។){kind=link}
នេះជាកិច្ចសម្ភាសន៍ក្នុងកម្មវិធី IDEA TALK របស់សារព័ត៌មាន ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី ជាមួយអ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ (Elizabeth Becker) ជាអ្នកកាសែត និងជាអ្នកនិពន្ធដ៏ល្បីល្បាញ (ថ្ងៃអង្គារ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១)។
លោក ហាស់ សាន៖ សូមស្វាគមន៍អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ (Elizabeth Becker)! ជាកិត្តិយសដ៏ធំធេងដែលខ្ញុំបាននិយាយជាមួយអ្នកស្រីនៅថ្ងៃនេះ (ថ្ងៃអង្គារ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១)។
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ អរុណសួស្តី! ជាកិត្តិយសដែលបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីរបស់លោក។
លោក ហាស់ សាន៖ សូមអរគុណលោកស្រីដែលបានចំណាយពេលជាមួយកម្មវិធីរបស់យើងនៅថ្ងៃនេះ។
មុនចាប់ផ្តើមសួរសំណួរ ខ្ញុំសូមជម្រាបទស្សនិកជនរបស់យើងចំនួន ១៣លាននាក់បានដឹងថា តើលោកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ ជានរណា។ លោកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ បានចាប់ផ្តើមអាជីពជាអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានកាសែតវ៉ាស៊ីនតោនប៉ុស្តិ៍ ដែលគ្របដណ្ដប់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមវៀតណាម។ បន្ទាប់មក បានផ្លាស់ទៅធ្វើជាអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានកាសែតញូវយ៉កថែមស៍ (New York Times)។
សូមកែតម្រូវ ប្រសិនបើខ្ញុំរៀបរាប់មិនអស់ផ្នែកណាមួយអំពីអត្តសញ្ញាណដ៏វែងរបស់លោកស្រី។
នៅឆ្នាំ២០០២ លោកស្រីបានឈ្នះពានរង្វាន់ Pulitzer សម្រាប់សេវាកម្មសាធារណៈ។ លោកស្រីគឺជានិពន្ធនាយកជាន់ខ្ពស់បរទេសនៃវិទ្យុសាធារណៈជាតិ ជាកន្លែងដែលលោកស្រីទទួលបានពានរង្វាន់ DuPont-Columbia ចំនួនពីរក្នុងនាមជាផលិតករសម្រាប់ការរាយការណ៍អំពីការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ លើកដំបូងរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅប្រទេសរ៉ូវ៉ាន់ដា។
លោកស្រីបានសរសេរសៀវភៅជាច្រើន រួមទាំងសៀវភៅមួយក្បាលស្ដីពីកម្ពុជា “ពេលសង្គ្រាមបានបញ្ចប់ទៅ” ប្រវត្តិសាស្ត្រសម័យទំនើប និងរបបខ្មែរក្រហមដែលលោកស្រីបានឈ្នះពានរង្វាន់ Robert F. Kennedy។ ក្នុងនាមជាអ្នកសារព័ត៌មានឆ្នើមជាច្រើនរូប លោកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ គឺជាអ្នកជំនាញមិនត្រឹមតែអំពីប្រទេសកម្ពុជា និងឥណ្ឌូចិនប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងអំពីទ្វីបអាហ្វ្រិក។ លោកស្រីក៏ទទួលបានសញ្ញាប័ត្រផ្នែកសិក្សាប្រទេសឥណ្ឌា និងនិយាយភាសាហិណ្ឌូផងដែរ។
សំណួរទីមួយរបស់ខ្ញុំចំពោះលោកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ អំពីទិដ្ឋភាពចេញពីទីក្រុងកាប៊ុល ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន តើអ្វីជាភាពខុសគ្នា ឬភាពដូចគ្នាដែលលោកស្រីអាចមើលឃើញពីទិដ្ឋភាពនៅក្រុងព្រៃនគរ វៀតណាមខាងត្បូង និងក្រុងភ្នំពេញ កម្ពុជា នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥? តើមានភាពស្របគ្នាដែរឬទេ?
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ លោក ហាស់ សាន ចាប់ផ្តើមសួរសំណួរពិបាកបំផុត។
លោក ហាស់ សាន៖ សុំទោស ខ្ញុំសង្ឃឹមថាលោកស្រីមានចម្លើយ។
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ ជាសំណួរដែលយើងទាំងអស់គ្នាសួរខ្លួនឯង។ ខ្ញុំនិយាយលេងទេ។ ភាពស្រដៀងគ្នា គឺអារម្មណ៍។ ភាពស្រដៀងគ្នា គឺអារម្មណ៍ ព្រោះមនុស្សស្រឡាញ់ប្រទេសរបស់ខ្លួន មិនចង់ចាកចេញ ប៉ុន្តែគ្មានផ្លូវត្រូវនៅបន្តទៀត។ នោះគឺជាអារម្មណ៍ស្រដៀងគ្នានឹងវៀតណាម និងកម្ពុជា។
មានខុសគ្នានៅក្នុងរឿងរ៉ាវទាំងអស់នោះ លោកអាចប្រាប់ខ្លួនឯងថា វានឹងកើតឡើងដូចគ្នានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម និងអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ វាមិនគួរភ្ញាក់ផ្អើលទេ។ លោកមិនអាចត្រៀមខ្លួនសម្រាប់រឿងនោះបានទេ។ ខ្ញុំនិយាយជាទូទៅថា ភាពស្រដៀងគ្នាគឺអារម្មណ៍ពុះកញ្ជ្រោលខ្លាំង ទុក្ខព្រួយ ឆ្ងល់ថាតើសង្គ្រាមនេះធ្វើឡើងដើម្បីអ្វី នោះជាអ្វីដែលស្រដៀងគ្នា។ ឥឡូវនេះ ភាពខុសគ្នាមានធំធេងណាស់។ តើលោកចង់ឱ្យខ្ញុំនិយាយអំពីខុសគ្នាឥឡូវនេះឬ?
លោក ហាស់ សាន៖ បាទ!
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ ងាកមកការជម្លៀសក្នុងពេលសង្គ្រាម។ នៅវៀតណាម ពួកគេរង់ចាំការជម្លៀសជារហូត។ មនុស្សអាក្រក់បដិសេធការជម្លៀស ច្របូកច្របល់ គ្មានវិធីអាមេរិកព្យាយាមជម្លៀសពលរដ្ឋវៀតណាមទាំងអស់ដែលធ្វើការជាមួយខ្លួននោះទេ ពីព្រោះអាមេរិកធ្វើសង្គ្រាមច្រើនរាប់ពាន់ ធ្វើសង្គ្រាម ១០ឆ្នាំ។ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនដែលមានការប្ដេជ្ញាចិត្តសម្រាប់អាហ្វហ្គានីស្ថានឡើយ។ វៀតណាមខាងជើង ឈ្នះសង្គ្រាម គ្មានការផ្លាស់ប្ដូរទេ។ កុម្មុយនីស្ត ជាជំរំអប់រំកែប្រែគួរឱ្យរន្ធត់ណាស់។
យ៉ាងណាមិញ មិនមានតាលីបង់មជ្ឈិមសម័យ ឬការប្រល័យពូជសាសន៍របស់ខ្មែរក្រហមទេ។ នៅភ្នំពេញ ដូចលោកដឹងស្រាប់ ខ្ញុំចាំថាខ្ញុំបានចាកចេញមុន។ ខ្ញុំមិននៅដល់ចប់ទេ។ ខ្ញុំចាកចេញព្រោះខ្ញុំខ្លាច។ នៅពេលខ្ញុំប្រាប់មិត្តភ័ក្ដិជនជាតិខ្មែររបស់ខ្ញុំថា ខ្ញុំមិនចង់នៅទីនោះទៀតទេ។ ខ្ញុំខ្លាចខ្មែរក្រហម។ មិត្តភ័ក្ដិខ្ញុំនិយាយថា ពួកគេជាខ្មែរ វាមិនអីទេ នៅពេលចប់សង្គ្រាម វានឹងល្អប្រសើរ។ នេះជាហេតុដែលខ្ញុំចាប់ផ្តើមសរសេរសៀវភៅរបស់ខ្ញុំ សង្គ្រាមនោះផ្ទុយពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ ខ្មែរក្រហមភ្លាមៗនោះ បានប្រព្រឹត្តអំពើឃោរឃៅ ឃាតកម្មភ្លាមៗឱ្យប្រជាជនចាកចេញពីផ្ទះរបស់ខ្លួន ដើរតាមដងផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយ ចាប់ចង និងសម្លាប់មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ភ្លាមៗ ពិតជារន្ធត់តាំងពីដើមមក។
ទាំងព្រៃនគរ និងភ្នំពេញ គ្មានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននៅទីនោះទេ។ នោះគឺជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យមានភាពខុសគ្នាខ្លាំង។
បើនិយាយពីភាពស្រដៀងគ្នាចុងក្រោយ គឺការអាម៉ាស់របស់ប្រទេសខ្ញុំ របៀបអាមេរិកធ្វើសង្គ្រាម បានធ្វើឱ្យប្រជាជនកម្ពុជា វៀតណាម និងអាហ្វហ្គានីស្ថាន គ្មានជម្រើស។ អាមេរិកធ្វើពុតជាផ្តល់ឱ្យ អាមេរិកបានគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលពុករលួយដែលមិនបានបង្កើតយោធាសម្រាប់ប្រយុទ្ធ នៅពេលសហរដ្ឋអាមេរិកនិយាយថាមិនអាចបន្តទៀតបាន រដ្ឋាភិបាលទាំងមូលដួលរលំ។
ទីបំផុត ពួកគេមើលឃើញការគំរាមកំហែងរួមមួយនៅទីនេះ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រជាជនអាមេរិក មន្ត្រីអាមេរិកយល់ថា ការទទួលខុសត្រូវរបស់យើងមិនមែនគ្រាន់តែសម្រាប់ពេលឥឡូវនេះទេ វាជាការទទួលខុសត្រូវរបស់យើងចំពោះវប្បធម៌នយោបាយ និងយោធាទាំងមូល ដែលជួយបង្កើតវាឡើង។
លោក ហាស់ សាន៖ សង្គ្រាមអាហ្វហ្គានីស្ថាន បានរលាយសាបសូន្យ ការគាំទ្រសង្គ្រាមអាហ្វហ្គានីស្ថានបានរសាត់បាត់។ យើងតែងតែមានហេតុផលធ្វើសង្គ្រាម។ យ៉ាងហោចណាស់យើងបានអះអាងថា មានសង្គ្រាមមួយស្របច្បាប់។ ប្រធានាធិបតី បៃដិន បាននិយាយកាលពីសប្តាហ៍មុនថា “យើងមានហេតុផលពីរយ៉ាង គឺទី១ ដើម្បីនាំខ្លួន អូសាម៉ា ប៊ីនឡាដិន ទៅកាន់ច្រកទ្វារឋាននរក។ មូលហេតុទី២ គឺដើម្បីលុបបំបាត់ចោលសមត្ថភាព អាល់កៃដា ទប់ទល់ការវាយប្រហារបន្ថែមទៀតមកលើសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចេញពីទឹកដីនោះ។ យើងសម្រេចបានគោលដៅទាំងពីរនោះ”។
ក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំ តើលោកស្រីគិតថាយើងមិនបាននាំមកនូវសេរីភាព ណែនាំទម្រង់ប្រជាធិបតេយ្យណាមួយដល់ពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថាន ហើយឥឡូវនេះយើងបោះបង់វាចោលទាំងអស់ដែរឬទេ?
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ សូមជម្រាបថា លោកនិយាយចំអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលយើងបានធ្វើ។ លោកនិយាយពីគោលដៅជាក់លាក់ពីរ គឺការកម្ចាត់ អូសាម៉ា ប៊ីនឡាដិន និងការលុបបំបាត់ក្រុមអាល់កៃដា។ អាមេរិកមិននៅទីនោះដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ។ គ្មានក្នុងបញ្ជីទេ! បញ្ជីដំបូងរបស់ប្រធានាធិបតី មាន ៥%។ ឥឡូវនេះលែងមានទៀតហើយ នោះជាបញ្ហារបស់អាមេរិក។ អាមេរិកបន្តបន្ថែម បន្តផ្លាស់ប្ដូរហេតុផលសម្រាប់ឲ្យអាមេរិកនៅទីនោះ។
កងទ័ពមិននាំមកនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានទេ មានតែប្រជាជន និងរដ្ឋាភិបាលទេ ទើបនាំមកនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ សហរដ្ឋអាមេរិកអាចគាំទ្រពួកគេ ប៉ុន្តែបើប្រជាជន និងមនុស្សនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថានមិនធ្វើ កម្មវិធីអាមេរិក អង្គការ NGOs ជាច្រើនជួយនាំមកនូវគុណតម្លៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនការធ្វើសង្គ្រាមទេ។
នោះគឺជាភាពច្របូកច្របល់ខូចចិត្តដែលគ្មាននរណានិយាយ។ គុណតម្លៃទាំងនោះ មិនថាពួកគេគាំទ្រ មានការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែនៅពេលដែលលោកបន្តច្រឡំគោលដៅ លោកធ្វើសង្គ្រាមទាំងនេះជារៀងរហូត។ អាមេរិកត្រូវការតែ អូសាម៉ា និងក្រុមអាល់កៃដា អាមេរិកគួរតែចាកចេញជាយូរមកហើយ។
លោក ហាស់ សាន៖ សំណួរទីបី ការស្ទង់មតិថ្មីមួយដោយកាសែតញូវយ៉កថែមស៍ បានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃច័ន្ទ នេះ ប្រជាជនអាមេរិក ៧៤% ជាពិសេសអតីតយុទ្ធជនបានមើលឃើញថា ផែនការដកកងទ័ពរបស់ប្រធានាធិបតី មិនល្អទេ។ ប្រៀបធៀបផែនការជម្លៀសរបស់ប្រធានាធិបតី ហ្វដ និងឧត្តមសេនីយ៍កំពូលៗរបស់គាត់សម្រាប់វៀតណាម ឡាវ និងកម្ពុជា និងផែនការជម្លៀសធ្វើឡើងដោយប្រធានាធិបតី បៃដិន និងមេបញ្ជាការកំពូលៗរបស់គាត់ តើមួយណាមានរបៀបរៀបរយ និងជោគជ័យជាង? ខ្ញុំដឹងថា ទាំងអស់ហ្នឹងមិនល្អទេ។
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ ការជម្លៀសចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថាន មានរយៈពេលខ្លី។ តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ដែលបានជម្លៀសចេញ? តួលេខបច្ចុប្បន្ននេះពិតជាភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំង។ មិនដែលមានដូចនេះទេចាប់តាំងពីយន្តហោះជម្លៀសចេញពីក្រុងប៊ែរឡាំង ដែលកាលនោះធ្វើបានយ៉ាងល្អ។
រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដួលរលំ ហើយកងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន មិនអាចធ្វើអ្វីបាន។ ការជម្លៀសចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ តើអាមេរិកបានជម្លៀសនរណាខ្លះ? តើអាមេរិកជម្លៀសតែមនុស្សជិតស្និទ្ធរបស់ខ្លួនឬ? តើអាមេរិកបានទុកចោលអ្វីខ្លះ? អាមេរិកបានទុកចោលប្រទេស ដូចខ្ញុំបាននិយាយពីខាងដើមអំពីការកាប់សម្លាប់ភ្លាមៗ ការប្រព្រឹត្តអំពើឃោរឃៅភ្លាមៗគួរឱ្យរន្ធត់។
ធៀបប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ វាអាក្រក់បំផុតដែលអាមេរិកបានបោះបង់ចោលប្រទេសមួយដែលពោរពេញដោយអំពើពុករលួយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ រដ្ឋាភិបាលអសមត្ថភាពនៅពេលខ្មែរក្រហមមកដល់។ អាមេរិកធ្វើកំហុសនេះលើក្រុងព្រៃនគរ។ វានៅតែជារឿងបោកប្រាស់។ ចំណែកឯលោក Henry Kissinger បែរជាទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនៅឆ្នាំ១៩៧៣ ដោយគ្រាន់តែអាមេរិកដកខ្លួនចេញ អាមេរិកប្រើពេលពីរឆ្នាំទើបចប់។
ខ្ញុំថាវាជាបូជនីយកិច្ចអាមេរិក ប្រៀបធៀបផ្លែប៉ោម និងផ្លែក្រូច។ ខ្ញុំគិតថាប្រជាជនគួរតែមើលវាឡើងវិញ។
លោក ហាស់ សាន៖ អរគុណ! ខ្ញុំយល់ស្របជាមួយលោកស្រី។ នៅពេលជំនួយការ ឬអ្នកបកប្រែភាសាខ្មែរម្នាក់របស់លោកស្រីប្រាប់លោកស្រីថា នៅពេលចប់សង្គ្រាម អ្វីៗមិនអីទេ។ នោះគឺជាអ្វីដែលប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនបានគិតក្នុងពេលតែមួយ ជាមូលហេតុដែលប្រជាជនជាច្រើនសម្រេចចិត្តមិនចាកចេញ។ ខ្ញុំនៅទីនោះគ្រប់ពេល។ ខ្ញុំដឹងពីអ្វីដែលបានកើតឡើង។
ឥឡូវនេះ សម្រាប់យើងដែលចងចាំសង្គ្រាមវៀតណាម ឬសង្គ្រាមកម្ពុជា អាមេរិកបានស្ដីបន្ទោសសម្ពន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនចំពោះអំពើពុករលួយ គ្មានប្រសិទ្ធភាព និងកង្វះឆន្ទៈប្រយុទ្ធមុនពេលដកខ្លួនចេញពីសង្គ្រាម។ ក្នុងករណីប្រទេសកម្ពុជា អាមេរិកបានផ្តល់ការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងដល់សាធារណរដ្ឋខ្មែរត្រឹមតែ ៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ទុកពេល ២ឆ្នាំដែលនៅសល់សម្រាប់របបនេះការពារខ្លួនពីការវាយលុករបស់ខ្មែរក្រហម។
ប្រធានាធិបតី បៃដិន និយាយសំដៅលើហេតុផលដូចគ្នាទាំងនេះសម្រាប់ការដកខ្លួនចេញ បន្ថែមលើការសម្រេចគោលបំណងទាំងពីរដែលបានបញ្ជាក់នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ តាមទស្សនៈរបស់លោកស្រី តើលោកស្រីគិតថាយើងមានហេតុផលប្រសើរជាងនេះដើម្បីប្រាប់ពិភពលោកមុនពេលយើងបោះបង់ចោលសម្ពន្ធមិត្តរបស់យើង បន្ទាប់ពីប្រយុទ្ធប្រកៀកស្មាគ្នាអស់រយៈពេល ២០ឆ្នាំដែរឬទេ?
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ ខ្ញុំមិនយល់ស្របនឹងការពិពណ៌នារបស់លោកទេ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានប្រយុទ្ធប្រកៀកស្មានៅប្រទេសកម្ពុជាទេ។
លោក ហាស់ សាន៖ នៅប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
អ្នកស្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ែកឃឺ៖ សូមងាកមកកម្ពុជា ព្រោះលោកបានប្រៀបធៀបវាទៅនឹងកម្ពុជា។ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានបោះបង់ចោលកម្ពុជាទេ។ អាមេរិកនៅតែបន្តឲ្យលុយកម្ពុជា។ រឿងតែមួយគត់ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើ គឺសភាបាននិយាយថា ខ្លួនបញ្ឈប់សហរដ្ឋអាមេរិកមិនឱ្យទម្លាក់គ្រាប់បែកលើកម្ពុជាបន្តទៀត។ នោះជាការផ្លាស់ប្ដូរតែមួយគត់ (ឆ្នាំ១៩៧៣) គឺថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ថ្មីៗនេះ ជាថ្ងៃគម្រប់ខួប។
ខ្ញុំបន្ទោសសហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះអំពើពុករលួយ មិនបន្ទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទេ ព្រោះករណីទាំងបីនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកដឹងពីអំពើពុករលួយ។ យើងបានសរសេរអំពីវា ករណីទាំងបី នៅវៀតណាមខាងត្បូង កម្ពុជា នៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ លោកបានដឹងថាមានទាហានខ្មោចនៅក្នុងបញ្ជីបើកប្រាក់ខែ ឧត្តមសេនីយ៍បានយកលុយច្រើនអនេកដាក់ក្នុងធនាគារស្វីស។ នៅពេលជនភៀសខ្លួនចូលមករដ្ឋធានីនៅក្នុងប្រទេសទាំងបី ពួកគេត្រូវបង់ប្រាក់សំណូក។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា វៀតណាម និងអាហ្វហ្គានីស្ថាន អ្នកស្រុកលែងអើពើ។ សហរដ្ឋអាមេរិកផ្តល់លុយឱ្យដូចគ្នា។ សហរដ្ឋអាមេរិកលាក់ពុតនិយាយថា យើងមិនអាចនៅបន្តទៀត ព្រោះអំពើពុករលួយ។ អ្វីដែលអាមេរិកកំពុងនិយាយឥឡូវនេះមិនពិតទេ។
ប្រធានាធិបតី បៃដិន ទើបនិយាយថា យើងបានបញ្ចប់បេសកកម្មរបស់យើងហើយ យើងនឹងចាកចេញ។ វាខុសពីអ្វីដែលលោកទើបតែនិយាយអំពីការកៀកស្មាគ្នា អាមេរិកមិនបានប្រយុទ្ធជាមួយប្រទេសតែមួយនោះទេ។ ការប្រយុទ្ធភាគច្រើនមាននៅវៀតណាមខាងត្បូង មិនមែននៅអាហ្វហ្គានីស្ថានទេ ហើយក៏មិនមាននៅកម្ពុជាដែរ។ នោះខុសគ្នាខ្លាំង! ខ្ញុំនឹងមិនភ្ញាក់ផ្អើលទេក្នុងករណីអាហ្វហ្គានីស្ថាន ប្រសិនបើសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបន្តមានទំនាក់ទំនងតទៅទៀត៕