TAG
បទវិភាគ
បទវិភាគ៖ តើលោក ហ៊ុន ម៉ានី និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានការប្រជែងតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែរឬទេ?
អំណាចគឺជាគ្រឿងញៀនរបស់អ្នកនយោបាយ ព្រោះមានអំណាច ធ្វើឲ្យបុគ្គលមានសិទ្ធិសម្រេចចិត្តគ្រប់បែបយ៉ាង។ អ្នកកាន់អំណាចមិនចង់ឲ្យអំណាចរបូតពីដៃ ឯអ្នកមិនទាន់កាន់អំណាច តែងតែចង់ដណ្តើមអំណាច។
បញ្ហានេះបានកើតមានស្ទើរគ្រប់សង្គមក្នុងពិភពលោក ជាពិសេសចំពោះប្រទេសដែលមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងជាតិមិនតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសដទៃទៀតដែរ ដែលគេតែងឃើញអ្នកនយោបាយខ្លះ ឬរាជាខ្លះបានកាប់សម្លាប់បងប្អូន ឬឪពុកបង្កើតរបស់ខ្លួនដើម្បីតែអំណាច។
ដូច្នេះ តើកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នអាចមានបញ្ហាទំនាស់នយោបាយរវាងបងប្អូនបង្កើតក្នុងត្រកូល ហ៊ុន ដែរឬទេ? លោក តាំង សារ៉ាដា សូមជូនបទវិភាគអំពីរឿងនេះ។
ក្នុងចំណោមកូនៗរបស់លោក ហ៊ុន សែន គេធ្លាប់ឮតែពីលោក ហ៊ុន ម៉ានី...
បទវិភាគ៖ តើបេឡារុសអាចទាញសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែនកាន់តែរីករាលដាលដល់ភាគខាងជើងនិងខាងលិចឬទេ?
សង្គ្រាមរុស្ស៊ី ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន បានឈានចូលដល់ ១៣១ថ្ងៃហើយបើគិតត្រឹមថ្ងៃទី៤ ខែកក្កដា នេះ។ ដំបូងឡើយ របបលោក ពូទីន បានអួតថា យ៉ាងយូរ ៧២ម៉ោងប៉ុណ្ណោះនឹងអាចផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក វូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានហើយ។
ជាមួយនឹងការលើកទ័ពដល់ជាង ២០ម៉ឺននាក់អន្តរាគមន៍ដោយទ័ពអាកាស និងទ័ពមីស៊ីល ឃើញថារថក្រោះរថពាសដែករាប់រយគ្រឿងបើកយ៉ាងសង្ហាចូលទៅវាយលុកបាញ់ផ្លោងទៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែន។
នៅខណៈគ្រាប់មីស៊ីលធ្លាក់យ៉ាងច្រើននៅលើតំបន់រដ្ឋធានីគៀវ ដោយបាញ់កម្ទេចទីតាំងសំខាន់ៗរបស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន តាមរយៈការបាញ់ប្រហារដោយកងយន្តហោះចម្បាំងទៀតផង គឺកងទ័ពថ្មើរជើង ឬទ័ពរថក្រោះរបស់រុស្ស៊ី បានបើកលើដងផ្លូវរាប់រយគ្រឿងសំដៅវាយកាន់កាប់រដ្ឋធានីមួយនេះដើម្បីផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលលោក ហ្សេឡេនស្គី។
តែមិនដូចការរំពឹងនោះទេ...
បទវិភាគ៖ តើវាសនាត្រកូល «ហ៊ុន» អាចផ្ទុយគ្នានឹងវាសនាជាតិខ្មែរឬទេ?
ក្រុមគ្រួសាររបស់លោក ហ៊ុន សែន ឬហៅថាត្រកូល «ហ៊ុន» ត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ជាគ្រួសារមួយដែលមានអំណាចខ្លាំង និងទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មហាសាលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ជាមួយគ្នានេះ គ្រួសារត្រកូល «ហ៊ុន» ក៏រងការចោទប្រកាន់អំពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងអាស្រូវ ឬអំពើទុច្ចរិតជាច្រើនដែលបានកើតឡើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាអំពើឃាតកម្មលើតារាភាពយន្ត តារាចម្រៀង អ្នកនយោបាយ អ្នកវិភាគ សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនានា អំពើជួញដូរគ្រឿងញៀន អំពើពុករលួយ និងអំពើបំផ្លាញជាតិនានា។
រយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះក្រោយការដួលរលំរបបខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត ក្នុងខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩...
បទវិភាគ៖ តើណាតូអាចឆ្លើយតបដូចម្ដេចចំពោះសង្គ្រាមកាន់តែធ្ងន់លើទឹកដីអ៊ុយក្រែន?
ជំនួបកំពូលអង្គការយោធាណាតូ (NATO) រយៈពេល ៣ថ្ងៃចាប់ផ្ដើមហើយនៅទីក្រុង Madrid ប្រទេសអេស្ប៉ាញ។
ជំនួបនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការបិទបញ្ចប់ជំនួបកំពូលនៃមេដឹកនាំប្រទេសឧស្សាហកម្មជឿនលឿន G-7 ដែលបានធ្វើឡើងនៅលើទឹកដីអាល្លឺម៉ង់ ហើយចំពេលរុស្ស៊ី វាយកាន់កាប់បានទីតាំងដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងខេត្តលុយហាន់ នៃតំបន់ដុនបាស ភាគខាងកើតប្រទេស និងការបាញ់មីស៊ីលជាង ៦០គ្រាប់រយៈពេល ៣ថ្ងៃទៅលើភាគខាងលិច ភាគខាងជើង និងតំបន់រដ្ឋធានីគៀវ ដោយបណ្ដាលឱ្យខូចខ្ទេចខ្ទីរចនាសម្ព័ន្ធយោធា និងអគារលំនៅឋានរបស់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
គ្រាប់មីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ីជាច្រើនគ្រាប់ក៏បានបាញ់ចំទីផ្សារដ៏ធំមួយរបស់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែនផងដែរ។ យោងតាមកងទ័ពអាកាសអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានបាញ់គ្រាប់មីស៊ីលប្រភេទបាញ់កម្ទេចនាវាចម្បាំងឈ្មោះ Kh-22 បាញ់ចេញពីតំបន់ Koursk...
បទវិភាគ៖ តើបក្សភ្លើងទៀនអាចជំនួសគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែរឬទេ?
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយរូបរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន គឺលោក សុន ឆ័យ ធ្លាប់អះអាងថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហគមន៍អឺរ៉ុប ធ្លាប់ប្រាប់រូបលោកឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោតតាំងពីឆ្នាំ២០១៨ មកម្ល៉េះ។ ការលើកឡើងនេះ គឺអាចជាការចង់បញ្ជាក់ថា ការចូលរួមការបោះឆ្នោតនៃគណបក្សភ្លើងទៀន គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ ដោយមានការគាំទ្រពីអន្តរជាតិផងដែរ។
ប៉ុន្តែការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ ហាក់ដូចជាខុសពីការពិតនៃជំហរសហគមន៍អន្តរជាតិ។
នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ នេះ សហគមន៍អឺរ៉ុប បានព្រមានកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បន្ថែមទៀត ប្រសិនបើលោក ហ៊ុន សែន...
បទវិភាគ៖ ហេតុអ្វីឆន្ទៈរបស់កម្ពុជាជួយដោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមាបានអន់ថយទៅវិញ?
នៅមុនកម្ពុជាត្រូវបានក្លាយជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន គេសង្កេតឃើញមេដឹកនាំកម្ពុជា គឺលោក ហ៊ុន សែន ដែលគេហៅថាបុរសខ្លាំងនៅកម្ពុជាគ្មានគូប្រៀប បានអួតជាខ្លាំងថា កម្ពុជាមានលទ្ធភាព មានសមត្ថភាព នឹងធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍នយោបាយនៅភូមា វិលទៅរកភាពប្រក្រតីវិញដូចមុនរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។
គេបានឃើញបានឮលោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា លោកមានបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជួយរកដំណោះស្រាយចំពោះវិបត្តិនៅភូមា ព្រោះថារូបលោកនេះហើយជាអ្នករំលាយរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ទ័ពព្រៃខ្មែរក្រហម រហូតធ្វើឲ្យគ្រួសារខ្មែរជួបជុំគ្នាបានដោយស្ថិតនៅក្រោមនយោបាយសន្តិភាពនិយម និងនយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់លោកមកដល់ពេលនេះ។
លោកអួតថា ក្នុងរជ្ជកាលរបស់លោក ពុំមានដែនដីណាមួយក្លាយជាតំបន់អបគមន៍បានឡើយ គឺមិនដូចសម័យស្ដេចមុនៗនោះទេ។
ខណៈមានការអួតដូចនេះ លោក...
បទវិភាគ៖ ហេតុអ្វីសហភាពអឺរ៉ុបរូតរះសម្រេចប្រជុំអនុម័តសមាជិកភាពរបស់អ៊ុយក្រែន?
នៅថ្ងៃទី២៤ មិថុនា ក្នុងសប្ដាហ៍នេះ មេដឹកនាំនៃសហភាពអឺរ៉ុប នឹងបើកសម័យប្រជុំពិសេសរបស់ខ្លួនទាក់ទិនទៅនឹងសមាជិកភាពនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងប្រទេសមូដាវី ឲ្យក្លាយជាសមាជិកភាពរបស់សហគមន៍ដ៏ធំនៅអឺរ៉ុបមួយនេះ។
ប៉ុន្តែសំណួរបានចោទសួរថា ហេតុអ្វីបានជាក្នុងកាលៈទេសៈដែលអ៊ុយក្រែនធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមឈ្លានពានពីមហាអំណាចរុស្ស៊ី បែរជាសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចបើកប្រជុំអំពីសមាជិកភាពរបស់អ៊ុយក្រែន និងមូដាវី ទៅវិញ។ ជាការពិត សម្រាប់អ៊ុយក្រែនបានដាក់ពាក្យសុំជាសមាជិកភាពរបស់សហភាពអឺរ៉ុប គឺ ១០ឆ្នាំទៅហើយ។
កត្តាដែលនាំឱ្យអ៊ុយក្រែនយឺតយ៉ាវពុំអាចជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបបាន ដោយសារកត្តាតែមួយគត់ គឺការរៀបចំខ្លួនពុំបានស្អាតស្អំនៃការធ្វើឲ្យមានតម្លាភាពនៃអភិបាលកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ និងរដ្ឋបាលសាធារណៈ គឺមានន័យថា អ៊ុយក្រែនស្ថិតក្នុងបញ្ជីខ្មៅរបស់សហភាពអឺរ៉ុបដោយការសម្រេចមិនបាននូវលក្ខខណ្ឌអំពីការបោសសម្អាតអំពើពុករលួយក្នុងជួររដ្ឋអំណាច និងរដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រទេសនេះ។ ប្រធានាធិបតីមុនលោក វូឡូឌីមៀ ហ្សេឡេនស្គី...
បទវិភាគ៖ ភូមានិងកម្ពុជារៀបចំបោះឆ្នោតនៅរដូវវស្សាក្រោមកំដៅហិង្សានយោបាយដូចគ្នា
នៅក្នុងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍មាន ១០ប្រទេស។ ប្រទេសទាំង១០ នេះមានរបបនយោបាយខុសគ្នា និងខ្លះទៀតប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។
សម្រាប់ប្រទេសវៀតណាម និងឡាវ ប្រកាន់របបកុម្មុយនីស្ត តែប្រកាន់របបទីផ្សារសេរី។ ក្រៅពីនេះ ប្រទេសប្រ៊ុយណេ នៅតែប្រកាន់របបរាជាធិបតេយ្យពាក់កណ្ដាលបុរាណនៅឡើយ។ ចំណែកប្រទេស៧ ទៀត ប្រកាន់របបសេរីពហុបក្ស គឺរបបប្រជាធិបតេយ្យ។
ជាការកត់សម្គាល់ ប្រទេសភូមាកំពុងស្ថិតនៅក្រោមរបបសឹកដែលបានប្លន់អំណាចពីរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ បានប្រកាសបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ ឬបោះឆ្នោតសភា និងក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត-ក្រុងនៅទូទាំងប្រទេសនៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣។ ប្រសិនបើប្រព្រឹត្តទៅតាមការគ្រោងទុក គឺការបោះឆ្នោតនេះចាត់ចែងដោយរបបសឹកជាលើកដំបូង។
ប្រទេសនេះធ្លាប់បោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងពហុបក្សពីរលើកមកហើយ ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតនោះពុំបានធ្វើឡើងនៅរដូវវស្សាភ្លៀងធ្លាក់ជោគជាំ...
បទវិភាគ៖ តើអនាគតកម្ពុជានឹងដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រដូចទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០ដែរឬទេ?
ពលរដ្ឋខ្មែរមិនសូវដឹង ឬក៏មិនដឹងសោះថា តើមូលហេតុអ្វីបានជាចិន ត្រូវបោះទីតាំងយោធាបន្លំខ្លួនជាឯកជនក្នុងមូលដ្ឋានកងនាវាចរណ៍ខេមរភូមិន្ទនៅរាម ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក ហាស់ សាន សូមជូនសេចក្តីរាយការណ៍វិភាគមួយអំពីផលវិបាកទៅអនាគតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ថាតើអនាគតរបស់កម្ពុជានឹងដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រដូចទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០ ដែរឬទេ។
បុគ្គលិកបច្ចេកទេសយោធាចិន ឬហៅថាទាហាននៃកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន (People’s Liberation Armed Forces of China = PLA or PLAF) តាំងទីដំឡើងគ្រឿងបច្ចេកទេសឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក ស្ថានីយបញ្ជូនសញ្ញាទាក់ទងផ្កាយរណប ប្រព័ន្ធដីអាកាសកំណត់ទីតាំងយុទ្ធោបករណ៍ផ្សេងៗ...
បទវិភាគ៖ តើថៃនិងវៀតណាមអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកឬទេ បើកម្ពុជាអនាគតអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពចិន?
ប្រទេសមហាអំណាចពីរកំពុងប្រទាញប្រទង់គ្នានៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយសុទ្ធសឹងតែជាប្រទេសដែលមានឥទ្ធិពលទៅលើតំបន់នោះ។ ប្រទេសមហាអំណាចនេះ គឺប្រទេសចិន ដែលជាប្រទេសដ៏ធំនៅក្នុងតំបន់ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក៏ជាប្រទេសមហាអំណាចទី១ ក្នុងពិភពលោកទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា។
ចិនជាប្រទេសកុម្មុយនីស្ត ប៉ុន្តែប្រទេសនេះទើបមានកម្លាំងអនុត្តរភាពខ្លាំង ទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងវិស័យយោធានៅជាងមួយទសវត្សចុងក្រោយនេះ។ ប្រទេសនេះបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនខ្លាំងក្លាតាមរយៈការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងការផ្ដល់កម្ចីពាន់លានដុល្លារនៅក្រោមយុទ្ធសាស្ត្រខ្សែក្រវាត់មួយ ផ្លូវមួយ។
តាមរយៈប្រាក់កម្ចីនេះ បាននាំឱ្យមេដឹកនាំប្រទេសណាដែលក្រាញអំណាចសម្រុកខ្ចីប្រាក់ប្រទេសដ៏ធំនេះ ទោះជាការប្រាក់ខ្ពស់អាចធ្វើឲ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងបំណុលវ័ណ្ឌកក៏ដោយ គឺឲ្យតែបានលុយយកមកស្ថាបនាអភិវឌ្ឍប្រទេសក្នុងរូបភាពនៃល្បែងនយោបាយប្រជាភិថុតិទប់អំណាច។ ភាពស្រេកឃ្លានប្រាក់កម្ចីពីចិន មិនខ្វល់នឹងការបាត់បង់ទៅវិញនូវធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសឡើយ។ ទីបំផុត បំណុល និងការបង្វិលប្រាក់សងវិញមិនរួច...