មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដែលហៅកាត់ថា CCIM អះអាងថា សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២១ កាន់តែមានភាពអាប់អួរ និងយ៉ាប់យ៉ឺនជាងឆ្នាំ២០២០ ដែលមានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើអ្នកសារព័ត៌មាន។
មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ បានបញ្ចេញសេចក្តីរាយការណ៍ស្ដីពីការវាស់ស្ទង់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងរាជាណាចក្រកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យដែលរិះគន់ពីការដឹកនាំមិនត្រឹមត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល និងអ្នកមានអំណាច បានប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែង ការបំភិតបំភ័យកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅ។
ប្រភពដដែលអះអាងថា បញ្ហាដែលកាន់តែព្រួយបារម្ភបន្ថែមទៀតនោះ គឺកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ រាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា បានអនុម័តបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិត (Internet Gateway) ដែលតម្រូវឱ្យច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតទាំងអស់ទូទាំងប្រទេសត្រូវឆ្លងកាត់តាមច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតមួយនេះ ដែលជាឈ្នាន់មួយក្នុងការផ្តល់អំណាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតផ្តាច់មុខ ដែលជាសញ្ញាអវិជ្ជមានសម្រាប់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ជាពិសេសសារព័ត៌មានដែលមិនចំណុះឱ្យរដ្ឋាភិបាល។
CCIM បញ្ជាក់ថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សាយឯករាជ្យនៅប្រទេសកម្ពុជានេះ គឺត្រូវទាមទារឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលប្ដេជ្ញាចិត្តពិតប្រាកដក្នុងការគាំទ្រ និងការពារសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងពង្រីកសាមគ្គីភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានតាមបែបស្ថាបនា នោះទើបអាចលើកកម្ពស់សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យក្នុងប្រទេសរីកលូតលាស់ទៅបាន។
សេចក្តីរាយការណ៍នេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាបានរងនូវការរិះគន់ជុំទិសពីការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដោយការចោទប្តឹង និងចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មានជាបន្តបន្ទាប់សព្វថ្ងៃនេះ។
អង្គការអ្នកយកព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders) បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានក្នុងរាជាណាចក្រកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤៤ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០ បើទោះបីប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤២ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០ កាលពីដើមខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅក៏ដោយ ប៉ុន្តែជាចំណាត់ថ្នាក់ស្ថិតក្នុងលេខរៀងមិនល្អដដែល។
អង្គការអ្នកយកព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ថាសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅប្រទេសកម្ពុជានៅតែមិនអាចងើបចេញពីចំណាត់ថ្នាក់មិនល្អដដែល បើទោះបីជាចំណាត់ថ្នាក់នៅឆ្នាំ២០២២ នេះ បង្ហាញពីភាពល្អប្រសើរជាងឆ្នាំ២០២១ បានពីរកម្រិត ឬពីរលេខក្តី។
ចាប់តាំងពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ មក ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនៅកម្ពុជាត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញ និងបោសសម្អាតដោយរាជរដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជាគ្មានសល់ ក្នុងនោះស្ថាប័នកាសែតខ្លះត្រូវបិទទ្វារ ខ្លះទៀតត្រូវប្តូរម្ចាស់ ខណៈកាសែតបរទេសត្រូវបិទការិយាល័យរបស់ខ្លួនទាំងស្រុង។ ទន្ទឹមគ្នានោះ ក៏មានស្ថានីយវិទ្យុឯករាជ្យក្នុងស្រុកជាង ៣០ស្ថានីយត្រូវបានបង្ខំឱ្យបិទទ្វារទាំងដែលរដ្ឋាភិបាលមិនបានបង្ហាញកំហុសច្បាស់លាស់ណាមួយនោះឡើយ។
ទោះជាបែបនេះក្តី មេដឹកនាំខ្មែរដែលឧស្សាហ៍គំរាមចាប់ខ្លួនអ្នកតវ៉ា លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា លោកប្ដេជ្ញាក្នុងការគាំពារសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពខាងសារព័ត៌មានក្នុងក្របខ័ណ្ឌប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋាភិបាលជាមួយស្ថាប័នសារព័ត៌មាននានាឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរថែមទៀត។
អ្នកសង្កេតការណ៍មើលឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន ចង់បានតែអ្នកកាសែតធ្វើដៃគូ មិនរិះគន់ សរសេរផ្សាយតែរឿងល្អៗឲ្យរដ្ឋាភិបាលពុករលួយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សមាគមអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាដែលហៅកាត់ថា ខេមបូចា (Camboja) បានបង្ហាញសេចក្តីរាយការណ៍កត់ត្រារបស់ខ្លួនដែលបានធ្វើឡើងចាប់តាំងពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ មកថា ករណីបៀតបៀនលើអ្នកសារព័ត៌មានបានបន្តកើតមានរហូតដល់ជាង ៥០ករណី។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋអំណាចបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកសារព័ត៌មានដល់ទៅជិត ១០០នាក់ ក្នុងនោះអ្នកសារព័ត៌មានជាង ៣០នាក់ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ខណៈជាង ២០នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវរងបណ្តឹងផ្លូវច្បាប់ និងជិត ២០នាក់ទៀតត្រូវរងការបៀតបៀនយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ទិន្នន័យសង្គមស៊ីវិលបានលាតត្រដាងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤ មក យ៉ាងហោចណាស់អ្នកសារព័ត៌មានជិត ២០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងនោះស្ទើរតែគ្រប់ករណីទាំងអស់ ជនរងគ្រោះត្រូវបានផ្តាច់ជីវិតក្នុងពេលកំពុងបំពេញការងារ ជាពិសេសនៅពេលដែលអ្នកទាំងនោះស៊ើបអង្កេតទៅលើបញ្ហារសើបនានា៕