ចលនាពលរដ្ឋដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (PMD) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ស្នើឱ្យរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានដាក់បញ្ចូលរបៀបវារៈក្នុងកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរបស់ខ្លួន ដែលចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ នេះ ស្តីអំពីការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា ដែលមានការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិសព្វថ្ងៃនេះ។
ចលនាពលរដ្ឋដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (PMD) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំចង្អៀតនៃរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅសប្ដាហ៍នេះ រដ្ឋដែលជាសមាជិកអាស៊ាន គួរតែដាក់បញ្ចូលនូវរបៀបវារៈមួយចំនួនដូចជា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសថៃ ប្រទេសឡាវ និងប្រទេសហ្វីលីពីន ជាដើម។
ប្រភពដដែលលើកឡើងថា ក្រៅពីពីរបៀបវារៈនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ក៏គួរតែពិភាក្សាលើការតម្រូវឲ្យប្រើច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS-1982 ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនសមុទ្រនៃបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានដូចគ្នាដែរ ក្នុងនោះក៏គួរតែជជែកពិភាក្សាលើការគោរពនូវក្រមប្រតិបត្តិ COC ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ការរកដំណោះស្រាយសមស្របនូវវិបត្តិរដ្ឋប្រហារយោធានៅប្រទេសភូមា និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ផងដែរ។
នៅថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ នេះ កម្ពុជាបើកកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងឋានៈកម្ពុជាជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនឆ្នាំ២០២២ នេះ ប៉ុន្តែកិច្ចប្រជុំនេះត្រូវក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា មិនមានលទ្ធផលជាវិជ្ជមានធំដុំក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិក្នុងតំបន់ណាមួយនោះទេ គឺគ្រាន់តែដើម្បីឈ្វេងយល់ និងរឹតចំណងទំនាក់ទំនងឡើងវិញប៉ុណ្ណោះ។
កិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅកម្ពុជាពេលនេះ មានប្រទេសចំនួន៦ ដូចជា ប្រទេសឡាវ សិង្ហបុរី ជាដើម បានទៅចូលរួមប្រជុំដោយផ្ទាល់ក្នុងចំណោមប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំង១០ ខណៈរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសប្រ៊ុយណេ ចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះតាមប្រព័ន្ធវីដេអូប៉ុណ្ណោះ ដោយឡែកតំណាងរបបសឹកភូមាមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យមានវត្តមានក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះទេ។
កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា ការបើកកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននេះ គឺដើម្បីពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវការសម្រេចនានារបស់ថ្នាក់ដឹកនាំនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ការរក្សាអព្យាក្រឹតភាព និងការលើកកម្ពស់សាមគ្គីភាពរបស់អាស៊ានផងដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ សង្គម និងជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃចលនាពលរដ្ឋដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លោក គឹម សុខ បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីថ្ងៃទី១៥ កុម្ភៈ ថា នៅពេលនេះមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន កំពុងតែរៀបចំឥរិយាបថរបស់ខ្លួនឲ្យបានល្អទាក់ទងនឹងកិច្ចប្រជុំនេះ ព្រោះថាប្រសិនបើកិច្ចប្រជុំនេះបរាជ័យ វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-អាមេរិកផងដែរ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន កាលពីដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ ធ្លាប់បានសម្ដែងក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងផងដែរថា ក្រោយឆ្នាំ២០២២ នេះ អាស៊ានអាចនឹងជួបវិបត្តិកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការរក្សាឯកភាព និងភាពស្អិតល្មួតរបស់សមាជិកអាស៊ានទាំង១០ ប្រសិនបើមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាដែលកំពុងតែលេចឡើងនេះឱ្យបានល្អទេនោះ៕