TAG
បទវិភាគ
បទវិភាគ៖ តើបក្សភ្លើងទៀនអាចជំនួសគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែរឬទេ?
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយរូបរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន គឺលោក សុន ឆ័យ ធ្លាប់អះអាងថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហគមន៍អឺរ៉ុប ធ្លាប់ប្រាប់រូបលោកឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោតតាំងពីឆ្នាំ២០១៨ មកម្ល៉េះ។ ការលើកឡើងនេះ គឺអាចជាការចង់បញ្ជាក់ថា ការចូលរួមការបោះឆ្នោតនៃគណបក្សភ្លើងទៀន គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ ដោយមានការគាំទ្រពីអន្តរជាតិផងដែរ។
ប៉ុន្តែការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ ហាក់ដូចជាខុសពីការពិតនៃជំហរសហគមន៍អន្តរជាតិ។
នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ នេះ សហគមន៍អឺរ៉ុប បានព្រមានកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បន្ថែមទៀត ប្រសិនបើលោក ហ៊ុន សែន...
បទវិភាគ៖ ហេតុអ្វីឆន្ទៈរបស់កម្ពុជាជួយដោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមាបានអន់ថយទៅវិញ?
នៅមុនកម្ពុជាត្រូវបានក្លាយជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន គេសង្កេតឃើញមេដឹកនាំកម្ពុជា គឺលោក ហ៊ុន សែន ដែលគេហៅថាបុរសខ្លាំងនៅកម្ពុជាគ្មានគូប្រៀប បានអួតជាខ្លាំងថា កម្ពុជាមានលទ្ធភាព មានសមត្ថភាព នឹងធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍នយោបាយនៅភូមា វិលទៅរកភាពប្រក្រតីវិញដូចមុនរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។
គេបានឃើញបានឮលោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា លោកមានបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជួយរកដំណោះស្រាយចំពោះវិបត្តិនៅភូមា ព្រោះថារូបលោកនេះហើយជាអ្នករំលាយរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ទ័ពព្រៃខ្មែរក្រហម រហូតធ្វើឲ្យគ្រួសារខ្មែរជួបជុំគ្នាបានដោយស្ថិតនៅក្រោមនយោបាយសន្តិភាពនិយម និងនយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់លោកមកដល់ពេលនេះ។
លោកអួតថា ក្នុងរជ្ជកាលរបស់លោក ពុំមានដែនដីណាមួយក្លាយជាតំបន់អបគមន៍បានឡើយ គឺមិនដូចសម័យស្ដេចមុនៗនោះទេ។
ខណៈមានការអួតដូចនេះ លោក...
បទវិភាគ៖ ហេតុអ្វីសហភាពអឺរ៉ុបរូតរះសម្រេចប្រជុំអនុម័តសមាជិកភាពរបស់អ៊ុយក្រែន?
នៅថ្ងៃទី២៤ មិថុនា ក្នុងសប្ដាហ៍នេះ មេដឹកនាំនៃសហភាពអឺរ៉ុប នឹងបើកសម័យប្រជុំពិសេសរបស់ខ្លួនទាក់ទិនទៅនឹងសមាជិកភាពនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងប្រទេសមូដាវី ឲ្យក្លាយជាសមាជិកភាពរបស់សហគមន៍ដ៏ធំនៅអឺរ៉ុបមួយនេះ។
ប៉ុន្តែសំណួរបានចោទសួរថា ហេតុអ្វីបានជាក្នុងកាលៈទេសៈដែលអ៊ុយក្រែនធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមឈ្លានពានពីមហាអំណាចរុស្ស៊ី បែរជាសហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចបើកប្រជុំអំពីសមាជិកភាពរបស់អ៊ុយក្រែន និងមូដាវី ទៅវិញ។ ជាការពិត សម្រាប់អ៊ុយក្រែនបានដាក់ពាក្យសុំជាសមាជិកភាពរបស់សហភាពអឺរ៉ុប គឺ ១០ឆ្នាំទៅហើយ។
កត្តាដែលនាំឱ្យអ៊ុយក្រែនយឺតយ៉ាវពុំអាចជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបបាន ដោយសារកត្តាតែមួយគត់ គឺការរៀបចំខ្លួនពុំបានស្អាតស្អំនៃការធ្វើឲ្យមានតម្លាភាពនៃអភិបាលកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ និងរដ្ឋបាលសាធារណៈ គឺមានន័យថា អ៊ុយក្រែនស្ថិតក្នុងបញ្ជីខ្មៅរបស់សហភាពអឺរ៉ុបដោយការសម្រេចមិនបាននូវលក្ខខណ្ឌអំពីការបោសសម្អាតអំពើពុករលួយក្នុងជួររដ្ឋអំណាច និងរដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រទេសនេះ។ ប្រធានាធិបតីមុនលោក វូឡូឌីមៀ ហ្សេឡេនស្គី...
បទវិភាគ៖ ភូមានិងកម្ពុជារៀបចំបោះឆ្នោតនៅរដូវវស្សាក្រោមកំដៅហិង្សានយោបាយដូចគ្នា
នៅក្នុងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍មាន ១០ប្រទេស។ ប្រទេសទាំង១០ នេះមានរបបនយោបាយខុសគ្នា និងខ្លះទៀតប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។
សម្រាប់ប្រទេសវៀតណាម និងឡាវ ប្រកាន់របបកុម្មុយនីស្ត តែប្រកាន់របបទីផ្សារសេរី។ ក្រៅពីនេះ ប្រទេសប្រ៊ុយណេ នៅតែប្រកាន់របបរាជាធិបតេយ្យពាក់កណ្ដាលបុរាណនៅឡើយ។ ចំណែកប្រទេស៧ ទៀត ប្រកាន់របបសេរីពហុបក្ស គឺរបបប្រជាធិបតេយ្យ។
ជាការកត់សម្គាល់ ប្រទេសភូមាកំពុងស្ថិតនៅក្រោមរបបសឹកដែលបានប្លន់អំណាចពីរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ បានប្រកាសបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ ឬបោះឆ្នោតសភា និងក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត-ក្រុងនៅទូទាំងប្រទេសនៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣។ ប្រសិនបើប្រព្រឹត្តទៅតាមការគ្រោងទុក គឺការបោះឆ្នោតនេះចាត់ចែងដោយរបបសឹកជាលើកដំបូង។
ប្រទេសនេះធ្លាប់បោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងពហុបក្សពីរលើកមកហើយ ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតនោះពុំបានធ្វើឡើងនៅរដូវវស្សាភ្លៀងធ្លាក់ជោគជាំ...
បទវិភាគ៖ តើអនាគតកម្ពុជានឹងដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រដូចទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០ដែរឬទេ?
ពលរដ្ឋខ្មែរមិនសូវដឹង ឬក៏មិនដឹងសោះថា តើមូលហេតុអ្វីបានជាចិន ត្រូវបោះទីតាំងយោធាបន្លំខ្លួនជាឯកជនក្នុងមូលដ្ឋានកងនាវាចរណ៍ខេមរភូមិន្ទនៅរាម ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក ហាស់ សាន សូមជូនសេចក្តីរាយការណ៍វិភាគមួយអំពីផលវិបាកទៅអនាគតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ថាតើអនាគតរបស់កម្ពុជានឹងដើរជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រដូចទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០ ដែរឬទេ។
បុគ្គលិកបច្ចេកទេសយោធាចិន ឬហៅថាទាហាននៃកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន (People’s Liberation Armed Forces of China = PLA or PLAF) តាំងទីដំឡើងគ្រឿងបច្ចេកទេសឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក ស្ថានីយបញ្ជូនសញ្ញាទាក់ទងផ្កាយរណប ប្រព័ន្ធដីអាកាសកំណត់ទីតាំងយុទ្ធោបករណ៍ផ្សេងៗ...
បទវិភាគ៖ តើថៃនិងវៀតណាមអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកឬទេ បើកម្ពុជាអនាគតអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពចិន?
ប្រទេសមហាអំណាចពីរកំពុងប្រទាញប្រទង់គ្នានៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយសុទ្ធសឹងតែជាប្រទេសដែលមានឥទ្ធិពលទៅលើតំបន់នោះ។ ប្រទេសមហាអំណាចនេះ គឺប្រទេសចិន ដែលជាប្រទេសដ៏ធំនៅក្នុងតំបន់ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក៏ជាប្រទេសមហាអំណាចទី១ ក្នុងពិភពលោកទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា។
ចិនជាប្រទេសកុម្មុយនីស្ត ប៉ុន្តែប្រទេសនេះទើបមានកម្លាំងអនុត្តរភាពខ្លាំង ទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងវិស័យយោធានៅជាងមួយទសវត្សចុងក្រោយនេះ។ ប្រទេសនេះបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនខ្លាំងក្លាតាមរយៈការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងការផ្ដល់កម្ចីពាន់លានដុល្លារនៅក្រោមយុទ្ធសាស្ត្រខ្សែក្រវាត់មួយ ផ្លូវមួយ។
តាមរយៈប្រាក់កម្ចីនេះ បាននាំឱ្យមេដឹកនាំប្រទេសណាដែលក្រាញអំណាចសម្រុកខ្ចីប្រាក់ប្រទេសដ៏ធំនេះ ទោះជាការប្រាក់ខ្ពស់អាចធ្វើឲ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងបំណុលវ័ណ្ឌកក៏ដោយ គឺឲ្យតែបានលុយយកមកស្ថាបនាអភិវឌ្ឍប្រទេសក្នុងរូបភាពនៃល្បែងនយោបាយប្រជាភិថុតិទប់អំណាច។ ភាពស្រេកឃ្លានប្រាក់កម្ចីពីចិន មិនខ្វល់នឹងការបាត់បង់ទៅវិញនូវធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសឡើយ។ ទីបំផុត បំណុល និងការបង្វិលប្រាក់សងវិញមិនរួច...
បទវិភាគ៖ អាមេរិកនិងចិនចាប់ផ្ដើមបង្កសង្គ្រាមវោហារសាស្ត្រធ្ងន់ៗដាក់គ្នាដណ្ដើមតៃវ៉ាន់
តៃវ៉ាន់ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាដែនដីដាច់ឆ្ងាយពីគ្នារាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រ តែបើធៀបរវាងចិន និងតៃវ៉ាន់ វិញ នៅកៀកគ្នាដោយឆ្លងកាត់តែប៉ុន្មានរយគីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ នឹងមកដល់កោះតៃវ៉ាន់ ព្រោះមួយនៅដីគោក ហើយមួយនៅលើដីកោះ។
ប៉ុន្តែចិន និងតៃវ៉ាន់ បើទោះជាសាច់ឈាមតែមួយមែន តែជាសត្រូវប្រវត្តិសាស្ត្រនឹងគ្នាទៅហើយ។ សាធារណរដ្ឋចិន ដែលមាននៅលើកោះតៃវ៉ាន់ សព្វថ្ងៃនេះ គឺជាម្ចាស់គ្រប់គ្រងក្រុងប៉េកាំង និងដែនដីចិនទាំងមូល ប៉ុន្តែក្នុងសង្គ្រាមត្រជាក់ពិភពលោកផ្ទុះឡើង គឺដែនដីប៉េកាំងធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល ឬសង្គ្រាមសាច់ឈាមខ្លួនឯង។
នៅចុងទសវត្ស១៩៤០ សង្គ្រាមស៊ីវិលផ្ទុះពេញទំហឹងដែលការប្រយុទ្ធគ្នាបានកើតឡើងរវាងកងទ័ពនៃរបបសាធារណរដ្ឋចិន និងកងទ័ពបដិវត្តន៍កុម្មុយនីស្តចិនដឹកនាំដោយកម្មាភិបាល ម៉ៅ...
បទវិភាគ៖ តើខ្មែរត្រូវពឹងខ្លួនឯង ឬពឹងអ្នកក្រៅពីខ្លួនឯង?
រឿងខ្មែរដែលខាតបង់ប្រយោជន៍ជាតិធំ គឺមកពីការគិតមិនត្រូវ ដើរមិនត្រូវ ធ្វើមិនត្រូវ ហៅថាអយោនិសោមនសិការ ប៉ុន្តែមានអ្នកចាំបន្ទររកប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ជួយឧបកិច្ចថាជាបញ្ញាភ្លឺស្វាង ត្រឹមត្រូវទៅវិញ។
លោក ហាស់ សាន សូមជូនបទវិភាគព័ត៌មានមួយ ថាតើខ្មែរត្រូវពឹងខ្លួនឯង ឬពឹងអ្នកក្រៅពីខ្លួនឯង។
ហេតុការណ៍នយោបាយទាក់ទងនឹងជាតិខ្មែរមានតូចមានធំកើតឡើងក្នុងខែឧសភា នេះជាច្រើនអន្លើ ច្រើនកន្លែង ហើយសុទ្ធតែចេញពីពាក្យសម្ដី អំពើ និងទង្វើរបស់មនុស្ស ទាំងអ្នកដឹកនាំ ទាំងអ្នកតាមដង្ហែ ទាំងអ្នកក្នុងស្រុក ទាំងអ្នកក្រៅស្រុក។ ម្នាក់ៗសុទ្ធតែនិយាយរឿងនយោបាយទាក់ទងនឹងសង្គមជាតិខ្មែរបច្ចុប្បន្នសម័យ។ មានអ្នកខ្លះព្យាយាមនិយាយធ្វើវិភាគបែបប្រកាន់បក្ស...
បទវិភាគ៖ ១០០ថ្ងៃនៃសង្គ្រាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនគឺរុស្ស៊ីវាយបានសមរភូមិពីរប៉ុណ្ណោះ
សង្គ្រាមដែលមហាអំណាចយោធាលំដាប់ទី២ ពិភពលោកលើកទ័ព ២០ម៉ឺននាក់ឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនដោយបានចាប់ផ្តើមក្នុងថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ បានឈានចូលដល់ ១០០ថ្ងៃនៅថ្ងៃទី៣ មិថុនា នេះ គឺសមរភូមិចំនួនពីរប៉ុណ្ណោះដែលធ្លាក់នៅក្រោមការកាន់កាប់ទាំងស្រុងដោយកងទ័ពរុស្ស៊ី គឺទីក្រុងកំពង់ផែ Mariupol និងទីក្រុង Kherson នៅភាគអាគ្នេយ៍ប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
ក្រៅពីនេះមានទីក្រុងមួយទៀតនៅក្នុងតំបន់ដុនបាស គឺទីក្រុង Lyman ជាទីក្រុងតូចមួយនៅក្នុងខេត្ត Donetsk ត្រូវបានរាយការណ៍មកថាបានធ្លាក់នៅក្រោមកងទ័ពរុស្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២៩ ឧសភា តែទីក្រុងដ៏តូចមួយនេះកំពុងស្ថិតក្នុងការត្រៀមវាយបកយកវិញដោយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន។ បើតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AFP...
បទវិភាគ៖ តើហេតុអ្វីបានជាសីលធម៌សង្គមខ្មែរធ្លាក់ចុះក្នុងសម័យលោក ហ៊ុន សែន?
ភាពជាគំរូរបស់រៀមច្បង ចាស់ទុំ មេគ្រួសារ ឬមេដឹកនាំជាតិ អាចជះឥទ្ធិពលដល់ប្អូនៗ កូនចៅ ឬប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គម។ លោក ហ៊ុន សែន ជាមេដឹកនាំក្នុងសង្គមខ្មែរដ៏យូរអង្វែង។ ដូច្នេះភាពជាគំរូរបស់គាត់ពិតជាអាចមានឥទ្ធិពលដល់សង្គម។
ដូច្នេះ ប្រសិនបើគាត់បង្ហាញគំរូល្អ សង្គមនឹងទទួលបានផលល្អដែរ តែបើគាត់បង្ហាញគំរូអាក្រក់ សង្គមក៏នឹងទទួលបានផលអាក្រក់។ ក្រៅតែពីភាពជាគំរូ លោក ហ៊ុន សែន ក៏ត្រូវមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះការលើកតម្កើងសីលធម៌សង្គមផងដែរ។
មុននឹងធ្វើការពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសីលធម៌ គេគួរឈ្វេងយល់អំពីអត្ថន័យនៃពាក្យនេះជាមុនសិន។ បើតាមវចនានុក្រមខ្មែរដែលរៀបរៀងដោយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន...