ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា អះអាងថា គម្រោងផ្លូវនាវាចរណ៍ និងប្រព័ន្ធភស្តុភារកម្មទន្លេបាសាក់ ឬ ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ គ្រោងនឹងបើកការដ្ឋានសាងសង់នៅអំឡុងខែមិថុនា ឬខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ខណៈរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងចរចាចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជនចិន China Road and Bridge Corporation (CRBC) ឬសាជីវកម្មថ្នល់ និងស្ពានចិន ដើម្បីឈានទៅរកការបើកការដ្ឋានសាងសង់លើគម្រោងនេះឱ្យបានឆាប់តាមការគ្រោងទុក។
អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា និងជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ស៊ុន ចាន់ថុល លើកឡើងក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារឆ្នាំ២០២៣ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ២០២៤ នៃក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា គម្រោងនាវាចរណ៍នេះ គឺជាគម្រោងអាទិភាពមួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខំជំរុញឱ្យចេញជារូបរាង ដើម្បីតភ្ជាប់ផ្លូវទឹកនៅប្រទេសកម្ពុជាពីទន្លេទៅសមុទ្រ។
លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បញ្ជាក់ថា គម្រោងផ្លូវនាវាចរណ៍ និងប្រព័ន្ធភស្តុភារកម្មទន្លេបាសាក់ ដែលត្រូវបានប្រសិទ្ធិនាមថាគម្រោង «ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ» នេះ គឺជាគម្រោងព្រែកជីកប្រវត្តិសាស្ត្រនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងនោះ ទាំងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ន លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងព្យាយាមជំរុញឱ្យដំណើរការនេះមានប្រសិទ្ធភាព និងចេញជារូបរាងពិតប្រាកដ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបង្ហាញរបាយការណ៍ស្ដីពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា គម្រោងផ្លូវនាវាចរណ៍នេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ (Belt and Road Initiative ឬ BRI) នៃរដ្ឋាភិបាលចិន ដែលកម្ពុជាគ្រោងនឹងសាងសង់ប្រវែង ១៨០គីឡូម៉ែត្រដែលមានទទឹងមុខកាត់ផ្នែកខាងលើប្រវែង ១០០ម៉ែត្រ និងមុខកាត់ផ្នែកខាងក្រោមប្រមាណ ៨០ម៉ែត្រ ជម្រៅទឹកប្រមាណ ៥,៤ម៉ែត្រ និងមានគន្លងនាវាចរណ៍ចំនួន ២គន្លង។
គម្រោងនាវាចរណ៍នេះ នឹងត្រូវសាងសង់សន្ទះផ្លូវនាវាចំនួន ៣កន្លែង សាងសង់ស្ពានចំនួន ១១កន្លែង សាងសង់ផ្លូវអមសងខាងប្រវែង ២០៨គីឡូម៉ែត្រ និងចំណាយទុនវិនិយោគប្រមាណ ១៧០០លានដុល្លារអាមេរិក ព្រមទាំងត្រូវប្រើរយៈពេលសាងសង់ប្រមាណ ៤ឆ្នាំ ប៉ុន្តែដោយសាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្មានលុយសាងសង់ ដូច្នេះគម្រោងនាវាចរណ៍នេះត្រូវធ្វើឡើងក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជនចិន ក្នុងទម្រង់ BOT ដែលមានន័យថា ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងមុន រដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងតាមក្រោយ។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសម្រេចប្រគល់គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណននេះឱ្យក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មស្ពាន និងថ្នល់ចិន (CRBC) សិក្សាលម្អិត មុននឹងឈានដល់ការចរចាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសាងសង់នៅឆ្នាំ២០២៤ នេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ធ្លាប់បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះកាលពីពេលកន្លងទៅថា គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណននេះ មិនមានផលចំណេញអ្វីសម្រាប់កម្ពុជាទេ ប៉ុន្តែការទទួលយកគម្រោងនេះមកសាងសង់ គឺដើម្បីអាចឱ្យកម្ពុជាខ្ចីលុយចិន បានបន្តទៀតប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថាកម្ពុជាបានដឹងច្បាស់ដោយខ្លួនឯងហើយថា គម្រោងនេះត្រូវស្ថិតក្រោមការចង្អុលបង្ហាញរបស់ចិន មិនមែនកម្ពុជាមានសិទ្ធិកំណត់បច្ចេកទេសក្នុងការសាងសង់នោះទេ។
ប្រភពមន្ត្រីដដែលលើកឡើងថា កម្ពុជាគ្មានទាំងនាវា និងទំនិញដល់កម្រិតសម្រាប់ប្រើព្រែកជីកនេះសម្រាប់នាំចេញទៅបរទេសទេ ប៉ុន្តែនាវាដែលអាចប្រើប្រាស់ព្រែកជីកនេះ និងការនាំចូលទំនិញមកកម្ពុជា គេរំពឹងថាមានតែនាវាចិន ទំនិញចិន ប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទិននឹងគម្រោងនាវាចរណ៍នេះ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានមេដឹកនាំវៀតណាមជាច្រើនជជីកសួរដេញដោលពីគម្រោងសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណននេះផងដែរ។
អ្នកជំនាញខាងផ្លូវទឹកកម្ពុជា លោក ម៉េង សុធារ៉ា បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា កាលពីដំបូង រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រោងខ្ចីលុយរដ្ឋាភិបាលចិន មកសាងសង់ព្រែកជីកនេះទាំងស្រុង ប៉ុន្តែដោយសាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្លាចប៉ះពាល់ដល់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមក្នុងការសាងសង់ព្រែកជីកនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បង្វែរពីការខ្ចីបុលពីរដ្ឋាភិបាលចិន មកជាការធ្វើសហប្រតិបត្តិការ BOT ឬប្រែថា សង់ ធ្វើប្រតិបត្តិការ និងផ្ទេរវិញ ប៉ុន្តែគម្រោងនេះគឺនៅតែស្ថិតក្នុងការខ្ចីបុលចិនដដែលទេ គ្រាន់តែយកក្រុមហ៊ុនចិនមកបាំងមុខប៉ុណ្ណោះ។
លោក ម៉េង សុធារ៉ា លើកឡើងថា លោកមិនយល់ពីការសាងសង់ព្រែកជីកនេះទេ ព្រោះថាគម្រោងព្រែកជីកនេះរដ្ឋាភិបាលបានកំណត់ជម្រៅទឹកត្រឹមតែ ៥,៤ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្ថែមថា សូម្បីកប៉ាល់ដឹកខ្សាច់ ឬសាឡាងដែលចរាចរដឹកខ្សាច់នៅមុខព្រះបរមរាជវាំងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញសព្វថ្ងៃនេះ ក៏ត្រូវការជម្រៅទឹក ៨ម៉ែត្រសម្រាប់ធ្វើដំណើរដែរ ចំណែកព្រែកជីកហ្វូណនដែលមានជម្រៅទឹកមិនដល់ ៥ម៉ែត្រកន្លះនេះ តើនឹងអាចផ្ទុកកប៉ាល់ប្រភេទណាទៅសម្រាប់ដឹកនាំទំនិញនោះ។
អ្នកជំនាញខាងផ្លូវទឹកកម្ពុជារូបនេះបញ្ជាក់ថា ក្រោមបច្ចេកទេសនៃការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនបែបនេះ លោកអាចសន្និដ្ឋានបានថា ព្រែកជីកនេះមិនមែនជាគម្រោងដែលសាងសង់ឡើងដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ឱ្យកម្ពុជាទេ គឺជាគម្រោងមួយដែលបង្កប់បម្រើផលប្រយោជន៍ឱ្យគម្រោងខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវរបស់ចិនតែប៉ុណ្ណោះ៕