កាលពីថ្ងៃចន្ទសប្តាហ៍នេះ មេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារនៃប្រទេសភូមា ឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង បានទទូចដល់ក្រុមប្រទេសដែលប្រកាន់ជំហរប្រឆាំងការដឹកនាំរបស់លោក ងាកមកគាំទ្រផែនការរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរប្រព័ន្ធដឹកនាំវិលត្រឡប់ទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដែលគេថាជាវិថីមួយក្រោមការត្រួសត្រាយផ្លូវរបស់ក្រុមរដ្ឋប្រហារ គឺជាប្រជាធិបតេយ្យក្លែងក្លាយ។
មេដឹកនាំរបបសឹកភូមារូបនេះថ្លែងថា គេមិនត្រូវបន្តគាំទ្រចលនាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលរបស់រូបលោកទៀតនោះទេ។ លោក មីន អ៊ុងឡាំង បានហៅថាក្រុមប្រឆាំងនៅក្នុងប្រទេសភូមា ថាជា «ពួកភេរវករ» ដែលមានចេតនាបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យនៃប្រទេសអាស៊ានមួយនេះទៅវិញនោះទេ។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៨ ខែមីនា នេះ បានធ្វើសេចក្ដីរាយការណ៍ថា មេដឹកនាំរបបសឹករូបនេះបានលើកឡើងដូចនេះនៅចំពោះមុខមន្ត្រីយោធាប្រមាណជា ៨០០០នាក់ ដែលចូលរួមពិធីព្យុហយាត្រាប្រចាំឆ្នាំនៃទិវាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធភូមា កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី២៧ មីនា។
ក្នុងឱកាសនោះ លោក មីន អ៊ុងឡាំង សង្កត់ធ្ងន់ថា កងទ័ពនិងរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវចាត់វិធានការប្រឆាំងពួកភេរវករដែលកំពុងព្យាយាមបំផ្លិចបំផ្លាញប្រទេស និងសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស។ ដូចនេះ យើងសូមទទូចដល់សហគមន៍អន្តរជាតិចូលរួមសហការជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលភូមាបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីដើរលើគន្លងផ្លូវត្រឹមត្រូវត្រឡប់ទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
រដ្ឋប្រហារដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ បានបិទបញ្ចប់រដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យដែលមានអាយុបានប្រាំឆ្នាំ ដែលពីមុនមកប្រទេសនេះស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់ពួកយោធាអស់រយៈពេលជាង ៦០ឆ្នាំ។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងសហគមន៍អន្តរជាតិប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ បានចោទរបបសឹកពីការប្រព្រឹត្តអំពើឃោរឃៅទៅលើក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដោយរួមមានទាំងការវាយប្រហារលើជនស្លូតត្រង់ និងកម្លាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។
បន្ទាប់ពីបានដឹកនាំរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលរបស់អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង លើកខ្លួនឯងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយបានជំរុញឱ្យអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបង្កើតរដ្ឋាភិបាលស្រមោល។
ក្នុងពិធីព្យុហយាត្រាមួយកាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញនេះ មេដឹកនាំរបបសឹកម្នាក់នេះបានប្រកាសប្ដេជ្ញាថានឹងមិនបន្ធូរដៃដាច់ខាតក្នុងការបង្ក្រាបក្រុមចលនាប្រឆាំង ហើយបានសន្យាជាថ្មីថា កងទ័ពរបស់លោកនឹងរៀបចំឱ្យមានការបោះឆ្នោតដែលប្រកបដោយភាពសេរី និងយុត្តិធម៌ ក្រោយបញ្ចប់ការដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន។
នៅក្នុងខួប ២ឆ្នាំនៃការឡើងកាន់អំណាច របបសឹកភូមាបានប្រកាសបន្តការដាក់ប្រទេសក្នុងភាពអាសន្នដែលមានរយៈពេលមួយឆ្នាំទៀត ហើយក៏បានប្រកាសពន្យារពេលបោះឆ្នោតដែលពួកយោធាបានសន្យាថានឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំនេះ។
ការប្រកាសពន្យារការបោះឆ្នោតនេះ ពួកយោធាអះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះប្រទេសដែលខ្លួនកំពុងគ្រប់គ្រង នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រងបានទេ។ ដូចនេះ ការរៀបចំការបោះឆ្នោតក៏មិនអាចប្រព្រឹត្តបានដែរ។
ពួកយោធាអះអាងថា ការផ្ទេរអំណាចទៅរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលវិញ គឺត្រូវឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ និងប្រព្រឹត្តតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យដែលភាគីទាំងអស់អាចទទួលយកបាន។
រដ្ឋប្រហាររបស់ពួកយោធាដែលរំលាយរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលជាប់ឆ្នោតនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ក៏បានផ្តើមឱ្យមានការប្រយុទ្ធគ្នាឡើងវិញរវាងកងទ័ពភូមា ក្រោមការដឹកនាំនៃរបបសឹកសព្វថ្ងៃនេះជាមួយនឹងក្រុមកងទ័ពជនជាតិភាគតិច ដែលសហការជាមួយកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលស្រមោល ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសភូមាធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅហើយ។
គិតមកដល់ពេលនេះ ពួកយោធាចាប់ខ្លួនអ្នកបះបោរជាង ១៦០០០នាក់ និងបាញ់សម្លាប់ក្រុមប្រឆាំងជាង ៣០០០នាក់។
នៅពេលដែលមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារអំពាវនាវសុំឱ្យជួយគាំទ្រដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន គឺជាចំណោទមួយសួរថា តើប្រជាធិបតេយ្យក្លែងក្លាយរបស់របបសឹកនេះ វាបានលើកទឹកចិត្តប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដែលមិនក្លែងក្លាយគាំទ្រដែរឬទេ។
ប្រទេសធំៗនៅក្នុងសមាគមអាស៊ានដែលជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យត្រឹមត្រូវ ដូចជាម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និងហ្វីលីពីន បានហៅសាររបស់មេរដ្ឋប្រហារភូមា ឧត្តមសេនីយ៍ មីន អ៊ុងឡាំង ថាជាសារទាក់ទាញតែក្លែងក្លាយ។
មេដឹកនាំប្រទេសទាំង ៣ នេះ រួមនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសសិង្ហបុរី លី សៀនឡុង កាលពីថ្មីៗនេះបានប្រកាសថា នឹងស្វែងរកអន្តរាគមន៍ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីបង្ខំឲ្យរបបសឹកភូមាអនុវត្តឱ្យបាននូវគោលការណ៍ ៥ចំណុចរបស់អាស៊ាន ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នានៅចំពោះមុខឧត្តមសេនីយ៍ មីង អ៊ុងឡាំង កាលពីកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ នៅទីក្រុងចាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។
ចំពោះវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា នេះ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ រួមនឹងមហាសន្និបាតរបស់អង្គការពិភពលោកនេះបានទាមទារឲ្យពួកយោធាដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ រួមទាំងអ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ហើយផ្ទេរអំណាចរបស់ពួកយោធាទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលវិញ តែពួកយោធាមិនដែលអនុវត្តតាមការទាមទាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងសមាគមអាស៊ានម្ដងណានោះទេ៕