TAG
បទអត្ថាធិប្បាយ
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ព្រលានយន្តហោះថ្មីនៅខេត្តសៀមរាបបង្ហាញថាកម្ពុជាចង់បានអ្វីពីចិនក៏បានដែរ ឱ្យតែក្រោមគម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយ
អត្ថបទដោយ៖ ហាស់ សាន
ថ្មីៗនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានសម្ពោធព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាបង្អួចដ៏មានសារសំខាន់ចូលទៅកាន់គម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយរបស់ចិន ដែលកំពុងតែមានការវិវឌ្ឍ ហើយក៏ជាអ្វីដែលអាចពាំនាំបន្ថែមទៀតសម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ផងដែរ។
កាលពីមួយខែមុននៅក្នុងវេទិកាផ្លូវខ្សែក្រវាត់ មានការបញ្ចេញនូវបទអត្ថាធិប្បាយមួយអំពីគម្រោងទុនវិនិយោគចិន ដែលទាក់ទិននឹងការពិនិត្យឡើងវិញនូវគម្រោងណាដែលជោគជ័យ គម្រោងណាបរាជ័យ និងគម្រោងសម្រាប់ពេលអនាគត ដែលអាចផ្ដល់នូវអត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំកន្លងមក ហើយអ្វីខ្លះដែលលោកខាងលិចមិនអាចទទួលយកបាន។
ចិន និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន បានអះអាងថា គំនិតផ្ដួចផ្ដើមផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយ បានផ្ដល់ឲ្យនូវអត្ថប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី អ្នករិះគន់កម្មវិធីនេះបានលើកឡើងថា គំនិតផ្ដួចផ្ដើមនេះនាំមកនូវបន្ទុកបំណុលដល់ប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធ ហើយវាជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់អភិបាលកិច្ចបរិស្ថាន និងសូចនាករសង្គម ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកទៅវិញទេ។
ការស្ថាបនាអាកាសយានដ្ឋានថ្មីនៅប្រទេសកម្ពុជា...
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ អ្នកត្រូវបានគេណែនាំឱ្យស្រឡាញ់គាំទ្រជនមានអំណាចដែលរំលោភបំពានអ្នក
កម្ពុជាជាប្រទេសមួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ រាជាណាចក្រមួយនេះមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយដូចគ្នាទៅនឹងប្រទេសដទៃឯទៀតដែរ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាក៏មានចែងផងដែរអំពីសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋនៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ ហើយក៏មានចែងផងដែរអំពីស្ថាប័នរដ្ឋធំៗទាំង៣ ដែលមានតុល្យភាពនឹងគ្នា គឺស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ និងស្ថាប័នតុលាការ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក៏មានចែងអំពីបុព្វសិទ្ធិរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលជានិមិត្តរូបនៃការផ្សះផ្សាជម្លោះនយោបាយផងដែរ ព្រោះថាមហាក្សត្រជាម្លប់របស់ប្រជារាស្ត្រ។
សារព័ត៌មានរបស់អាមេរិក The Diplomat បានរាយការណ៍ថា ហេតុផលមួយដ៏ចម្បងដែលលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជាណាចក្រកម្ពុជា តែងតែសង្គ្រោះអំណាចរបស់លោកបានពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិរហូតលោកអាចក្រាញអំណាចរបស់លោកបានរហូតមកទល់ពេលនេះ គឺជិត ៤០ឆ្នាំទៅហើយនោះ ដោយសារតែលោកប្រើអំណាច និងឥទ្ធិពលក្នុងឋានៈជាមេដឹកនាំរដ្ឋដ៏កំពូល វាយបង្ក្រាបក្រុមប្រឆាំងទប់អំណាចរបស់លោកកុំឱ្យធ្លាក់ក្នុងការគំរាមកំហែងដ៏គ្រោះថ្នាក់។
ការគំរាមកំហែងណាដែលធំ...
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ប្រជាជនក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍កំពុងរង់ចាំការបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ហើយងាកមកប្រទេសភូមាវិញ
សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាអង្គការសហគមន៍ដ៏ធំមួយនៃពិភពលោកមាន ១០ប្រទេស និងមានប្រជាជនជាង ៦៨០លាននាក់។ សមាគមនេះមានរបបដឹកនាំ ៣ខុសគ្នា គឺវៀតណាម និងឡាវ ស្ថិតក្នុងក្របខ័ណ្ឌនយោបាយសង្គមនិយម។
ចំណែកប្រទេសប្រ៊ុយណេ ជាដែនដីតូចជាងគេមានប្រជាជនតិចជាងគេ។ ដែនដីនេះស្ថិតនៅក្នុងរបបរាជានិយមដាច់ដោយឡែកពីគេ។ មានន័យថា ជារបបរាជានិយមបែបពាក់កណ្ដាលផ្ដាច់ការ ព្រោះមហាក្សត្ររបស់ប្រទេសនេះមានតួនាទីជាប្រមុខរដ្ឋផង និងជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលផង។ តែក៏ជាប្រទេសមួយឱ្យតម្លៃខ្លាំងទៅលើការលើកតម្កើងជីវភាពរបស់ប្រជាជនជាមួយនឹងគោលនយោបាយកាត់បន្ថយកម្រិតជីវភាពអ្នកក្រីក្រ និងអ្នកអត់ការងារធ្វើ។ របបជីវភាពប្រចាំឆ្នាំរបស់ប្រជាជនមានកម្រិតខ្ពស់ បើធៀបនឹងប្រទេស ៨ ទៀតនៃសមាគមអាស៊ាន លើកលែងតែប្រទេសសិង្ហបុរី។
និយាយទៅ ទោះជារបបបែបរាជានិយមពាក់កណ្ដាលផ្ដាច់ការ តែសង្គមជាតិរបស់ប្រទេសដ៏តូចមួយនេះមិនពោរពេញដោយអំពើអយុត្តិធម៌ពេកនោះទេ។
ក្នុងសមាគមអាស៊ានដែលមាន...
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ពលរដ្ឋរស់ក្រោមរបបផ្ដាច់ការភាគច្រើនចង់រើបម្រះប៉ុន្តែសេចក្ដីស្លាប់នៅចំពោះមុខ
ទោះបីសង្គ្រាមពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់បានបញ្ចប់ហើយក៏ដោយ ក៏ពលរដ្ឋនៅតាមបណ្តាប្រទេសខ្លះមិនទាន់មានវាសនា ឬមានឱកាសរស់នៅក្នុងភាពសុខដុមរមនា និងរស់នៅក្នុងសេរីភាពពិតប្រាកដនោះឡើយ។
ពួកគេកំពុងរស់នៅក្នុងសម្ពាធនៃការដឹកនាំតាមបែបផ្ដាច់ការ ឬការដឹកនាំតាមបែបរបបសឹក។ បណ្តាប្រទេសខ្លះបានយកប្រជាធិបតេយ្យធ្វើវាំងននបិទបាំងនូវការដឹកនាំដែលញាំញីទៅដោយអំពើពុករលួយ គ្រួសារនិយម បក្សពួកនិយម ការរំលោភអំណាច និងការលាងលុយកខ្វក់ជាប្រព័ន្ធ។ របបដឹកនាំបែបនេះបើកចំហឲ្យមានកម្លាំងនយោបាយ ឬពហុបក្ស តែបក្សទាំងអស់ត្រូវតែរណបបក្សនៃមេដឹកនាំផ្ដាច់ការនោះ ទើបអាចរស់បាន ហើយបើកឱ្យធ្វើនយោបាយត្រឹមតែកំដរបរិយាកាសផ្ដាច់ការតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយពីពិភពលោកបានបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់រវាងប្លុកសេរី និងប្លុកកុម្មុយនីស្តនៅដើមទសវត្ស១៩៩០ គេសង្កេតឃើញពិភពលោកនៅមានមេដឹកនាំផ្ដាច់ការបន្តកាន់អំណាច ដែលភាគច្រើននៅសេសសល់ពីប្រព័ន្ធដឹកនាំបែបយោធានិយម។
នៅពេលសហភាពសូវៀត ដែលមានមេដឹកនាំបែបកុម្មុយនីស្តនិយមលើពិភពលោកដួលរលំទៅ ហើយរដ្ឋរណបនានាក៏ដូររបប ពិភពលោកនៅតែជួបប្រទះបន្តទៀតនូវប្រព័ន្ធដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការដែលមានភាពខុសគ្នាបន្តិចពីមេដឹកនាំរបបយោធានិយម ភាពខុសគ្នាគឺត្រង់ប្រទេសនោះប្រកាសថាប្រកាន់នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យ តែប្រជាធិបតេយ្យក្លែងក្លាយ។ របបដឹកនាំនេះ...
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ពិភពលោកសម្រុកជួយអ៊ុយក្រែនដោយមើលរំលងទុក្ខវេទនាប្រជាជនភូមាដែលរស់នៅក្រោមរបបសឹក
នៅថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ នេះ គឺជាខួប ២ឆ្នាំដែលពួកយោធាភូមា បានធ្វើរដ្ឋប្រហារប្លន់អំណាចពីរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោមការដឹកនាំរបស់អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ួជី ដែលជាជើងឯកប្រជាធិបតេយ្យនៅអាស៊ី។
ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំនេះ របបសឹកភូមា បានចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកប្រឆាំងជាង ១ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់ និងបាញ់សម្លាប់ជាង ៣ពាន់នាក់។ នៅពេលនេះ សង្គ្រាមស៊ីវិលកំពុងតែផ្ទុះពេញប្រទេស ដែលបណ្ដាលឱ្យមានជនភៀសខ្លួនច្រើនលាននាក់។
សង្គ្រាមស៊ីវិលផ្ទុះឡើងរវាងរបបសឹក និងក្រុមកងកម្លាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលឯកភាពជាតិ ដែលគាំទ្រដោយកងទ័ពជនជាតិដើមជិត ១០ក្រុម។...
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ មេដឹកនាំផ្ដាច់ការមួយចំនួនក្នុងអាស៊ានចាត់ទុករដ្ឋធម្មនុញ្ញជាឧបករណ៍ពង្រឹងអំណាចរបស់ខ្លួន
សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍មាន ១០ប្រទេស។ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង ១០ នេះ មានប្រទេសប្រកាន់របបកុម្មុយនីស្ត គឺប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសឡាវ។ ក្រៅពីប្រទេសពីរនេះ សុទ្ធតែប្រកាសប្រកាន់របបសេរីប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស ដោយមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាត្រីវិស័យចង្អុលផ្លូវឱ្យដើរ។
យ៉ាងណា ប្រទេសមួយចំនួនទោះជាប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យក៏ដោយ ក៏ពុំមានគោលការណ៍ដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យពិតៗនោះទេ។
មេដឹកនាំប្រទេសនោះចាត់ទុករដ្ឋធម្មនុញ្ញគ្រាន់តែឧបករណ៍នយោបាយរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ គេថារដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ ត្រូវដើរស្របគ្នា តែមេដឹកនាំដែលមានចរិតផ្ដាច់ការ ពុំដែលគិតថារដ្ឋធម្មនុញ្ញជាមាគ៌ារបស់ខ្លួននោះទេ។ គេចង់កែ គេចង់រុះរើនៅពេលណាក៏បាន ទៅតាមកាលៈទេសៈ និងតម្រូវតាមមហិច្ឆតាដើម្បីអំណាច និងដើម្បីបក្សពួករបស់ខ្លួនមានអំណាចកាន់តែរឹងមាំ និងយូរឆ្នាំទៅមុខទៀត។
បើខ្លួនគេចុះចេញពីអំណាច...