ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង ៨០ស្ថាប័ន ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់ និងដោះលែងតំណាងសហគមន៍ដីធ្លី និងសកម្មជនការពារព្រៃឈើដោយឥតលក្ខខណ្ឌ ដោយសារតែការបញ្ចេញមតិ និងការជួបជុំផ្សេងៗរបស់ពួកគេ ធ្វើឡើងស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
ការទាមទារនេះ ធ្វើឡើងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ៨៥ស្ថាប័ន ដែលបានចេញនៅថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ នេះ ដោយមានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក សមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ និងមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ជាដើម។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង ៨៥ស្ថាប័ន បានឱ្យដឹងថា កន្លងមកមានតំណាងសហគមន៍ដីធ្លី សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងការពារធនធានធម្មជាតិជាច្រើននាក់ត្រូវរងការចោទប្រកាន់ និងចាប់ឃុំខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់យ៉ាងអយុត្តិធម៌ បើទោះបីជាពួកគាត់បានប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពស្របច្បាប់ក្នុងការការពារដីធ្លី ព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិដោយសន្តិវិធីក៏ដោយ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលដដែលថា លោក ផុន សុផល តំណាងសហគមន៍ដីធ្លី ត្រូវបានតុលាការខេត្តត្បូងឃ្មុំ ផ្ដន្ទាទោស និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារខេត្តនេះ ខណៈសកម្មជនការពារព្រៃឈើដ៏ឆ្នើមម្នាក់ទៀតប្រចាំខេត្តរតនគិរី លោក ឆន ផល្លា ត្រូវតុលាការខេត្តរតនគិរី ផ្ដន្ទាទោស និងបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារដែរ។
ក្រៅពីតំណាងសហគមន៍ដីធ្លីខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងសកម្មជនការពារព្រៃឈើខេត្តរតនគិរី ក៏មានសមាជិកបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ខេត្តកំពង់ធំ លោក ចាន់ ធឿន និងខេត្តព្រះវិហារ លោក ខេម សុឃី និងលោក សូ ថាល់ ក៏ត្រូវបានតុលាការខេត្តទាំងនោះសម្រេចផ្ដន្ទាទោស ដោយសារតែពួកគេចូលរួមសកម្មភាពការពារព្រៃឈើ ជាពិសេសការឃ្លាំមើលស្ថានភាពព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ និងសហគមន៍ព្រៃឈើ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបន្តថា ការចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួនឃុំមិនមែនធ្វើឡើងតែករណីខាងលើនេះទេ ក្រុមយុវជនសកម្មក្នុងការចូលរួមការពារបរិស្ថាន រួមមានលោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា កញ្ញា ភួន កែវរស្មី លោក លី ច័ន្ទតារាវុធ លោក យឹម លាងហី កញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា ក៏ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារ ហើយទើបត្រូវបានដោះលែងនាពេលថ្មីៗនេះដែរ។
ទោះបីជាយុវជនទាំងនោះត្រូវបានដោះលែងក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែពួកគេមិនមានសេរីភាពពេញលេញទេ ដោយសារពួកគេត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ខណៈបទចោទប្រកាន់ តុលាការមិនទាន់ទម្លាក់ចោលនៅឡើយ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថា ការមិនទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ចោលនេះ មិនមែនមានតែយុវជនមាតាធម្មជាតិទេ សកម្មជនសហគមន៍ដីធ្លី ព្រៃឈើ ធនធានធម្មជាតិ ដូចជាសមាជិកសកម្មជនបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់នៅតាមបណ្តាខេត្តនានាជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវរងការចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ដោយគ្រាន់តែចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពួកគេដោយអហិង្សា ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងច្បាប់អន្តរជាតិដែលប្រទេសកម្ពុជាជាហត្ថលេខី។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល សមាគម បណ្ដាញ សម្ព័ន្ធ សហជីព សហគមន៍ ចាត់ទុកការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ការចោទប្រកាន់ពីស្ថាប័នតុលាការ ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនដីធ្លី បរិស្ថាន អ្នកការពារធនធានធម្មជាតិជាច្រើននាក់ ដោយភាគច្រើនពួកគេត្រូវរងការចោទប្រកាន់ពី «បទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍» និង «ញុះញង់ឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» រួមទាំងបទល្មើសផ្សេងៗទៀតនាពេលកន្លងមក ថាមានលក្ខណៈនយោបាយ ដើម្បីបំបិទសំឡេងរិះគន់របស់អ្នកទាំងនោះតែប៉ុណ្ណោះ។
មួយវិញទៀត ការចាប់ និងឃុំខ្លួនសកម្មជនដែលសកម្មជួយការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ ការពារព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ និងសកម្មជនបម្រើកិច្ចការសង្គមទូទាំងប្រទេសខាងលើទាំងអស់នេះ ថាជាការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយផ្ទាល់ និងប្រយោលផងដែរ។
ករណីនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង ៨៥ស្ថាប័នស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់រាល់បទចោទប្រកាន់លើសកម្មជនសង្គម បរិស្ថាន និងដីធ្លីទាំងអស់ដែលទើបដោះលែងពេលថ្មីៗនេះ និងស្នើសុំដោះលែងសកម្មជនកំពុងជាប់ឃុំដែលរងការចោទប្រកាន់នាពេលកន្លងមក ឱ្យពួកគាត់មានសេរីភាពវិញដោយមិនមានលក្ខខណ្ឌ ដើម្បីធានាសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ជួបជុំ និងសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានផ្សេងទៀតផ្អែកតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ និងឱ្យពួកគាត់បានជួបជុំគ្រួសារ និងបានបន្តរួមចំណែកបម្រើកិច្ចការងារសង្គមបច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត៕