មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ព្រមានថា ការដាក់ភាសាចិនចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំរបស់កម្ពុជា គឺជាឱកាសមួយនៃការបើកផ្លូវដល់ភាសាវៀតណាម ក្នុងការពង្រីកខ្លួនកាន់តែខ្លាំងនៅកម្ពុជា ដែលជាគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅពេលអនាគត។
អតីតអ្នកទោសនយោបាយ និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំង លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកា នេះថា ការដាក់បញ្ចូលភាសារបស់ប្រទេសកុម្មុយនីស្តចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំរបស់កម្ពុជាបែបនេះ ជាហានិភ័យមួយដែលនាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ត្បិតគេនៅមិនទាន់ដឹងពីមូលហេតុនៃបញ្ហានេះឱ្យពិតប្រាកដនៅឡើយទេថា តើការធ្វើបែបនេះ គឺដោយសារតែកម្ពុជាកំពុងបង្ហាញពីជំហររស់នៅក្រោមចិនដោយស្ម័គ្រចិត្ត ឬមួយដោយសារតែជំពាក់បំណុលចិន ដែលមិនអាចបដិសេធសំណើរបស់ចិនបានឬយ៉ាងណា។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា លើកឡើងថា ការបញ្ចូលភាសាចិនចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់របស់កម្ពុជានេះ ជាបញ្ហាក្តៅគគុកមួយដែលធ្វើឱ្យវៀតណាមមិនអាចទទួលយកបាន បន្ទាប់ពីវៀតណាមបានស្នើបង្កើតដេប៉ាតឺម៉ង់ភាសារបស់គេនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ កាលពីពេលកន្លងទៅ តែត្រូវរងនូវភាពចម្រូងចម្រាសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈភាសាចិន គឺត្រូវបញ្ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធនៃវិស័យអប់រំរបស់កម្ពុជាតែម្តង ដែលកម្ពុជានឹងក្លាយជាទីតាំងទំនាស់បង្កទុក្ខដាក់ខ្លួនទៅថ្ងៃក្រោយ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងរូបនេះបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចចិត្តរបស់កម្ពុជាលើបញ្ហានេះ ស្របពេលខ្លួនមិនទាន់អាចធានានូវភាពរឹងមាំលើអធិបតេយ្យជាតិខ្លួនដូចសព្វថ្ងៃនេះ គឺជាហានិភ័យធំណាស់សម្រាប់កម្ពុជា ព្រោះថាបន្ទាប់ពីចិនស្នើដាក់ភាសារបស់គេចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំកម្ពុជារួចហើយនោះ តើគេនឹងស្នើអ្វីបន្តទៀត ស្របពេលដែលកម្ពុជានៅពេលនេះកំពុងជាប់ខ្លួនជាកូនបំណុលចិន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកទៅហើយនោះ។
កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលចិន បានចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍរួមគ្នាបង្កើតកម្មវិធីរៀនភាសាចិនតាមគ្រឹះស្ថានមធ្យមសិក្សាសាធារណៈ ឬសាលារដ្ឋនៅកម្ពុជា ចាប់ពីថ្នាក់ទី៧ ដល់ថ្នាក់ទី១២ ក្នុងចំណោមកិច្ចព្រមព្រៀង ១៧ ផ្សេងទៀតដែលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការនៅពេលនេះ។
អនុប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក ម៉ែន ណាត បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១០ វិច្ឆិកា នេះថា ការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងដាក់ភាសាចិនចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំរបស់កម្ពុជា គឺលោក ហ៊ុន សែន មានចេតនាផ្គើនទៅកាន់អ្នកជំទាស់ពីការបង្កើតដេប៉ាតឺម៉ង់ភាសាវៀតណាមផង និងចង់លាងខ្លួនពីការចោទថា ការបង្កើតដេប៉ាតឺម៉ង់ភាសាវៀតណាម គឺមិនមែនដោយសារតែគាត់បម្រើវៀតណាមនោះទេ។
លោក ម៉ែន ណាត លើកឡើងថា ការសម្រេចចិត្តរបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ នឹងនាំភាពស្មុគស្មាញដល់កម្ពុជាកាន់តែខ្លាំងទៅថ្ងៃមុខ ព្រោះថាការធ្វើបែបនេះ គឺជាការបើកផ្លូវទៅថ្ងៃក្រោយសម្រាប់ឱ្យវៀតណាម ក៏អាចស្នើរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ពីការបង្កើតដេប៉ាតឺម៉ង់ទៅជាការពង្រីកភាសាវៀតណាម ក្នុងកម្រិតខ្ពស់ណាមួយក្នុងផែនការឈ្លានពានរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីនយោបាយប្រជាសាស្ត្ររបស់រដ្ឋការក្រុងហាណូយ បានជោគជ័យក្នុងដំណាក់កាលណាមួយនោះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លោក រស់ សុវិចា បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា ការអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអប់រំភាសាចិនរួមគ្នានៅតាមសាលាមធ្យមសិក្សារដ្ឋ បានឈានដល់ដំណាក់កាលសាកល្បង បន្ទាប់ពីកម្ពុជា និងចិន បានចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍរួមគ្នាលើកម្មវិធីរៀនភាសាចិន នៅតាមគ្រឹះស្ថានមធ្យមសិក្សាសាធារណៈនៅកម្ពុជា។
លោកបានឱ្យដឹងថា ក្នុងដំណាក់កាលសាកល្បងនេះ កម្ពុជានឹងអនុវត្តកម្មវិធីអប់រំភាសាចិន នៅតាមវិទ្យាល័យចំនួន ២០ នៅក្នុងខេត្តចំនួន ២ ទៅ ៣ ប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះកិច្ចការបច្ចេកទេស ក្រសួងអប់រំ នឹងបង្កើតគណៈកម្មការដើម្បីបន្តកិច្ចការជាមួយភាគីចិន។
ចំណែកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា ការដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីរៀនភាសាចិននៅគ្រឹះស្ថានសាធារណៈនេះ នឹងផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់កម្ពុជា ប៉ុន្តែការដាក់បញ្ចូលភាសាចិនក្នុងកម្មវិធីសិក្សា អាចនឹងមានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ជាពិសេសអាចមានប្រតិកម្មជាអវិជ្ជមានពីសាធារណជន ដោយសារការមិនបានយល់ដឹងពីសារសំខាន់នៃការសិក្សាភាសាបរទេស។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីដើមខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ក្រសួងអប់រំកម្ពុជា ក៏បានឯកភាពឱ្យមានការបង្កើតដេប៉ាតឺម៉ង់ភាសាវៀតណាម ឬថ្នាក់មូលដ្ឋានភាសាវៀតណាម ក្នុងវិស័យអប់រំរបស់ខ្លួនក្នុងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញផងដែរ បន្ទាប់ពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសវៀតណាម បានស្នើសុំនាពេលកន្លងមក៕