គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) នៅថ្ងៃចន្ទនេះបានបដិសេធការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សភ្លើងទៀនជាផ្លូវការ ដោយសារតែគណបក្សនេះមិនបានភ្ជាប់មកជាមួយនូវប្រកាសស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលមានបញ្ជាក់នីត្យានុកូលកម្មដោយរដ្ឋបាលរាជធានីខេត្ត ក្រុង ស្រុកខណ្ឌ។
ការបដិសេធចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សភ្លើងទៀននេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី គ.ជ.ប អះអាងថាបក្សនេះមិនមានឯកសារស្របច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន បានសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា នេះថា បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជាដែលបង្កើតឡើងដោយ ហូ ជី មិញ ឆ្នាំ១៩៥១ និងបានប្តូរឈ្មោះមកជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សព្វថ្ងៃនេះ ក៏គ្មានលិខិតច្បាប់ដើមស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃនោះដែរ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតបាន?
លោកលើកជាសំណួរបន្ថែមថា គណបក្ស សម រង្ស៊ី ក៏គ្មានឯកសារច្បាប់ដើមដែលចុះឈ្មោះនៅក្រសួងមហាផ្ទៃដែរ ប៉ុន្តែគណបក្សភ្លើងទៀនគឺប្រាកដជាមានច្បាប់ដើមនៃឯកសារនេះដូចជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែរ ចុះហេតុអ្វីបានជាគណបក្សនេះមិនអាចចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោតបានទៅវិញ?
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន លើកឡើងថា បើទោះបី គ.ជ.ប តម្រូវឲ្យមានឯកសារច្បាប់ដើមក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែឯកសារច្បាប់ដើមរបស់គណបក្សភ្លើងទៀនដែលបានប្តូរឈ្មោះមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ និងលិខិតបញ្ជាក់របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃដែលទទួលស្គាល់បក្សភ្លើងទៀនក្នុងការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនោះ គឺគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយសម្រាប់ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅពេលនេះហើយ។
លោក អ៊ុំ សំអាន លើកឡើងថា ច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រមាត្រា២៧ មិនតម្រូវឲ្យគណបក្សនយោបាយបញ្ជាក់នីត្យានុកូលកម្មទេ គឺតម្រូវឱ្យមានត្រឹមតែសេចក្តីចម្លងលិខិតបញ្ជាក់ការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ១ច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ គ.ជ.ប លេខ០២៧ បែរជាតម្រូវឲ្យមានការបញ្ជាក់នីត្យានុកូលកម្មទៅវិញ។
មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរូបនេះបញ្ជាក់ថា ទង្វើ គ.ជ.ប បែបនេះគេហៅថាច្បាប់ចេញពីមាត់ ព្រោះ គ.ជ.ប មិនអាចរំលោភបំពានច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រដែលអនុម័តដោយរដ្ឋសភាបានទេ ហើយរាល់សេចក្តីជូនដំណឹង បទបញ្ជា និងនីតិវិធីរបស់ គ.ជ.ប ទាំងអស់ ត្រូវតែស្របតាមច្បាប់បោះឆ្នោតជាដាច់ខាត។
លោក អ៊ុំ សំអាន រិះគន់ថា គ.ជ.ប ដែលជាឧបករណ៍ដាច់ថ្លៃរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើតាមបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន រារាំងគណបក្សភ្លើងទៀនក្នុងការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅពេលនេះទាំងស្រុង ព្រោះលោក ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែខ្លាចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ សូម្បីតែគណបក្សភ្លើងទៀន ក៏គាត់ខ្លាចដែរ ជាពិសេសខ្លាចបរាជ័យដល់ការផ្ទេរអំណាចតំណពូជដល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តែម្តង។
កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងមួយទៅគណបក្សភ្លើងទៀន ដោយបញ្ជាក់ថា គណបក្សនេះត្រូវតែដាក់សេចក្តីចម្លងលិខិតបញ្ជាក់ស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលជាគណបក្សដើមរបស់ខ្លួន ដែលត្រូវធ្វើនីត្យានុកូលកម្មដោយរដ្ឋបាលរាជធានីខេត្ត ក្រុង ស្រុកខណ្ឌ ជាមុនសិន ទើប គ.ជ.ប ទទួលស្គាល់ជាឯកសារផ្លូវការ និងអាចចុះបញ្ជីឈ្មោះឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលរួមការបោះឆ្នោតបាន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀនធ្លាប់បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា ច្បាប់ដើមនៃលិខិតបញ្ជាក់ស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៨ បានបាត់បង់ទៅហើយ ប៉ុន្តែគណបក្សភ្លើងទៀនមានឯកសារនេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវតែតម្រូវឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដាក់ឯកសារច្បាប់ដើមស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនៅក្រសួងមហាផ្ទៃរបស់គណបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជាដែរ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា កន្លងមក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏មិនដែលបង្ហាញលិខិតបញ្ជាក់ស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃរបស់គណបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជាច្បាប់ដើម ដើម្បីធ្វើនីត្យានុកូលកម្មដែរ។
ជុំវិញការទាមទារលិខិតបញ្ជាក់ស្ដីពីការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយច្បាប់ដើមនៅក្រសួងមហាផ្ទៃរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី នេះ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ គណបក្សភ្លើងទៀនបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន ដោយអំពាវនាវឲ្យសមាជិករបស់ខ្លួននៅទូទាំងប្រទេសប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ាជាមួយ គ.ជ.ប ប្រសិនបើ គ.ជ.ប មិនអនុញ្ញាតឲ្យខ្លួនចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោតទេនោះ។
បន្ទាប់ពីគណបក្សភ្លើងទៀនអំពាវនាវឲ្យមានការតវ៉ា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៣ ឧសភា បានព្រមានថា បើមន្ត្រី និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សភ្លើងទៀនហ៊ានប្រមូលផ្ដុំធ្វើការតវ៉ា មន្ត្រីពន្ធនាគារត្រូវតែត្រៀមគុកដើម្បីដាក់ពួកគេទាំងអស់។ ជាងនេះទៀត លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានបញ្ជាឲ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធប្រុងប្រយ័ត្នមិនឱ្យមានការប្រមូលផ្ដុំណាមួយឡើយជុំវិញករណីនេះ។
ក្រោយការព្រមានរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី១៤ ឧសភា គណបក្សភ្លើងទៀនបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថ្មីមួយទៀតបញ្ជាក់ថា ខ្លួនមានការសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការយល់ច្រឡំថា ការអំពាវនាវរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី១២ ឧសភា ថាជាការប្រមូលផ្ដុំកម្លាំងក្រោមហេតុផលតស៊ូមតិនោះ៕