រយៈពេល ១ឆ្នាំពេញក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់ព្រៃឈើជាង ១សែនហិកតា (១២១ ០០០ហិកតា) ឬស្មើទំហំទីក្រុង Los Angeles ដោយសារតែអំពើពុករលួយដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងឧកញ៉ាគ្រាក់ៗមួយចំនួនដែលជាសែស្រឡាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
សារព័ត៌មានអន្តរជាតិ ម៉ុងហ្កាបេ (Mongabay) បានចុះផ្សាយអត្ថបទមួយកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ដោយដាក់ចំណងជើងថា «តំបន់ការពារទទួលរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ខណៈការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅតែបន្តកើតមាននៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា»។
សារព័ត៌មានដដែលនេះ អះអាងថា ទិន្នន័យថ្មីមួយដែលចេញផ្សាយដោយសាកលវិទ្យាល័យ Maryland បានបង្ហាញថា ត្រឹមតែ ១ឆ្នាំក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់ព្រៃឈើទំហំទីក្រុង Los Angeles ឬស្មើនឹងជាង ១សែនហិកតា ក្នុងនោះរួមមានដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ រងការកាប់បំផ្លាញលំដាប់លេខ១ ដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ លំដាប់លេខ២ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសជាប់លំដាប់លេខ៣ ខណៈព្រៃឈើក្នុងឧទ្យានជាតិភ្នំក្រវាញ និងឧទ្យានជាតិវ៉ើនសៃ-សៀមប៉ាង ក៏រងនូវការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរដែរ។
ប្រភពដដែលរៀបរាប់ថា ការពង្រីកអណ្ដូងរ៉ែមាសដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនចិន និងការបើកអណ្ដូងរ៉ែដែកដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឈ្មួញរកស៊ីឈើខុសច្បាប់ដ៏ល្បីល្បាញឈ្មោះ ទ្រី ភាព ក៏បានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដែរ ដែលគេបានរកឃើញនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ កាលពីឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ។ ជាងនេះទៀត ការកាប់ឈើខុសច្បាប់ទាំងនោះ ក៏មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុន Think Biotech និងក្រុមហ៊ុន Angkor Plywood ថែមទៀត ដែលក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរកស៊ីឈើខុសច្បាប់នៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ។
សារព័ត៌មានអន្តរជាតិ ម៉ុងហ្កាបេ (Mongabay) បញ្ជាក់ថា គិតតែក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងចំណោមតំបន់ការពារទាំងអស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ មានអត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើខ្ពស់បំផុតដែលមានទំហំជាង ១ម៉ឺនហិកតា (១១ ៥០០ហិកតា) ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាឆ្នាំដ៏អាក្រក់បំផុតសម្រាប់តំបន់ការពារមួយនេះ ចំណែកដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ក៏បានបាត់បង់ព្រៃឈើជិត ១ម៉ឺនហិកតាដែរ (៧ ២៣២ហិកតារ)។
ជាងនេះទៀត ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស ត្រូវរកឃើញថាបាត់បង់ព្រៃឈើជាង ៦ពាន់ហិកតាថែមទៀត (៦ ១២៥ហិកតា) ដោយឡែកឧទ្យានជាតិវ៉ឺនសៃ-សៀមប៉ាង បានបាត់បង់ព្រៃឈើជាង ៥ពាន់ហិតា (៥ ២១៣ហិកតា) ខណៈឧទ្យានជាតិភ្នំក្រវាញ កំពុងរងការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើព្រៃឈើក្នុងតំបន់នោះពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី។
ការចុះផ្សាយជុំវិញការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅប្រទេសកម្ពុជានេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលគេរកឃើញថា ព្រៃឈើខ្មែរកំពុងរងនូវការកាប់បំផ្លាញដោយការធ្វើអាជីវកម្មខុសច្បាប់ធ្ងន់ធ្ងរសព្វថ្ងៃនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ សារព័ត៌មានអន្តរជាតិ ម៉ុងហ្កាបេ (Mongabay) ក៏ធ្លាប់បានលាតត្រដាងម្តងហើយពីរចនាសម្ព័ន្ធ និងសែស្រឡាយបក្ខពួកអ្នកមានអំណាចកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅកម្ពុជា ក្នុងនោះគេរកឃើញថា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន គឺជាអ្នកគ្រប់គ្រងកំពូល ខណៈលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជាកូនប្រុសបង្កើតរបស់គាត់ គឺជាអ្នកគ្រប់គ្រងបន្ទាប់លើបណ្ដាញឧក្រិដ្ឋជនដែលជាថ្នាក់ក្រោមរបស់ខ្លួន ដូចជាឧកញ៉ា មិក សាផាណារ៉េត ហៅឧកញ៉ា ជ័យ ជាដើម ដែលល្បីល្បាញខាងរកស៊ីឈើខុសច្បាប់នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង សព្វថ្ងៃនេះ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា អ្នកស្រី អាន សុខនីន និងឧកញ៉ា មិក សាផាណារ៉េត គឺជាអគ្គនាយករបស់ក្រុមហ៊ុន ហួត ម៉េងរីតា (Hout Meng Rita) ដែលកំពុងគ្រប់គ្រងលើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ រួមទាំងមានក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធមួយចំនួន ដូចជា ក្រុមហ៊ុន ធី ង៉ាន (Thy Nhan) កំពុងគ្រប់គ្រងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅខេត្តព្រះវិហារ ដែលមានលោក ឡេង ឬទ្ធី ជាអគ្គនាយក និងក្រុមហ៊ុន អង្គរ ផ្លាយវូដ (Angkor Plywood) ដែលមានឧកញ៉ា ជា ពៅ ហៅ ហួ គឺជាអគ្គនាយក ដែលត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាកំពុងប្រតិបត្តិការកាប់ឈើខុសច្បាប់ពាសពេញតំបន់អភិរក្សសត្វព្រៃព្រៃឡង់សព្វថ្ងៃនេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ គេកត់សម្គាល់ឃើញថា ព្រៃឈើនៅកម្ពុជាត្រូវបានកាប់បំផ្លាញគ្មានសល់ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ក្រោមក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ាដែលជាសែស្រឡាយ និងជាអ្នករកផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន យ៉ាងអនាធិបតេយ្យសព្វថ្ងៃនេះ ហើយឧក្រិដ្ឋជនព្រៃឈើទាំងនោះក៏ត្រូវលោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងឱ្យមានតួនាទីខ្ពស់ៗក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលដែរ ដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត សព្វថ្ងៃនេះដែរ។
ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ លោក ហ៊ុន សែន បានតែងតាំងឧកញ៉ា មិក សាផាណារ៉េត ហៅឧកញ៉ា ជ័យ ជាទីប្រឹក្សា ខណៈឧកញ៉ា លឹម ប៊ុណ្ណា ហៅឧកញ៉ា ខ្នា ក៏ត្រូវបានតែងតាំងឱ្យធ្វើជាជំនួយការរបស់គាត់កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ដែរ។
ចំណែកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ក៏ទើបនឹងត្រូវបានតែងតាំងឱ្យធ្វើជាទីប្រឹក្សារបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថែមទៀត។ ដោយឡែកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ក៏ត្រូវបានតែងតាំងជាទីប្រឹក្សារបស់លោក ហ៊ុន សែន ផង និងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាផង ហើយក៏ជាប្រធានសមាគមឧកញ៉ាផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣ ប្រធានគណៈកម្មការជាតិទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ លោក សៅ សុខា លើកឡើងថា បទល្មើសព្រៃឈើដែលតែងតែកើតមាននៅកម្ពុជាទប់ស្កាត់មិនបាន គឺដោយសារតែមន្ត្រីមូលដ្ឋានជាអ្នកបើកដៃឱ្យឈ្មួញពីខាងក្រៅ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បើនៅតែបែបនេះទៀត ព្រៃឈើរបស់ប្រទេសកម្ពុជានឹងរលាយហិនហោចជាមិនខាន។
លោក សៅ សុខា បញ្ជាក់ថា ឈើដឹកតែលើផ្លូវ មិនដែលដឹកខុសពីលើផ្លូវទេ ហើយទីស្នាក់ការរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ក៏នៅលើផ្លូវ ខណៈទីស្នាក់ការបរិស្ថានក៏នៅលើផ្លូវដែរ ដូច្នេះបើមន្ត្រីទាំងនោះមិនសមគំនិតគ្នាទេ បទល្មើសព្រៃឈើក៏មិនកើតឡើងដែរ៕