ក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឥឡូវនេះកំពុងរងទណ្ឌកម្មគ្រប់ប្រការ Sanctions ដែលរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក បានសម្រេចចិត្តដាក់ចំពោះមហាសេដ្ឋីកម្ពុជា លី យ៉ុងផាត់ នៅថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក Matthew Miller បានឲ្យដឹងតាមរយៈសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិក បានអនុវត្តតាមបញ្ជាប្រធានាធិបតី Executive Order (EO) លេខ 13818 តាមច្បាប់ Global Magnitsky Act និងផ្អែកតាមសេចក្តីរាយការណ៍ពីនាយកដ្ឋានស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធ ដែលបានរកឃើញថា ក្រុមហ៊ុន លី យ៉ុងផាត់ គ្រុប មានកាស៊ីណូ រីស្ហ៊ត អូរស្មាច់ និងសណ្ឋាគារចំនួន៣ បានប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់ ក្បួនខ្នាត រំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយប្រើបុគ្គលិកកម្មករដូចទាសករ។
ឧទាហរណ៍ សេចក្តីរាយការណ៍រៀបរាប់មានដូចជា ការប្រើកម្មករបង្ខិតបង្ខំ ប្រើបុគ្គលិកឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ (online) ហៅថា scams ដើម្បីជំរិតទារប្រាក់ពីជនរងគ្រោះ។ ភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតបានរកឃើញថា អំពើឆបោកយកប្រាក់កាសតាមប្រព័ន្ធអន្តរបណ្ដាញ cyber-scams ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ មានទឹកប្រាក់ជិត ៥ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ការិយាល័យគ្រប់គ្រងទ្រព្យសកម្មបរទេសនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ ប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មបិទខ្ទប់ទ្រព្យសម្បត្តិសមាជិកព្រឹទ្ធសភានៃបក្សកាន់អំណាច គឺលោក លី យ៉ុងផាត់ និងអាជីវកម្មរបស់លោកមួយចំនួនផងដែរ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរមនុស្ស ការលាងលុយកខ្វក់ ការបង្ខំឲ្យធ្វើពលកម្មដោយខុសច្បាប់ និងការបោកប្រាស់តាមបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត។
ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិក (The U.S. Department of the Treasury’s Office of Foreign Assets Control (OFAC)) កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោក លី យ៉ុងផាត់ គ្រុប ដូចជា អិលវ៉ាយភី គ្រុប (L.Y.P. Group Co., LTD) រមណីយដ្ឋានអូរស្មាច់ (O-Smach Resort) រមណីយដ្ឋានកោះកុង (Koh Kong Resort) សណ្ឋាគារហ្គាឌិនស៊ីធី (Garden City Hotel) និងសណ្ឋាគារភ្នំពេញ (Phnom Penh Hotel) ផងដែរ ដែលបានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរមនុស្ស ការបង្ខំឲ្យធ្វើពលកម្មដោយខុសច្បាប់ និងការបោកប្រាស់តាមអនឡាញ រួមទាំងការលាងលុយកខ្វក់ និងការជួញដូរមនុស្ស ជាដើម។
ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិក លើកឡើងថា រមណីយដ្ឋានអូរស្មាច់ (O-Smach Resort) របស់លោក លី យ៉ុងផាត់ ត្រូវបានប៉ូលិសស៊ើបអង្កេត និងរាយការណ៍ជាសាធារណៈអំពីការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរជាប្រព័ន្ធអស់រយៈពេលជាង ២ឆ្នាំមកហើយ គឺចាប់ពីឆ្នាំ២០២២ មក រួមមានរំលោភបំពានលើជនជាតិចិន ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ថៃ និងវៀតណាម។
សេចក្តីរាយការណ៍បង្ហាញថា ជនរងគ្រោះត្រូវបានគេបោកបញ្ឆោតឱ្យទៅធ្វើការងារមិនពិតនៅរមណីយដ្ឋានអូរស្មាច់ ដោយរឹបអូសយកទូរសព្ទ និងលិខិតឆ្លងដែនរបស់ជនរងគ្រោះ និងត្រូវបង្ខំឱ្យធ្វើប្រតិបត្តិការឆបោកតាមបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតតែម្តង។
ចំណែកឯជនរងគ្រោះដែលស្វែងរកជំនួយ ហើយត្រូវគេចាប់បាន នឹងត្រូវរងនូវការធ្វើទារុណកម្មធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា ការវាយដំ រំលោភបំពានផ្លូវភេទ ការឆក់ខ្សែភ្លើង ខណៈជនរងគ្រោះខ្លះដែលគេចចេញពីការធ្វើទារុណកម្ម គឺសុខចិត្តធ្វើអត្តឃាតដោយការលោតសម្លាប់ខ្លួនពីលើអគារក្នុងរមណីយដ្ឋានអូរស្មាច់ ជាដើម ប៉ុន្តែព័ត៌មានទាំងនេះត្រូវបានបិទយ៉ាងសម្ងាត់។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងសង្កាត់អូរស្មាច់ ក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ ធ្លាប់បានជួយសង្គ្រោះជនរងគ្រោះម្តងហើយម្តងទៀតនៅរមណីយដ្ឋានអូរស្មាច់ ដូចជា ករណីដែលកើតមាននៅអំឡុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ និងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ ជាដើម ដោយបានដោះលែងជនរងគ្រោះដែលមានសញ្ជាតិផ្សេងៗគ្នា ដូចជា ចិន ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ថៃ និងវៀតណាម ជាដើម។
ជុំវិញបញ្ហានេះ នាយកដ្ឋានត្រួតពិនិត្យ និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងការជួញដូរមនុស្ស បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ថា ឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងៗដែលបានកើតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីបនៃការស៊ើបអង្កេត ជាពិសេសនៅក្រុងអូរស្មាច់ និងខេត្តកោះកុង ក្នុងនោះគេរកឃើញថា អ្នកជួញដូរមនុស្ស បង្ខំជនរងគ្រោះឱ្យធ្វើការរហូតដល់ ១៥ម៉ោងក្នុង ១ថ្ងៃ ហើយក្នុងករណីខ្លះ “លក់” ជនរងគ្រោះទៅឱ្យក្រុមប្រតិបត្តិការបោកប្រាស់ផ្សេងទៀត ឬដាក់ឱ្យពួកគេជួញដូរផ្លូវភេទ ជាដើម។
សេចក្តីរាយការណ៍ដដែលបានកត់សម្គាល់ឃើញថា អំពើពុករលួយកំពុងបង្កភាពស្មុគស្មាញនៅក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មជួញដូរមនុស្ស ដែលបណ្តាលឱ្យមានការអនុវត្តច្បាប់មិនត្រឹមត្រូវ និងជាញឹកញាប់ដោយហេតុផលនយោបាយ ដែលបានរារាំងដល់សកម្មភាពអនុវត្តច្បាប់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មជួញដូរមនុស្ស និងការបោកប្រាស់តាមអ៊ីនធឺណិតផងដែរ។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី សរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៣ កញ្ញា នេះថា នៅប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលដឹកនាំរដ្ឋស៊ីជម្រៅដោយផ្អែកលើនីតិរដ្ឋ។
លោកបន្តថា ជាក់ស្តែង រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានចាប់ខ្លួនមហាសេដ្ឋីអចលនទ្រព្យ និងម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់វៀតណាមមួយចំនួនកាត់ទោសជាបន្តបន្ទាប់ ពីបទឃុបឃិតជាមួយអ្នកនយោបាយប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ សំដៅលើការស្ដារទំនុកចិត្ត និងទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគិនក្នុងស្រុក និងបរទេស។
ចំណែកនៅឯប្រទេសថៃ វិញ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក ស្រេតថា ថាវីស៊ីន និងមនុស្សមានឥទ្ធិពលក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនទៀត ត្រូវបណ្តេញចេញពីតួនាទី និងថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងជួរប៉ូលិសមួយចំនួនផងដែរ ដែលកំពុងប្រឈមនឹងការកាត់ទោសជាបន្តបន្ទាប់។
លោក សេង វណ្ណលី លើកឡើងថា ផ្ទុយពីថៃ និងវៀតណាម ដែលធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅដោយប្រើនីតិរដ្ឋ ប៉ុន្តែកម្ពុជាកំពុងធ្វើកំណែទម្រង់ស៊ីឱ្យជ្រៅដោយប្រើនីតិមាត់វិញ។
អ្នកជំនាញនយោបាយការទូតអន្តរជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ថា អ្នកនយោបាយ ក្រុមឧកញ៉ា និងគ្រូជោគជ័យមួយចំនួនដែលត្រូវបានគេសង្ស័យ និងរកឃើញថារកស៊ីទុច្ចរិត លាងលុយកខ្វក់ ជួញដូរមនុស្ស លួចប្លន់ និងបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ បោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងឃុបឃិតជាមួយអ្នកមានឥទ្ធិពលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ បែរជារស់នៅយ៉ាងស្រណុកសុខស្រួល គ្មានខ្លាចរអាច្បាប់អ្វីទាំងអស់។
ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ មានឈ្មោះដើមថា ផាត់ ស៊ុផាផា សញ្ជាតិខ្មែរ-ថៃ មានរហស្សនាមថា ស្តេចកោះកុង (King of Koh Kong)។ បច្ចុប្បន្ន ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាពីខាងបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាសមាជិកក្រុមអភិបាលកាកបាទក្រហមកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជាផងដែរ។
តាមសេចក្តីរាយការណ៍សម្ងាត់មួយបង្ហាញថា ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ មានសមាជិកគ្រួសារ ៦នាក់ ដែលមានភរិយាឈ្មោះ គីម ហ៊ាង និងកូនទី១ ឈ្មោះ លី អាផណ កូនទី២ ឈ្មោះ លី ផៃលីន កូនទី៣ ឈ្មោះ លី យ៉ាវឡាក់ កូនទី៤ ឈ្មោះ លី ឆូកឆៃ និងកូនទី៥ ឈ្មោះ លី ភូនរ៉ាក់។
ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ កើតក្នុងខេត្តកោះកុង ឆ្នាំ១៩៥៨ រៀនមិនចប់វិទ្យាល័យទេ ប៉ុន្តែលោករកស៊ីបានជោគជ័យក្លាយជាសេដ្ឋី ដោយសារការនាំចូលនាំចេញបារី ថ្នាំជក់តាមខេត្តព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ និងការតភ្ជាប់ចរន្តភ្លើងអគ្គិសនី សង់បនល្បែងកាស៊ីណូតាមព្រំដែន និងកន្លែងសម្រាកលំហែកាយកម្សាន្ត (casino and resort) ជាដើម ខណៈទ្រព្យសម្បត្តិមួយភាគធំរបស់គាត់ គឺតម្កល់ទុកនៅប្រទេសថៃ។
លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនធំឈ្មោះ អិលវ៉ាយភី គ្រុប (L.Y.P. Group Co., LTD) ដែលវិនិយោគវិស័យសំខាន់ៗជាច្រើន ដូចជា ពាណិជ្ជកម្ម រមណីយដ្ឋាន ចម្ការអំពៅ និងរោងចក្រកែច្នៃ ការដឹកជញ្ជូន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ព្រមទាំងជំនួញលើអចលនទ្រព្យផងដែរ ដែលត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម៕