អតីតអ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរដ៏ឆ្នើមម្នាក់ដែលធ្លាប់បម្រើការងារតាមវិជ្ជាជីវៈឲ្យស្ថាប័នសារព័ត៌មានផ្សេងៗ មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្នែកភាសាខ្មែរ ជាដើម ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺលោក កែវ និមល បានទទួលមរណភាពកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
មរណភាពលោក អ៊ុំ សារិន ហៅ កែវ និមល ជាការបាត់បង់ធនធានអ្នកកាសែតខ្មែរក្នុងគ្រាប្រទេសជាតិត្រូវការ។ លោកជាមនុស្សសកម្មខ្លាំងក្លាមួយរូបក្នុងការចូលរួមលើកស្ទួយសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោក អ៊ុំ សារិន ហៅ កែវ និមល បានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងជន្មាយុជាង ៦០ឆ្នាំដោយរោគាពាធ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ នេះបើយោងទៅតាមប្រភពព័ត៌មានគួរជាទីទុកចិត្តពីអតីតសហការីរបស់គាត់យ៉ាងតិច ៣នាក់ ដែលរាប់អានគាត់យ៉ាងជិតស្និទ្ធជាប់ជាប្រចាំកាលពីពេលដែលលោកនៅរស់រានមានជីវិត។
តទៅនេះ យើងសូមជូនប្រវត្តិការងារសង្ខេបអំពីលោក អ៊ុំ សារិន ហៅ កែវ និមល។
បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមនាខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ នៅកណ្តាលក្រុងភ្នំពេញ លោក អ៊ុំ សារិន ត្រូវបានរើសឲ្យចូលបម្រើការងារជាអ្នកយកព័ត៌មានឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្នែកភាសាខ្មែរ នៅខែសីហា ឆ្នាំដដែល មួយខែក្រោយវិទ្យុអាស៊ីសេរីបានផ្តើមចាប់បដិសន្ធិដោយស្របច្បាប់ មានទីស្នាក់ការកណ្តាលមួយផ្នែកភាសាខ្មែរឋិតក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ពេលនោះហើយដែល RFA បានជ្រើសរើសជាដំបូងនូវអ្នកកាសែតខ្មែរ ៣នាក់ ឱ្យបម្រើការជាអ្នកសារព័ត៌មានស្របច្បាប់ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ព្រោះពួកគាត់ធ្លាប់ល្បីឈ្មោះពោរពេញដោយបទពិសោធន៍ផ្នែកសារព័ត៌មាន និងប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ ជាពិសេសធ្លាប់បានបម្រើការងារជាច្រើនឆ្នាំជូនបណ្ដាញសារព័ត៌មានអន្តរជាតិនានានៃប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅពេលការិយាល័យស្ថានីយវិទ្យុអាស៊ីសេរីមានវត្តមានចេញឈ្មោះនៅស្រុកខ្មែរ ក្រៅពីអ្នកយកព័ត៌មានបីនាក់ដំបូងគេ គឺលោក អ៊ុំ សារិន ហៅ កែវ និមល លោក តូ សេរី ហៅ សុខ សេរី និងអ្នកស្រី គឹម ពៅ ហៅ គឹម ពៅ សុតន្ត បន្ទាប់មកមានអ្នកដទៃទៀតដូចជា លោក អាត ប៊ុននី ហៅ ផាន សុផាត លោក ឱ ភារិទ្ធិ លោក ព្រហ្ម គីម ប្រចាំការនៅក្រុងបាងកក កញ្ញា ហ៊ិន យ៉ានី កែវ ពេជ្រមេត្តា រដ្ឋា វីសាល ប៊ុន សុង ជាដើម។ល។
នៅឯរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតុន លោក ពិន សំខុន ជានាយកផ្នែកភាសាខ្មែរដំបូងបង្អស់ បន្ទាប់មកគឺលោក កឹម សុស។ លោក សោម សាតាណា ជានិពន្ធនាយក លោក ហាស់ សាន អ្នកស្រី រតន៍ ឈិម មឿង ទុម លោក តាំង សារ៉ាដា ជាបុគ្គលិកផ្សាយព័ត៌មាន។ សមាជិកវិទ្យុអាស៊ីសេរី ជានាយផ្នែក និងជាបុគ្គលិកផ្នែកភាសាខ្មែរទាំងអស់នេះ បានចាកចេញពីស្ថាប័ននេះអស់ហើយ។ ក្នុងចំណោមបុគ្គលិកឯទៀត និងអ្នកយកព័ត៌មានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានមួយចំនួននៅរស់ មួយចំនួនទៀតបានបាត់បង់ជីវិតទៅហើយដែរ ដូចជា លោក សំ បុរិន្ទ នាយករងផ្នែកភាសាខ្មែរ លោក ឃឹម សារ៉ង បុគ្គលិកផ្សាយព័ត៌មាន។ នៅឯប្រទេសកម្ពុជាវិញ លោក តូ សេរី លោក ឱ ភារិទ្ធ លោក ព្រហ្ម គីម ស្លាប់។
លោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល ជាអ្នកកាសែតម្នាក់ស្ម័គ្រចិត្តប្រកបដោយភាពក្លាហានដូចអ្នកស្រី គឹម ពៅ និងលោក តូ សេរី ដែរ ចុះយកព័ត៌មានពិតនៅតាមមូលដ្ឋាន និងនៅតាមទីកន្លែងកើតហេតុដោយផ្ទាល់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងក្រុងភ្នំពេញ ជាទីដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជាសមរភូមិក្តៅប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់នៅគ្រានោះ។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៩៨ លោកក៏បានយកព័ត៌មានអំពីការផ្ទុះអំពើហិង្សាសម្លាប់បាតុករខ្មែរជាពុទ្ធបរិស័ទ ជាសង្ឃ ជាមន្ត្រី និងសមាជិកបក្សប្រឆាំងដែលហ៊ានចេញមុខតវ៉ាទាមទាររកយុត្តិធម៌ពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី២។ លោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល និងសហការីទាំង ២នាក់របស់លោក បានគេចរួចផុតជីវិតពីការតាមយាយីដោយក្រុមបាតុករក្លែងក្លាយប្រើហិង្សាមួយក្រុមដែលគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ។ ពួកហិង្សាទាំងនោះតាមរកអ្នកទាំងបី បន្ទាប់ពីពួកនេះបង្ក្រាបបានជោគជ័យដោយប្រើដំបងព្រនង់វាយដំ ឬបាញ់បាតុករបណ្តាលឲ្យស្លាប់ និងរងរបួសទាំងធ្ងន់ទាំងស្រាលជាច្រើននាក់។
លោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល ជាអតីតអ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរដំបូងក្នុងចំណោមអ្នកកាសែតខ្មែរខ្លះទៀតដែលក្នុងរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ បានបំពេញកិច្ចការប្រកបដោយជោគជ័យនៅក្នុងសមរភូមិ ជួយលើកស្ទួយកម្មវិធីផ្សាយព័ត៌មានក្តៅៗប្រចាំថ្ងៃឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្នែកខេមរភាសា រួមចំណែកធ្វើវិភាគទានឲ្យវិទ្យុនេះឡើងពីចំណុចដែលមហាជនខ្មែរមិនស្គាល់សោះ ឬមិនសូវស្គាល់ ទៅដល់ចំណុចល្បីឈ្មោះនៅជុំវិញពិភពលោករហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។
ក្រៅពីហ៊ានពុះពារគ្រោះថ្នាក់ លោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល ក៏ធ្លាប់បានបង្កើតសមាគមកម្ពុជាការពារអ្នកកាសែតខ្មែរ ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស CAPJ នៅក្រុងភ្នំពេញដែរ។ តាមរយៈអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយនេះ លោកបានជួយគាំពារ និងការពារអ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរក្នុងស្រុកជាច្រើនរូបពីការរំលោភសិទ្ធិសារព័ត៌មាន និងបានជួយបណ្តុះបណ្តាលឱ្យទទួលបានជំនាញខ្ពស់ផ្នែកអ្នកសារព័ត៌មានអាជីព ក្នុងនោះមានខ្លះក៏បានទៅបន្តការសិក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសារព័ត៌មាននៅបរទេស។
សូមរំលឹកថា មុនឆ្នាំ១៩៩៧ មុនពេលដែលលោក អ៊ុំ សារិន ផ្តើមបម្រើការឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី លោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល ធ្លាប់បានបម្រើការជាអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកផង និងធ្លាប់បានបម្រើការឲ្យទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអន្តរជាតិល្បីៗដូចជាប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និងប្រទេសអូស្ត្រាលី ជាដើម។
ក្នុងជីវិតការងារ លោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល បានចូលប្រឡូកក្នុងកិច្ចការភាគច្រើនជាអ្នកសារព័ត៌មានអាជីពនៅប្រទេសកម្ពុជា។ លោក និងសហការី ២នាក់ទៀតដែលសុទ្ធតែជាអតីតអ្នកបម្រើការងារឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្នែកភាសាខ្មែរប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានលាឈប់ពីការងារជាបន្តបន្ទាប់៖
- អ្នកស្រី គឹម ពៅ ហៅ គឹម ពៅ សុតន្ត ចាកចេញនៅឆ្នាំ២០១១ ហើយសព្វថ្ងៃ អ្នកស្រីរស់នៅប្រទេសបារាំង។
- លោក តូ សេរី ហៅ សុខ សេរី ចាកចេញនៅឆ្នាំ២០១២ ប៉ុន្តែប្រមាណ ២ឆ្នាំក្រោយមក លោកទទួលមរណភាពដោយរោគាពាធនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
- ចំណែកឯលោក អ៊ុំ សារិន ឬ កែវ និមល លោកបានចាកចេញពីវិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅឆ្នាំ២០១៣។
ក្នុងនាមជាសហការី ជាអ្នកសារព័ត៌មានប្រកាន់ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈទទួលខុសត្រូវដូចគ្នា យើងស្គាល់ពួកគាត់ទាំង ៣នាក់ និងអ្នកឯទៀតមួយចំនួនតូចថា ពួកគាត់មិនមានទម្លាប់លាក់ពុតយកអាជីពជាអ្នកសារព័ត៌មានធ្វើជំនួញដើម្បីចង់ល្បីឈ្មោះឲ្យក្លាយជាវីរអ្នកកាសែត ឬដើម្បីឱ្យបានក្តីអាណិតអាសូរពីសាធារណជន ឬដើម្បីស្វែងរកប្រាក់ឧបត្ថម្ភពីអ្នកស្តាប់ និងពីអ្នកនយោបាយទាល់តែសោះ ទោះបីជាពួកគាត់ធ្លាប់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ ត្រូវចំណាយថវិកាច្រើនក្នុងការព្យាបាលខ្លួនក្តី។ ពួកគាត់ស្អប់ខ្ពើមអំពើពុករលួយ ហើយរស់តាមសម្មាអាជីវៈពីការងារផ្សាយរបស់ពួកគាត់ ដែលតែងតែទទួលបានប្រាក់កម្រៃប្រចាំខែមកវិញ។ ក្រៅពីនោះក៏មានទាំងប្រាក់បន្ថែមលើការងារចំពោះការធ្វើដំណើរ និងការស្នាក់នៅក្នុងគ្រាចេញបំពេញបេសកកម្មតាមខេត្តម្តងៗ ដែលស្ថាប័នវិទ្យុជានិយោជកតែងតែបង់ឱ្យគាត់គ្រប់ចំនួនក្នុងតម្លៃសមរម្យ ជាពិសេសពួកគាត់ពុំមែនជាមនុស្សបំផ្លាញអ្នកដទៃដើម្បីប្រយោជន៍បុគ្គលខ្លួនគាត់នោះឡើយ។
ការបាត់បង់លោក អ៊ុំ សារិន ហៅ កែវ និមល និងលោក តូ សេរី ហៅ សុខ សេរី គឺជាការបាត់បង់ធនធានមនុស្ស អ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរដ៏ឆ្នើមសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរជាអ្នកជាតិនិយម និងខ្មែរអ្នកស្នេហាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។ យើងខ្ញុំជាអ្នកសារព័ត៌មានរួមអាជីព សូមបួងសួងឱ្យវិញ្ញាណក្ខន្ធលោកអ្នកទាំងអស់ បានទៅកាន់ទីបរមសុខ ព្រោះតែអំពើល្អរបស់លោកអ្នកកុំបីខានឡើយ៕