពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន បានកក់ក្តៅក្នុងរដូវរងា។
បញ្ហាប្រឈមមុខក្រោយពីសង្គ្រាមចប់ទៅ
ក្នុងទឹកដីប្រទេសអ៊ុយក្រែន មានគ្រាប់មីនរាប់លានគ្រាប់។ យើងសង្ឃឹមថា ប្រទេសកម្ពុជាដែលមានបទពិសោធន៍ធ្លាប់ឆ្លងកាត់ មានជំនាញខាងដោះមីន នឹងមកជួយបង្រៀនក្រុមអ្នកជំនាញរបស់យើងឲ្យចេះដោះមីន ព្រោះគ្រាប់មីនដែលរាយពាសពេញសមរភូមិ នឹងត្រូវការពេលយូរឆ្នាំណាស់ ដើម្បីបោសសម្អាត។ ចំពោះជីវិតគ្រួសាររបស់ខ្ញុំវិញ ជួនកាលយើងជួបគ្នាមួយអាទិត្យម្តង ជួនកាលពីរដង ហើយគិតគ្នាអំពីការចង់បានវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ឲ្យកូនយើងក្នុងរដូវបុណ្យទាន ពីព្រោះថាវាជាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ វប្បធម៌យើង។
ស្វាមីខ្ញុំ មានពេលខ្លះយើងក៏តឹងទ្រូងរៀងខ្លួន ប៉ុន្តែគាត់ហាក់ដូចជាមានអ្វីមួយដែលលើកទឹកចិត្ត ផ្តល់ថាមពលឲ្យគាត់មានស្មារតី ជំហររឹងប៉ឹង មិនតក់ស្លុត ហើយគិតគូររហ័សរហួន។ យើងជាមនុស្ស មិនមែនមិនចង់ដើរលេងនោះទេ។ យើងធ្លាប់ធ្វើដំណើរទៅជប៉ុន ហើយគិតថាថ្ងៃណាមួយ នឹងទៅលេងប្រទេសម៉ុងហ្គោលី ផងដែរ។ យើងនៅតែមានសង្ឃឹមថា សន្តិភាពនឹងកើតមានឡើងក្រោយមានការចរចាគ្នា។ ច្បាស់ណាស់ យើងស្រមៃឃើញថ្ងៃជ័យជម្នះរបស់យើង។ ចំណែកឯការចង់បានអ្វីក្រោយសន្តិភាពនោះ ជារឿងរបស់មនុស្សយើងម្នាក់ៗចង់បាន ហើយអាចនឹងមិនដូចគ្នាទេ។ ចំពោះរឿងនយោបាយ ខ្ញុំមិនអាចនិយាយអ្វីបានច្រើនជាងហ្នឹងទេ ពីព្រោះខ្ញុំមិនមែនជាប្រធានាធិបតី។ លោកអ្នកអាចសួរលោកប្រធានាធិបតីដោយផ្ទាល់ចុះ។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនោះដែរ ក្រុមអ្នកកាសែតពីតំបន់អាស៊ី ក៏បានជួបជាមួយមន្ត្រីធ្វើការងារមនុស្សធម៌ដែរ។
អ្នកស្រី Daria Gerasymchuk ស្នងការផ្នែកសិទ្ធិកុមារ និងជាទីប្រឹក្សាប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក Zelensky ថ្លែងប្រាប់អ្នកកាសែតក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ អំពីវិធីជួយបីបាច់ថែរក្សាកុមារគ្មានឪពុកម្ដាយក្នុងសង្គ្រាមថា ទាហានរុស្ស៊ីបានកៀរកុមារអ៊ុយក្រែន យកទៅប្រទេសបេឡារុស្ស ប្រទេសរុស្ស៊ី និងយកទៅតំបន់ខ្លួនកាន់កាប់បណ្ដោះអាសន្ន ដូចជាតំបន់ Donetsk តំបន់ Luhansk ឬ Crimea។ យើងមិនដឹងឲ្យបានច្បាស់លាស់ទេថា តើមានចំនួនកុមារប៉ុន្មាននាក់គេកៀរយកទៅនោះ។ យើងកំពុងធ្វើការងារដោយសហការជាមួយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច គឺប៉ូលិសជាតិ ដើម្បីស៊ើបអង្កេត និងរៀបចំសំណុំរឿងដាក់ពាក្យប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ អំពីបទឧក្រិដ្ឋប្រល័យពូជសាសន៍។ រុស្ស៊ី មិនបានឆ្លើយតបចំពោះសំណើអ៊ុយក្រែន ដែលសុំឲ្យធ្វើបញ្ជីចំនួនកុមារដែលខ្លួនកៀរយកទៅនោះទេ។ មានសេចក្តីរាយការណ៍ថា អាជ្ញាធររុស្ស៊ី បានរៀបចំធ្វើបញ្ជីបង្ខំចូលសញ្ជាតិលើកុមារអ៊ុយក្រែន ហើយរកគ្រួសាររុស្ស៊ីយកទៅចិញ្ចឹមតាមផ្ទះរៀងខ្លួន ដោយរំលោភអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីអំពីកិច្ចការពារសិទ្ធិកុមារ ដែលក្រុងមូស្គូ ជាហត្ថលេខីដែរនោះ។
នៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន វិញ យើងបានប្រមូលកុមារដែលមានឪពុកម្ដាយរងរបួស ឬស្លាប់ ហើយរត់គេចពីតំបន់រុស្ស៊ីកាន់កាប់បណ្ដោះអាសន្ន ទៅដាក់កន្លែងមានសុវត្ថិភាព។ យើងបានបង្កើតមណ្ឌលសម្រាប់ទាក់ទងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ហៅថាច្រកទ្វារកុមារក្នុងសង្គ្រាម (Children of War Portal) ដើម្បីស្វែងរកគ្រួសារអ៊ុយក្រែនដែលមានសមត្ថភាព និងលទ្ធភាពអាចជួយយកកុមារទៅចិញ្ចឹមជាកូនចិញ្ចឹម។ វិធីនេះ តម្រូវឲ្យគ្រួសារនីមួយៗដែលមានឆន្ទៈមនុស្សធម៌ទាក់ទងដាក់ពាក្យសុំទៅទីស្នាក់ការជាតិ ហៅថាការិយាល័យជាតិផ្នែកព័ត៌មាន។ យើងបានបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលជម្រកកុមារ ឈ្មោះថា កុមារមិនឯកា។ គ្រាដែលសង្គ្រាមបានចាប់ផ្តើមពេញបន្ទុក ពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន ជាង ២ម៉ឺន ៣ពាន់គ្រួសារ បានដាក់ពាក្យសុំយកកុមារទៅចិញ្ចឹម។ យើងមានកម្មវិធីបង្ហាញឪពុកម្ដាយចិញ្ចឹមទាំងនោះ ឲ្យយល់ដឹងអំពីច្បាប់ទម្លាប់យកកុមារទៅចិញ្ចឹម ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ជាដើម។ល។ កុមារខ្លះ ក៏ធ្លាប់ស្គាល់គ្រួសារដែលខ្លួនទៅស្នាក់នៅជាមួយនោះដែរ ព្រោះថាគេរស់នៅភូមិផងក្បែរគ្នា។
ចំពោះចំនួនកុមារព្រាត់ប្រាសឪពុកម្ដាយក្នុងប្រទេសចាប់ពីខែដើមសីហា (ឆ្នាំ២០២៣) មក យើងបានដឹងថា កុមារជិត ៣២០០នាក់ អត់មានឪពុកម្ដាយបីបាច់ថែទាំ ហើយប្រមាណជាង ១០០នាក់ បានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការជាកុមារកំព្រា។ យើងមិនទាន់ហ៊ានអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេស យកកុមារអ៊ុយក្រែន ទៅធ្វើជាកូនចិញ្ចឹមទេ ព្រោះប្រទេសកំពុងតែមានសង្គ្រាមនៅឡើយ៕