សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ និងយុវជនស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិ ថាការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលនឹងប្រគល់កោះកុងក្រៅ ដែលស្ថិតនៅក្នុងឃុំជ្រោយប្រស់ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជនរបស់ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ គឺជាហានិភ័យដ៏ធំមួយដែលប្រឈមនឹងការបាត់បង់ជីវចម្រុះសម្បូរបែប និងសម្បត្តិធម្មជាតិដ៏មានតម្លៃមហាសាលជាច្រើនទៀត។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ និងយុវជនស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិជាច្រើននាក់ បាននាំគ្នាលើកបដាប្រើឃោសនសព្ទ និងស្លៀកពាក់ប្លែកៗ ដូចជាពាក់អាវពោងហែលទឹក ជាដើម តាមទីសាធារណៈ នៅមុខវិទ្យាល័យសន្ធរមុខ និងស្តុបសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ នេះ ដោយចែកខិត្តប័ណ្ណ PostCard ទេសចរណ៍ និងក្រដាសព័ត៌មាននានា ដោយអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជន នាំគ្នាចូលរួមការពារកោះកុងក្រៅ ដើម្បីកុំឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិពីក្រុមហ៊ុនឯកជននៅពេលខាងមុខ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យបាត់បង់ជីវចម្រុះដ៏សម្បូរបែបនៅលើកោះនោះ។
សកម្មជនបរិស្ថាន កញ្ញា ភួន កែវរស្មី បានអះអាងថា គោលបំណងនៃការធ្វើយុទ្ធនាការនេះ គឺចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនាំគ្នាទៅលេងជាលក្ខណៈទេសចរនៅកោះកុងក្រៅ នៅពេលមានពិធីបុណ្យជាតិម្តងៗ ជាពិសេសអំឡុងពេលបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខាងមុខនេះ។
សកម្មជនបរិស្ថានរូបនេះបានអះអាងថា ការធ្វើដំណើរកម្សាន្តទៅកោះនោះ គឺជាការរួមចំណែកដ៏ធំក្នុងការការពារកោះកុងក្រៅពីការបំផ្លាញសម្បត្តិធម្មជាតិខ្មែរពីកណ្ដាប់ដៃឈ្មួញទុច្ចរិត និងកណ្ដាប់ដៃឧកញ៉ា ដែលប្រើរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅទីនោះ។
សកម្មជនបរិស្ថានរូបនេះបញ្ជាក់ថា បើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិននាំគ្នាចូលរួមការពារកោះដ៏ស្រស់ស្អាតមួយនេះទេ កោះនេះនឹងត្រូវរងនូវការបំផ្លាញដូចភ្នំតាម៉ៅដូច្នោះដែរ។ ដូច្នេះ ការចូលរួមការពារតាមរយៈនៃការធ្វើដំណើរកម្សាន្តទៅលេងនៅកោះនោះ គឺជារឿងដែលមិនអាចខ្វះបាន ព្រោះថាក្នុងនាមជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជាម្ចាស់ប្រទេស ជាម្ចាស់ទឹកដី មិនអាចទុកទ្រព្យសម្បត្តិជាតិរបស់ខ្លួនឱ្យគេបំផ្លាញតាមចិត្តនោះឡើយ។
កោះកុងក្រៅមានទំហំផ្ទៃដី ១០៣គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ទទឹងប្រវែង ៧គីឡូម៉ែត្រ បណ្តោយ ១៩គីឡូម៉ែត្រ ព្រមទាំងមានឆ្នេរ ៦កន្លែង៖
- ឆ្នេរទី១ ប្រវែង ១៨០០ម៉ែត្រ
- ឆ្នេរទី២ ប្រវែង ២០៥០ម៉ែត្រ
- ឆ្នេរទី៣ ប្រវែង ៧០០ម៉ែត្រ
- ឆ្នេរទី៤ ប្រវែង ៩០០ម៉ែត្រ
- ឆ្នេរទី៥ ប្រវែង ៧៥០ម៉ែត្រ
- និងឆ្នេរទី៦ ប្រវែង ៦៥០ម៉ែត្រ។
ក្រៅពីនេះ ក៏មានតំបន់ទឹកធ្លាក់ ៩កន្លែង និងកូនភ្នំជាច្រើនដែលមានចម្ងាយត្រឹមតែ ៣០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីក្រុងខេមរភូមិន្ទ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិបានដាក់ញត្តិមួយទៅក្រសួងបរិស្ថាន ដើម្បីស្នើឱ្យក្រសួងបង្ហាញជាសាធារណៈនូវលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីតំបន់កោះកុងក្រៅ និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនៃការដាក់តំបន់មួយនេះទៅជាតំបន់ឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ក្រោយពីមន្ត្រីក្រសួងចុះស្រាវជ្រាវរយៈពេល ៦ឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់បានបង្ហាញលទ្ធផលការងាររបស់ខ្លួនជាសាធារណៈ។
ចំណែកក្រុមសង្គមស៊ីវិល និងសហគមន៍មួយចំនួន បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីឆ្នាំ២០២០ ដោយបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ក្រោយពេលរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់សិទ្ធិអភិវឌ្ឍន៍កោះកុងក្រៅទាំងមូលទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន «កោះកុង អេស អ៊ី ហ្ស៊ិត ខូអិលធីឌី (KOH KONG SEZ CO., LTD.)» របស់ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់។
រហូតមកដល់ពេលនេះ កោះកុងក្រៅនៅមិនទាន់មានសេចក្ដីប្រកាសណាមួយ ឬអនុក្រឹត្យណាមួយបញ្ជាក់ថា កោះនេះជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែត្រូវគេរកឃើញថា កោះដែលធំជាងគេនៅកម្ពុជាមួយនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ផ្ដាច់មុខដោយស្ងាត់ៗទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនរបស់លោក លី យ៉ុងផាត់ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ធ្វើការអភិវឌ្ឍតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ មក ដោយមិនបានធ្វើការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថានជាមុន និងប្រកាសប្រាប់សាធារណជននោះឡើយ៕