អ្នកជំនាញនយោបាយការទូតអន្តរជាតិ លើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់របស់បក្សកាន់អំណាចលើក្រុមប្រឆាំង និងពលរដ្ឋដែលមានគំនិតផ្ទុយថាប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ គឺដោយសារតែពួកគេមានការភ័យព្រួយពីស្ថិរភាពអំណាច។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី សរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២១ សីហា នេះថា រាល់ «ការតវ៉ា» មិនមែនសុទ្ធតែជាការប៉ុនប៉ងធ្វើ «បដិវត្តន៍» ទេ ព្រោះការចោទប្រកាន់បែបនេះអាចដោយសារតែការព្រួយបារម្ភអំពីសកម្មភាពរបស់ក្រុមប្រឆាំង ហើយក៏អាចគ្រាន់តែជាលេសដើម្បីបង្ក្រាបក្រុមប្រឆាំង និងអ្នកមានគំនិតផ្ទុយផ្នែកនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ។
ជាងនេះទៀត ការចោទប្រកាន់លើក្រុមអ្នកមានគំនិតផ្ទុយថាប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ ក៏អាចជាមធ្យោបាយមួយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់អ្នកកាន់អំណាចក្នុងការបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងបង្ក្រាបគូប្រជែងនយោបាយរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញអំពីភាពត្រឹមត្រូវនៃចំណាត់ការរបស់ពួកគេលើអ្នកប្រឆាំងទាំងនោះដែរ។
លោក សេង វណ្ណលី បានលើកឡើងថា ការចេះតែចោទប្រកាន់រាល់សកម្មភាពរបស់អ្នកដែលមានគំនិតផ្ទុយថាជាការប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ ដោយពុំបានពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយលើអង្គហេតុនៃច្បាប់ និងមានចរិតនយោបាយ អាចបង្កផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ដែលត្រូវរងការលាបពណ៌ រួមទាំងប្រឈមមុខនឹងការចាប់ខ្លួន ការដាក់ពន្ធនាគារ និងរងនូវអំពើហិង្សាពីកងកម្លាំងរបស់រដ្ឋអំណាចថែមទៀត។
លោកពន្យល់ថា «បដិវត្តន៍» គឺជាពាក្យដែលមានអត្ថន័យទាំងវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន អាស្រ័យលើបរិបទដែលគេប្រើប៉ុណ្ណោះ។
ដើម្បីវាយតម្លៃថាតើបដិវត្តន៍នោះមានលក្ខណៈវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមាន ត្រូវពិចារណាលើកត្តាផ្សេងៗ ដូចជា អ្វីទៅជាគោលដៅនៃបដិវត្តន៍? តើគេប្រើវិធីសាស្ត្រហិង្សា ឬអហិង្សា? តើទំហំនៃសកម្មភាពអាចឈានដល់ការផ្តួលរំលំរបបនយោបាយមួយបានដែរឬទេ? តើលទ្ធផលនៃបដិវត្តន៍នោះជះឥទ្ធិពលយ៉ាងណាខ្លះលើទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយ?
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិករូបនេះបញ្ជាក់ថា ពាក្យ «បដិវត្តន៍» នៅកម្ពុជាច្រើនតែសំដៅដល់ការពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើហិង្សា និងការបង្កចលាចលក្នុងសង្គម ដែលនាំឱ្យមានភាពវឹកវរ ការបំផ្លិចបំផ្លាញ និងឈានដល់ការបាត់បង់ជីវិត ដែលគេប្រើដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ និងបង្កអសន្តិសុខក្នុងសង្គម និងរឹតត្បិតសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់បុគ្គលដទៃទៀត។
លោក សេង វណ្ណលី គូសបញ្ជាក់ថា ពាក្យថា «បដិវត្តន៍» ក៏មានអត្ថន័យវិជ្ជមានដែរ ព្រោះវាអាចតំណាងឱ្យការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមាននៅក្នុងសង្គម នយោបាយ ឬវប្បធម៌ ហើយវាក៏ផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងការរីកចម្រើន និងជានិមិត្តរូបនៃអំណាចរបស់ប្រជាជនដើម្បីជះឥទ្ធិពលដល់ការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមានដែលនាំមកនូវប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងដ៏ប្រសើរមួយដែលផ្តល់នូវសេរីភាព យុត្តិធម៌ និងសមភាពក្នុងសង្គមដែរ។
ការអះអាងរបស់លោក ធ្វើឡើងស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចោទអ្នកចូលរួមបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ ថាជាក្រុមជ្រុលនិយមផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលក្រោមផែនការបដិវត្តន៍ពណ៌ ដែលត្រូវកម្ចាត់ចោលដោយគ្មានករណីលើកលែង។
កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រសួងយុត្តិធម៌ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដោយចាត់ទុកការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាបញ្ហាតំបន់ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ជាផែនការប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្រសួងយុត្តិធម៌ បញ្ជាក់ថា ផែនការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលបែបនេះ គឺជាបទឧក្រិដ្ឋនឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសក្រោមបទល្មើសឧបឃាត ព្រោះពួកគេបានប្រើប្រាស់នូវវិធីញុះញង់ អុជអាល បំផុសបំផុល ហើយអ្នកដែលចូលរួមបាតុកម្មតវ៉ានេះ នឹងត្រូវចោទពីបទល្មើសរួមគំនិតក្បត់ ដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៥ឆ្នាំទៅ ១០ឆ្នាំ និងពី ១០ឆ្នាំទៅ ២០ឆ្នាំផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលចូលរួមបាតុកម្ម ដូចជានៅប្រទេសជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង បារាំង កាណាដា និងអូស្ត្រាលី អះអាងថាការធ្វើបាតុកម្មនេះមិនមែនដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទេ ប៉ុន្តែគឺដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកខ្លួនចេញពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណប៉ុណ្ណោះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ សហគមន៍ខ្មែរក្នុងទីក្រុងឡងប៊ិច និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមកពីបណ្តារដ្ឋជាច្រើនទៀត ក៏គ្រោងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងគម្រោងត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CLV) នៅថ្ងៃទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះបន្តទៀតដែរ ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកខ្លួនចេញពីគម្រោងដែលអាចឱ្យខ្មែរបាត់បង់ទឹកដីមួយនេះ មិនមែនដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទេ៕