ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិនៅក្រៅស្រុក យល់ស្របជាមួយគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ដែលសម្រេចមិនចូលរួមការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ នេះ ក្រោមហេតុផលបរិយាកាសនយោបាយនៅមានការរឹតត្បិតពីបក្សកាន់អំណាច និងភាពមិនឯករាជ្យរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃចលនាពលរដ្ឋដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (PMD) លោក ម៉ែន ណាត បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៧ មីនា នេះថា ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះមិនអំណោយផលល្អសម្រាប់គណបក្សដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតនោះទេ ព្រោះជាដំណើរការដែលកំពុងស្ថិតក្រោមសម្ពាធរបស់បក្សកាន់អំណាច ហើយដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតមិនអាចធានាបាននូវយុត្តិធម៌នោះទេ។
លោក ម៉ែន ណាត បញ្ជាក់ថា គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមិនគួរចូលរួមការបោះឆ្នោតដែលកម្ពុជាកំពុងមានវិបត្តិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរនោះឡើយ ត្បិតគណបក្សកាន់អំណាចរំលោភច្បាប់ រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិយ៉ាងអយុត្តិធម៌។ ដូច្នេះ ពួកគេគួរតែជំរុញឱ្យបក្សកាន់អំណាចរកដំណោះស្រាយសមស្របជាមុនសិន ព្រោះការធ្វើដូច្នេះក៏ជាការព្រមានកុំឱ្យបក្សកាន់អំណាចរំលោភច្បាប់រំលាយគណបក្សផ្សេងៗទៀតទៅថ្ងៃក្រោយ។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងស្ដីពីការមិនចូលរួមឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ ក្រោមហេតុផលគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានរឹតត្បិតខ្លាំងនូវលទ្ធភាពរបស់គណបក្សនយោបាយក្នុងដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតនេះ។
ប្រភពដដែលអះអាងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមិនផ្តល់ទម្រង់ ១១០២ ដល់ភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ដូចពេលមុននោះឡើយ ដែលជានីតិវិធីមិនគួរឱ្យទុកចិត្តបានសម្រាប់បក្សនយោបាយដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមករា កន្លងទៅ គណបក្សនយោបាយចំនួន៦ ក្នុងនោះរួមមានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គណបក្សកម្ពុជានិយម គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា គណបក្សកម្លាំងប្រជាធិបតេយ្យ គណបក្សបំណងពលរដ្ឋ និងគណបក្សភ្លើងទៀន ក៏បានធ្វើញត្តិរួមគ្នាទាមទារឲ្យ គ.ជ.ប រក្សាទុកទម្រង់កំណត់ហេតុនៃការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ១១០២ ឲ្យនៅដដែល។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៧ មីនា នេះថា ការសម្រេចចូលរួមបោះឆ្នោត ឬមិនចូលរួមបោះឆ្នោត គឺជាសេរីភាពរបស់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗ។ បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ លើកឡើងថា ការទាមទារឱ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតចេញទម្រង់ ១១០២ ភ្លាមៗដល់ភ្នាក់ងារគណបក្សនយោបាយ គឺជាការចង់បានរបស់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ ជាក់ស្តែងគណបក្សរបស់លោកបានចូលរួមទាមទារកែសម្រួលបញ្ហានេះបានខ្លះហើយ ដូច្នេះដំណើរការនៃការផ្តល់ទម្រង់ ១១០២ នេះ គឺស្ថិតក្នុងលទ្ធភាពដែលគណបក្សរបស់លោកអាចគ្រប់គ្រងបាន។
អ្នកជំនាញខាងផ្នែកច្បាប់អន្តរជាតិ កញ្ញា សេង ធារី ធ្លាប់បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា គណបក្សនយោបាយទាំងអស់គួរតែនាំគ្នាកែប្រែច្បាប់ដើម្បីធានានូវឯករាជភាពរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជាមុនសិន ត្បិតនៅពេលនេះ ស្ថាប័នអាជ្ញាកណ្ដាលមួយនេះស្ថិតនៅក្រោមការបញ្ជារបស់បក្សកាន់អំណាចនៅឡើយ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៧ រដ្ឋសភាឯកបក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយជាច្រើនមាត្រា និងជាច្រើនជំពូក ក្នុងនោះមាត្រា ៤៤ថ្មីនៃច្បាប់នេះបានចែងថា គណបក្សនយោបាយដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងមាត្រា៦ និងមាត្រា៧ តុលាការអាចសម្រេចផ្អាកសកម្មភាពគណបក្សនោះរយៈពេល ៥ឆ្នាំ និងត្រូវរំលាយចោលផងដែរ។
សូមជម្រាបថា នៅថ្ងៃដំបូងនៃការដាក់បញ្ជីបេក្ខភាពឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី៤ ខែមីនា មានគណបក្សនយោបាយចំនួន១១ហើយបានដាក់បញ្ជីបេក្ខភាព ដើម្បីចូលរួមប្រកួតប្រជែងសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខ។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២៕