32 C
Phnom Penh

អតីត​ស្ថាបនិក​វិទ្យុ VOA ខេមរភាសា​លោក មាស ចន ទទួល​មរណភាព​ក្នុង​ជន្មាយុ​៩៦​ឆ្នាំ

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

អតីត​ស្ថាបនិក​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ផ្នែក​ខេមរភាសា លោក មាស ចន បាន​ទទួល​មរណភាព​កាលពី​ថ្ងៃទី​២៥ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០២២ កន្លងទៅ​នេះ​ក្នុង​ជន្មាយុ ៩៦​ឆ្នាំ ដោយ​រោគាពាធ​នៅ​លើ​ទឹកដី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក បន្ទាប់ពី​លោក​បាន​ចូល​និវត្តន៍​ពី​ការងារ​អស់​រយៈពេល​ប្រមាណ​ជា ១០​ឆ្នាំ​កន្លងទៅ។

លោក មាស ចន កើត​នៅ​អំឡុង​ឆ្នាំ​១៩២៩ មាន​ដើមកំណើត​នៅ​ស្រុក​កំពង់លែង ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង និង​បាន​ចូល​បួស​ជា​សាមណេរ​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ក្នុង​វ័យ ១៥​ឆ្នាំ និង​បាន​បំពេញ​ជា​ព្រះ​ភិក្ខុ​ក្នុង​វ័យ ២០​ឆ្នាំ។ ក្នុង​ភេទ​ជា​សង្ឃ លោក មាស ចន ទទួល​បាន​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ នាលន្ទា ក្នុង​ទីក្រុង​រាជគ្រឹះ និង​សាកលវិទ្យាល័យ ហិណ្ឌូ​ពារាណសី ទីក្រុង​ពារាណសី ប្រទេស​ឥណ្ឌា ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៥០។

ក្រោយ​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌា លោក​បាន​ធ្វើ​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ទស្សនវិជ្ជា​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ ព្រះសីហនុរាជ ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​បាន​ធ្វើ​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ទស្សនវិជ្ជា និង​អក្សរសាស្ត្រ​ខ្មែរ​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ អំឡុង​ឆ្នាំ​១៩៦៤ ដល់​ឆ្នាំ​១៩៦៧។

អំឡុង​ឆ្នាំ​១៩៧៤ លោក មាស ចន បាន​ចាកចេញ​ពី​ទឹកដី​កម្ពុជា​ទៅ​រស់នៅ​លើ​ទឹកដី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មុន​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​នៅ​ថ្ងៃទី​១៧ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​១៩៧៥។ ការ​រស់នៅ​លើ​ទឹកដី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក លោក មាស ចន បាន​ចូល​បម្រើ​ការងារ​ក្នុង​វិទ្យុ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ផ្នែក​ខេមរភាសា​អស់​រយៈពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ។

អំឡុង​ពេល​បម្រើការ​នៅ​ក្នុង​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក លោក មាស ចន តែង​ធ្វើ​ជា​វាគ្មិន​ក្នុង​កម្មវិធី​ពិភាក្សា​ជាច្រើន​ជុំវិញ​ប្រធានបទ អំពី​ជំនឿ​ខ្មែរ​ក្នុង​ពិធី​ផ្សេងៗ ដូចជា​ពិធី​បុណ្យ​ភ្ជុំបិណ្ឌ និង​ពិធី​បុណ្យ​ចូលឆ្នាំ​ខ្មែរ ជាដើម។ លើស​ពី​នេះ ក៏​មាន​កម្មវិធី​ពិភាក្សា​ជាច្រើន​ទៀត​ផង​ដែរ​ជុំវិញ​ទ្រឹស្ដី​ព្រះពុទ្ធសាសនា ដូចជា តើ​ឋានសួគ៌​មាន​ពិត​ឬ​ទេ កិច្ចពិភាក្សា​ជុំវិញ​វិទ្យាសាស្ត្រ និង​ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​កិច្ចពិភាក្សា​ស្តីអំពី​ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​សង្គម​ក្នុង​សម័យ​ទំនើប ជាដើម។

ជុំវិញ​មរណភាព​របស់​លោក មាស ចន នេះ ក៏​មាន​ការ​បញ្ចេញមតិ​ដោយ​ការ​លើក​សរសើរ​ពី​ស្នាដៃ​របស់​លោក​ក្នុង​ការ​រួមចំណែក​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​កិច្ចការ​សង្គម​កន្លងមក​ផង​ដែរ។

មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បាន​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅ​ថ្ងៃទី​២៨ កញ្ញា នេះ​ថា លោក មាស ចន បាន​បន្សល់​ទុក​នូវ​ស្នាដៃ​ជាច្រើន​ចំពោះ​កិច្ចការ​សង្គម​ជាតិ ក្នុង​នោះ​អំឡុង​ពេល​ដែល​លោក​បម្រើ​ការងារ​នៅ​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ជា​ខេមរភាសា។ លោក​តែង​បកស្រាយ​អំពី​ខ្លឹមសារ​នៃ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ផ្សារភ្ជាប់​នឹង​សង្គម​ក្នុង​សម័យ​ទំនើប​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ ជាពិសេស​គឺ​ការ​ផ្សារភ្ជាប់​ខ្លឹមសារ​នៃ​ទ្រឹស្ដី​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ទៅ​នឹង​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​របស់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​សង្គម​ជាក់ស្តែង​តែម្តង។

លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា លើកឡើង​ថា ស្នាដៃ​ជាច្រើន​របស់​លោក មាស ចន ក្នុង​ការ​ចូលរួម​កិច្ចការ​សង្គម​ជាតិ​ដែល​មិន​អាច​កាត់ថ្លៃ​បាន ជាពិសេស​ការ​ផ្តល់​នូវ​ពុទ្ធិ​លើ​ខ្លឹមសារ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​រហូត​មក បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​យល់​ជ្រួតជ្រាប​ដល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រប់​ស្រទាប់​វណ្ណៈ​ដែល​ជា​កិត្តិយស​មួយ​សម្រាប់​ជាតិ​ខ្មែរ​យ៉ាង​ធំធេង​ក្នុង​ឆាកជីវិត​របស់​លោក។

ចំណែក​សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំង លោក ហ៊ុន កុសល បាន​ប្រាប់ The Cambodia Daily នៅ​ថ្ងៃទី​២៨ កញ្ញា នេះ​ដែរ​ថា ស្មារតី​ស្នេហា​ជាតិ​របស់​លោក​បាន​រីក​ដុះដាល​កាន់តែ​ខ្លាំង​នៅ​ពេល​ដែល​លោក​បាន​ស្តាប់​ការ​ពន្យល់​បកស្រាយ​របស់​លោក មាស ចន ជុំវិញ​ទ្រឹស្ដី​ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែល​អាច​ឲ្យ​លោក​យក​ខ្លឹមសារ​ទាំងនោះ​មក​អនុវត្ត​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​បាន។

លោក ហ៊ុន កុសល លើកឡើង​ថា វីរភាព​របស់​លោក មាស ចន គឺជា​គំរូ​ដ៏​ល្អ​សម្រាប់​កូន​ខ្មែរ​ជំនាន់​ក្រោយ​រៀនសូត្រ ដើម្បី​បណ្ដុះ​ស្មារតី​ឲ្យ​មាន​បញ្ញា​ភ្លឺ​ថ្លា​ក្នុង​ការ​រួមចំណែក​កសាង​សង្គម​ជាតិ​ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត។

ស្នាដៃ​ជាច្រើន​របស់​លោក មាស ចន ត្រូវ​បាន​គេ​រក្សា​ទុក និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ដូចជា​ការ​និពន្ធ​ប្រវត្តិ​សង្ខេប​នៃ​នាលន្ទា ដែល​ជា​ប្រវត្តិ​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​ដ៏​ល្បីល្បាញ​ក្នុង​ក្រុង​រាជគ្រឹះ ប្រទេស​ឥណ្ឌា ការ​បកស្រាយ​ទស្សនៈ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ក្នុង​ទស្សនាវដី្ត​នានា ការ​និពន្ធ​សៀវភៅ​ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា «តើ​ខ្ញុំ​ស្គាល់​ចិត្ត​របស់​ខ្ញុំ​ដែរ​ឬ​ទេ ព្រមទាំង​ការ​និពន្ធ​សៀវភៅ​ជុំវិញ​ទ្រឹស្ដី​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា «តើ​ព្រះពុទ្ធ​ជា​ព្រះ​បង្កើត​លោក​ឬ​ទេ និង​ស្នាដៃ​ជាច្រើន​ទៀត​របស់​លោក​ផង​ដែរ៕

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស