សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាអង្គការសហគមន៍ដ៏ធំមួយនៃពិភពលោកមាន ១០ប្រទេស និងមានប្រជាជនជាង ៦៨០លាននាក់។ សមាគមនេះមានរបបដឹកនាំ ៣ខុសគ្នា គឺវៀតណាម និងឡាវ ស្ថិតក្នុងក្របខ័ណ្ឌនយោបាយសង្គមនិយម។
ចំណែកប្រទេសប្រ៊ុយណេ ជាដែនដីតូចជាងគេមានប្រជាជនតិចជាងគេ។ ដែនដីនេះស្ថិតនៅក្នុងរបបរាជានិយមដាច់ដោយឡែកពីគេ។ មានន័យថា ជារបបរាជានិយមបែបពាក់កណ្ដាលផ្ដាច់ការ ព្រោះមហាក្សត្ររបស់ប្រទេសនេះមានតួនាទីជាប្រមុខរដ្ឋផង និងជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលផង។ តែក៏ជាប្រទេសមួយឱ្យតម្លៃខ្លាំងទៅលើការលើកតម្កើងជីវភាពរបស់ប្រជាជនជាមួយនឹងគោលនយោបាយកាត់បន្ថយកម្រិតជីវភាពអ្នកក្រីក្រ និងអ្នកអត់ការងារធ្វើ។ របបជីវភាពប្រចាំឆ្នាំរបស់ប្រជាជនមានកម្រិតខ្ពស់ បើធៀបនឹងប្រទេស ៨ ទៀតនៃសមាគមអាស៊ាន លើកលែងតែប្រទេសសិង្ហបុរី។
និយាយទៅ ទោះជារបបបែបរាជានិយមពាក់កណ្ដាលផ្ដាច់ការ តែសង្គមជាតិរបស់ប្រទេសដ៏តូចមួយនេះមិនពោរពេញដោយអំពើអយុត្តិធម៌ពេកនោះទេ។
ក្នុងសមាគមអាស៊ានដែលមាន ១០ប្រទេសនេះ ក្រៅពីវៀតណាម ឡាវ និងប្រ៊ុយណេ គឺសុទ្ធសឹងតែជាប្រទេសប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស ហើយសូម្បីប្រទេសភូមា ដែលធ្លាក់ក្នុងរបបសឹក ក៏រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសនេះបានចែងអំពីការប្រកួតប្រជែងអំណាចគ្នាតាមរយៈការបោះឆ្នោតដែរ។
យ៉ាងណា ប្រទេសភូមា មិនត្រឹមធ្លាក់ក្នុងរបបសឹកនោះទេ គឺវាធ្លាក់ក្នុងរបបសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងរង្គាល ដែលចុងក្រោយនេះពួកយោធាវាយបង្ក្រាបទៅលើក្រុមប្រឆាំងដែលរុញឱ្យដែនដីមួយនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល ព្រោះតែប្រជាជនងើបឡើងប្រឆាំងរបបសឹកដែលបានប្លន់អំណាចពីរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។ ដោយសារតែប្រជាជនភូមា ស្រេកឃ្លានសេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ បាននាំឱ្យមេដឹកនាំនៃសមាគមមួយនេះ ជាពិសេសមេដឹកនាំប្រទេសដែលមានប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យទូលំទូលាយ កំពុងតែសិក្សារូបមន្តថ្មីមួយទៀតបង្ខំឱ្យពួកយោធាឆាប់ផ្ទេរអំណាចទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលវិញ។
តែជាអកុសល នៅពេលសហគមន៍អន្តរជាតិសម្រុកជួយស្ដារប្រជាធិបតេយ្យនៅភូមាឡើងវិញ ស្រាប់តែផ្ទុះសង្គ្រាមនៅលើទឹកដីមួយនៅអឺរ៉ុប ដែលជាសង្គ្រាមមហាអំណាចរុស្ស៊ីឈ្លានពានប្រទេសទន់ខ្សោយមួយជាប់នឹងរបងព្រំដែនរបស់ខ្លួន គឺប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ផ្ទុះភ្លាម គេសង្កេតឃើញពួកបស្ចិមប្រទេស ជាពិសេសពួកអឺរ៉ុប ដែលជាកម្លាំងប្រជាធិបតេយ្យដ៏ធំ សម្រុកជួយរំដោះប្រទេសអ៊ុយក្រែនពីមាត់ដង្កាប់របស់រុស្ស៊ី ដែលធ្វើឱ្យថមថយកម្លាំងរបស់ពួកគេមកជួយសង្គ្រោះប្រជាជនភូមាពីរបបសឹក។
ចាប់តាំងពីរបបសឹកប្លន់អំណាចនៅថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ មក របបនេះសម្លាប់ប្រជាជនដែលជាក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យអស់រាប់ពាន់នាក់ ហើយចាប់ដាក់គុកជាង ១ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់។
នៅលើបណ្ដាញសង្គមនៃប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ ឃើញថាមានការបញ្ចេញមតិជាច្រើន ដោយពួកគេភាគច្រើនចង់ឃើញការឆាប់បិទបញ្ចប់សង្គ្រាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
ប្រជាជនបញ្ចេញមតិមានចំនួនច្រើនលើសលប់ ទទូចសុំឱ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសដែលប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ មេត្តាជួយបញ្ចប់របបសឹកភូមា ព្រោះថាពេលនេះប្រជាជនភូមានៅតែរងទុក្ខទោសយ៉ាងខ្លាំងដោយការបាញ់បង្ក្រាប បាញ់សម្លាប់ពីសំណាក់ពួកយោធា។
ភ្លាមៗក្រោយពីពួកយោធាភូមាធ្វើរដ្ឋប្រហារ គេសង្កេតឃើញសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រុមសហភាពអឺរ៉ុប រួមនឹងអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានបង្កើនសំឡេង ហើយរកវិធានការដើម្បីជួយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពួកយោធាបញ្ចប់អំណាចរបស់ខ្លួន ដោយការផ្ទេរអំណាចទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលវិញ។
ក្នុងពេលនោះ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ រួមទាំងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍បន្តបន្ទាប់ទាមទារឲ្យពួកយោធាបញ្ចប់អំពើហិង្សា និងសម្របសម្រួលខ្លួនជាបន្ទាន់ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រជាជនភូមា និងស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសនេះរស់ឡើងវិញ។
សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសជាច្រើនទៀតដែលប្រកាន់ប្រជាធិបតេយ្យរឹងមាំ ដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើពួកយោធាភូមា រហូតដល់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី បង្កើតឲ្យមានផែនការ ៥ចំណុចទៅលើរបបសឹកភូមា ដែលក្នុងនោះការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ ហើយត្រូវធ្វើដំណើរទៅរកការផ្សះផ្សាជាតិ និងឈានទៅដល់ការបង្កើតស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
តែចុងក្រោយនេះ នៅពេលដែលអ៊ុយក្រែន ធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី ឃើញថាពួកអ្នកប្រជាធិបតេយ្យធំៗស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដែលមិនវិធានការខ្លាំងក្លាទៅលើរបបសឹកនោះទេ ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមបស្ចិមប្រទេសជំរុញឲ្យសមាគមន៍អាស៊ានដោះស្រាយបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ខណៈពួកបស្ចិមប្រទេសកំពុងជាប់ដៃក្នុងសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន។
តើសង្គ្រាមរុស្ស៊ី–អ៊ុយក្រែន អាចបិទបញ្ចប់នៅពេលណា ព្រោះក្ដីសង្ឃឹមរបស់ប្រជាជនភូមា ក៏កើតឡើងដោយសារតែការរង់ចាំការបញ្ចប់សង្គ្រាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែននេះផងដែរ។
គេពុំទាន់មានការកំណត់ជាក់លាក់ថា សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន នឹងបិទបញ្ចប់នៅពេលណា ហើយនិងរបៀបណានោះទេ ព្រោះពេលនេះ កងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរនៅតែប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងសាហាវបំផុត ហើយសញ្ញានៃការធ្វើការដំណើរទៅរកតុចរចាដើម្បីពន្លត់ភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាមក៏គ្មាននោះដែរ។
ទាំងអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី អះអាងថា ពួកគេចង់បានសន្តិភាព លុះត្រាតែសន្តិភាពនោះតម្រូវតាមស្ថានការណ៍ជាក់ស្ដែងរបស់ខ្លួន។ រុស្ស៊ីចុងក្រោយនេះប្រាប់ទៅពិភពលោកថា ក្រុងមូស្គូ មិនចង់ចរចាជាមួយនឹងអ៊ុយក្រែន នោះទេ លុះត្រាតែសម្រេចគោលដៅរបស់ខ្លួនជាមុនសិន គឺការវាយយកទឹកដីអ៊ុយក្រែន ឱ្យបាននូវផ្នែកណាមួយពិតប្រាកដ។
ចំណែកឯអ៊ុយក្រែន ឯណោះវិញ ដែលអាងជំនួយយោធារបស់ពួកបស្ចិមប្រទេស នៅតែប្រកាន់ជំហរថា ខ្លួនក៏មិនចូលទៅចរចាដែរ បើចរចាត្រឹមតែផ្ដល់ពេលវេលាឲ្យរុស្ស៊ីពង្រឹងទ័ពឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនប៉ុណ្ណោះ។
អ៊ុយក្រែនអះអាងថា សង្គ្រាមនៅពេលនេះក៏បង្ខំចិត្តឲ្យអ៊ុយក្រែនពង្រីកសមរភូមិ ហើយអាចវាយចូលឧបទ្វីបគ្រីមៀរ ដើម្បីយកអតីតដែនដីរបស់ខ្លួនពីរុស្ស៊ីមកវិញ។ បើដូចនេះ ប្រជាជនភូមាត្រូវរង់ចាំថា តើរុស្ស៊ីឈ្នះសង្គ្រាម ឬក៏អ៊ុយក្រែនឈ្នះសង្គ្រាម ទើបពិភពលោកក្រឡេកមករកប្រទេសភូមាវិញ៕