កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២៧ កក្កដា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជាឯកច្ឆន្ទ ដោយថ្កោលទោសរបបសឹកភូមា ដែលបានប្រហារជីវិតអ្នកទោសនយោបាយចំនួន ៤នាក់។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះក៏បានជំរុញទៅពួកយោធាភូមា ឱ្យបញ្ឈប់អំពើហិង្សា និងត្រូវគោរពសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយឱ្យស្របនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ។ នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AP ដែលបានចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៨ កក្កដា នេះ។
តាមប្រភពដដែលនេះ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិដែលថ្កោលទោសរបបសឹកដូចនេះ គឺធ្វើឡើងដោយ ១៥ប្រទេស គឺពុំមានប្រទេសណាជំទាស់នោះទេ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះក៏បានអំពាវនាវទៅសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ឱ្យបន្តដាក់គំនាបឱ្យបានខ្លាំងទៅលើរបបសឹកភូមា គឺឱ្យអនុវត្តនូវគោលការណ៍ឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុចរបស់មេដឹកនាំអាស៊ានដែលបានធ្វើឡើងនៅចំពោះមុខឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង មេរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃទី២៤ មេសា នៅទីក្រុងចារកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដោយតម្រូវឱ្យពួកយោធាអនុវត្តឱ្យបាននូវគោលការណ៍ ៥ចំណុចនេះ។
គោលការណ៍ ៥ចំណុចនេះរួមមាន ការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ និងអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ ហើយបើកការចរចាជាមួយគ្រប់ភាគីនយោបាយទាំងអស់ និងភាគីប្រដាប់អាវុធដើម្បីស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលឡើងវិញ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមប្រាំចំណុចនេះ សូម្បីចំណុចមួយដែលបើកឱ្យប្រេសិតអាស៊ានទៅជួបនឹងភាគីរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលនៃគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏របបសឹកភូមាមិនអនុញ្ញាតផងដែរ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បន្តជំរុញឱ្យសមាគមអាស៊ានបន្ថែមសម្ពាធរបស់ខ្លួនឱ្យខ្លាំងថែមទៀតទៅលើពួកយោធាភូមា ចំពោះការកាត់ទោសប្រហារជីវិតទៅលើអ្នកទោសនយោបាយ ៤រូប គឺសមាគមអាស៊ានក៏បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសផងដែរ ដោយបានទាមទារឱ្យរបបសឹកភូមា បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការប្រហារជីវិតអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់។
តាមព័ត៌មាននៃសមាគមអ្នកទោសនយោបាយប្រទេសភូមា អ្នកទោសមនសិការដែលរងការកាត់ទោសដោយទោសប្រហារជីវិត គឺមាន ១១៧នាក់។ ក្នុងចំណោមអ្នកទោសដែលត្រូវរបបសឹកភូមា ចាប់ខ្លួនជាង ១ម៉ឺននាក់ ក្នុងនោះមានអ្នកទោសនយោបាយមកពីគណបក្សអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី យ៉ាងតិច ៣០០នាក់។ អ្នកទោស ៤នាក់ដែលត្រូវពួកយោធាប្រហារជីវិតនោះ គឺមានម្នាក់ជាសមាជិកសភា ហើយពួកគេត្រូវបានប្រហារជីវិតដោយព្យួរកកាលពីថ្ងៃចុងសប្ដាហ៍មុននេះ។
បុរស ៤រូបនោះត្រូវពួកយោធាកាត់ទោសពីបទអំពើភេរវកម្មប្រឆាំងនឹងសន្តិសុខរបស់រដ្ឋ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមប្រឆាំងជាង ២១០០នាក់ត្រូវបានពួកយោធាបាញ់សម្លាប់នៅអំឡុងពួកគេចេញធ្វើបាតុកម្ម។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានទទូចទៀតថា សមាគមអាស៊ានគួរតែចូលពាក់ព័ន្ធឱ្យស៊ីជម្រៅចំពោះវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា ដោយយកទៅជាមួយនូវគោលការណ៍ ៥ចំណុចនោះ ដើម្បីបង្ខំឱ្យរបបយោធាអនុវត្តឱ្យបាន។
ប្រេសិតពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកប្រទេសភូមា គឺអ្នកស្រី Noeleen Heyzer បានហៅការប្រហារជីវិតទៅលើអ្នកទោសមនសិការ និងនយោបាយនៅប្រទេសភូមា ថាជាអំពើរំលោភដ៏ឃោរឃៅទៅចំពោះការរស់រានមានជីវិតរបស់មនុស្សដែលចាំបាច់ត្រូវតែថ្កោលទោសទង្វើបែបនេះ។
តែជាមួយគ្នានេះ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខក៏បានលើកទឹកចិត្តចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រេសិតអង្គការសហប្រជាជាតិ អ្នកស្រី Noeleen Heyzer និងលោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាដែលជាប្រេសិតអាស៊ានចំពោះការខិតខំជួយរកដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ហិង្សានៅភូមា។
អ្នកសារព័ត៌មានបានធ្វើការកត់សម្គាល់ចំពោះប្រទេសចិន ដែលនៅតែបន្តមានទំនាក់ទំនងជាខ្លាំងជាមួយពួកយោធា តែប្រទេសនេះក៏បានចូលរួមចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានទទូចឱ្យអាស៊ានចូលពាក់ព័ន្ធឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅចំពោះវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា។
តំណាងបេសកកម្មប្រទេសចិន នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថា ទីក្រុងប៉េកាំងគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដែលអំពាវនាវឱ្យមានបទឈប់បាញ់គ្នា គឺគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់នៃអំពើហិង្សាដែលមានលើទឹកដីភូមា។ តំណាងបេសកកម្មប្រទេសចិន បានហៅសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ គឺជាការផ្ញើសារដ៏ធ្ងន់មួយទៅភូមា ឱ្យបញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាទាំងអស់ ហើយសង្ឃឹមថាភាគីពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសភូមា នឹងយល់អំពីសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។
របបសឹកភូមា បានប្លន់អំណាចពីរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលកាលពីថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ដោយបានបិទបញ្ឈប់រដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យមានអាយុទើបតែ ៥ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ រដ្ឋាភិបាលនេះដឹកនាំដោយគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ជាប្រធានគណបក្សនេះ។ តែឥឡូវនេះ អ្នកស្រី ស៊ូជី និងសមាជិកសភា រួមទាំងប្រធានាធិបតី និងរដ្ឋមន្ត្រីនៃគណបក្សនេះប្រមាណជា ៣០០នាក់ត្រូវបានពួកយោធាចាប់ឃុំខ្លួន។
ចំពោះអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោសដោយតុលាការរបបសឹកក្នុងសំណុំរឿងជាង ១០សំណុំរឿង គឺអ្នកស្រីប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោសដល់ទៅជិត ១០០ឆ្នាំ៕