នៅលើអតីតបឹងកក់ គ្រួសារមួយស៊ូក្រាញននៀលក្នុងពេលដែលគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ធ្វើឲ្យផ្ទះពួកគេកប់ក្នុងខ្សាច់
នៅជាយនៃផ្ទៃដីគ្មានជីជាតិដ៏ធំល្វឹងល្វើយនេះ ផ្ទះមួយខ្នងកប់ក្នុងដីស្ទើរពេញដោយដីខ្សាច់ទល់ដល់ដំបូល។ នេះជាផ្ទះគ្រួសាររបស់លោក ឃិន ជាផ្ទះចុងក្រោយក្នុងភូមិរបស់ពួកគេ ក្រោយពីប្រជាពលរដ្ឋជាង៣.០០០គ្រួសារត្រូវបានគេបណ្តេញចេញពីតំបន់នោះ ដើម្បីយកដីអភិវឌ្ឍន៍។
ពិបាកស្រមៃដល់ណាស់ឥឡូវនេះ ប៉ុន្តែតំបន់ខ្សាច់សឹងតែគ្មានអ្វីសោះនៅភាគខាងជើងក្រុងភ្នំពេញនេះ កាលមុននោះជាបឹងដ៏ធំមួយ ជាលំនៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារដែលសង់ផ្តុំគ្នាស្អេកស្កះជុំវិញមាត់បឹង និងរស់ក្នុងផ្ទះមានសសរលើទឹកបឹងនេះ។ ក្នុងឆ្នាំ២០០៧ រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់កិច្ចសន្យាជួលឲ្យក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ អិុន ជាក្រុមហ៊ុនរបស់លោក ឡាវ ម៉េងឃីន សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីអភិវឌ្ឍតំបន់នេះ។ ពីរឆ្នាំបន្ទាប់មក មានការភ្ញាក់ផ្អើលពីក្រុមអ្នកភូមិ ដោយក្រុមហ៊ុនបានចាប់ផ្តើមចាក់ខ្សាច់បំពេញបឹង។
នៅពេលខ្សាច់គរឡើងកាន់តែខ្ពស់ សម្ពាធបង្ខំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចាកចេញកាន់តែខ្លាំងដែរ។ លោក ឃិន ចន្ថា បាននិយាយថា “យើងមានមិត្តភក្តិ អ្នកជិតខាងជាច្រើន ប៉ុន្តែក្រោយពីក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ មកដល់ ពួកគេទាំងអស់បានចាកចេញ”។
ពួកគេទាំងអស់បានចាកចេញពីគំនរខ្សាច់កាន់តែខ្ពស់នេះច្រើនឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែអ្នករើសអេតចាយអាយុ៥៤ឆ្នាំរូបនេះនៅបន្តរស់ក្នុងបំណែកផ្ទះដ៏តូចរបស់គាត់ ដែលអាចនៅបានដដែល រួមជាមួយប្រពន្ធគាត់ឈ្មោះ ង៉ោ វណ្ណា អាយុ៣៨ឆ្នាំ និងកូនបួននាក់របស់ពួកគេ។ កូនច្បងមានអាយុ១០ឆ្នាំ កូនពៅអាយុ៦ខែ។ អង្គុយក្នុងម្លប់នៃព្រះវិហារមូស្លីមថ្មីដ៏ខ្ពស់ជ្រងោ ផ្ទះរបស់ពួកគេដូចកន្លែងទុករបស់ដែលគេបោះចោល យាមការពារដោយឆ្កែមួយក្បាលនិងកូនៗរបស់វាដែលកំពុងព្រុស។
នៅរសៀលថ្ងៃមួយនាពេលថ្មីៗនេះ លោក ចន្ថា បានអង្គុយនៅខាងក្រៅផ្ទះរបស់គាត់ដែលលិចកប់ក្នុងខ្សាច់ កញ្ចុំសក់ស្តើងៗកណ្តាញ់ដោយកម្តៅថ្ងៃ។ គាត់ពាក់ស្បែកជើងសង្រែកម្ខាងនៅជើងខាងឆ្វេងរបស់គាត់ អាវយឺតកខ្វក់និងខ្សែកច្រវាក់ដែក ដែលគាត់រើសបាននៅពេលដើររើសអេតចាយ។ នៅដៃរបស់គាត់ ម្រាមមួយមានពាក់ចិញ្ចៀនបួន ជាទ្រព្យដែលរើសបាន ដែលគាត់ជឿថា នឹងជួយកុំឲ្យសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់។ អ៊ីចឹងហើយ គាត់មិនដែលបានទៅរកការព្យាបាលជំងឺគ្រាប់ឈាមក្រហមពីកំណើតរបស់លោកទេ។
ជើងទទេម្ខាងរបស់គាត់កៀរខ្សាច់ដែលកប់ផ្ទះរបស់គាត់អស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកហើយ។
គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំបានមករស់នៅទីនេះកាលពីចុងឆ្នាំ១៩៩៣”។ ដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីបងប្អូនប្រុសរបស់គាត់ និងជួលគេខ្លះ លោក ចន្ថា បានសង់ផ្ទះរបស់គាត់ខ្ពស់ផុតពីដី មានកម្ពស់៥ម៉ែត្រនៅលើទឹក។ ឥឡូវនេះ តែមួយផ្នែកនៃដំបូលប៉ុណ្ណោះដែលនៅផុតពីខ្សាច់ ផ្តល់ឲ្យគ្រួសារនេះមានកន្លែងល្មមតែរស់នៅជ្រកកោនបាន។
ធ្វើពីជញ្ជាំងឈើកំពុកដែលប៉ះបិទបាំងដោយបន្ទះក្តារច្រែះចាប់ មានបន្ទប់មួយល្មមក្រាលកន្ទេលដេកបាន។ ដំបូលស័ង្កសីធ្លុះធ្លាយឃើញមេឃ។ លោក ចន្ថា បាននិយាយថា “ឲ្យតែភ្លៀងម្តងៗ យើងដេកមិនកើតទេ”។ ការដាក់តុបតែងលម្អមួយគឺរូបថតពូរបស់លោក ចន្ថា ដែលឥឡូវនេះបានស្លាប់ទៅហើយ និងរូបថតព្រះពុទ្ធស្រោបប្លាស្ទិក ព្យួរនឹងបង្កង់ដំបូល។
នៅថ្ងៃរៀន លោក ចន្ថា នាំកូនបីនាក់របស់គាត់ដើរប្រើពេលមួយម៉ោងកាត់ខ្សាច់ចូលក្រុងទៅថ្នាក់រៀន រីឯអ្នកស្រី វណ្ណា នៅផ្ទះជាមួយកូនស្រីពៅ។ បន្ទាប់មក លីបាវមួយ បុរសកូនបួនរូបនេះ ប្រមូលប្លាស្ទិកនិងដែកផ្សែផ្សំលក់ដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ។
រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ឲ្យលោក ចន្ថា នូវដីឡូទំហំ៧២ម៉ែត្រក្រឡា ជាថ្នូរសម្រាប់ដីរបស់គ្រួសារនេះនៅជិតបឹងកក់។ ប៉ុន្តែលោកនិយាយថា សំណងឲ្យគាត់មិនសមល្មមសម្រាប់ដីដើមទំហំ៤០០ម៉ែត្រក្រឡា ដែលគាត់មានទេ។
គាត់បាននិយាយថា “ក្រុមហ៊ុនបានធ្វើឲ្យខ្ញុំខឹង ពីព្រោះគេបានរំលោភលើសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំចង់ប្តឹងក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ ព្រោះធ្វើឲ្យខ្ញុំក្លាយជាជនរងគ្រោះដោយសារតែការអភិវឌ្ឍរបស់គេ”។
លោក ចន្ថា មិនព្រមរើទៅណាទេ ទាល់តែគាត់ទាមទារបានដីមួយក្បាលធំជាងនោះ។ នៅពេលនេះ នៅសល់តែផ្ទះគាត់មួយប៉ុណ្ណោះ ជាអគារកំពុកមួយដែលមិនរឹងមាំដូចការតាំងចិត្តរបស់គាត់ទេ។
គម្រោងបឹងកក់មានភាពចម្រូងចម្រាសណាស់ ចាប់តាំងពីចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ២០០៧មក នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ ទទួលបានកិច្ចសន្យាជួលរយៈពេល៩៩ឆ្នាំ លើផ្ទៃដី១៣៣ហិកតា ហើយថយចុះមកនៅត្រឹម១១៤ហិកតា។
លោក ចន្ថា បាននិយាយអំពីរដ្ឋាភិបាលថា “គេមិនសួរប្រជាពលរដ្ឋ ថាតើគេយល់ព្រម ឬ អត់នោះទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋរន្ធត់ចិត្តណាស់ និងព្រួយបារម្ភណាស់។ ពួកគេមិនដឹងថាធ្វើយ៉ាងម៉េចទេ”។
ការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋចេញទាំងបង្ខំដែលកើតមានបន្តមកទៀតបានធ្វើឲ្យមានការចុះផ្សាយព័ត៌មានជុំវិញពិភពលោក ដោយប្រមូលការគាំទ្រពីសំណាក់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកនិងអន្តរជាតិ និងធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភពីអង្គការសហប្រជាជាតិ និងប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ។ ការតវ៉ាជាច្រើនលើកច្រើនសាដោយអ្នកបឹងកក់បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អាប់មុខ ហើយបានពន្យារពេលផែនការអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ។
មានក្រុមហ៊ុនលើសពីមួយបានដកការវិនិយោគចេញពីគម្រោងក្នុងពេលមានភាពចម្រូងចម្រាសនេះ ហើយទើបតែខែមុននេះ ដែលក្រុមហ៊ុនចិនមួយបានចាប់ផ្តើមការសាងសង់បណ្តុំអគារពាណិជ្ជកម្មនិងលំនៅដ៏ធំទី១នៅកន្លែងនោះ។ ប្រធានទំនាក់ទំនងសាជីវកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួរសុំការពន្យល់នោះទេ។
ប៉ុន្តែ បឹងកក់គឺគ្រាន់តែជាការថយចុះវិវាទចំពោះអ្វីដែលសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកមើលឃើញ ថាជាកំណើនជម្លោះដីធ្លីទូទាំងប្រទេស។ កាលពីខែកុម្ភៈ ក្រុមនេះបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា កាលពីឆ្នាំមុនខ្លួនបានចុះបញ្ជី១០.៦២៥គ្រួសារដែលរងគ្រោះថ្មីៗដោយសារតែជម្លោះដីធ្លីក្នុង១៣ខេត្តដែលខ្លួនបានតាមដាន គឺច្រើនជាងបីដងនៃចំនួនដែលខ្លួនបានចងក្រងជាឯកសារក្នុងឆ្នាំ២០១៣។ រដ្ឋាភិបាលបានច្រានចោលតួលេខនេះថា “គ្មានមូលដ្ឋាន”។
យោងតាមច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ឲ្យដឹងថា ពលរដ្ឋខ្មែរណាដែល “កាន់កាប់ដោយសុខសាន្ត គ្មានទំនាស់” លើដីធ្លីរយៈពេលយ៉ាងហោចណាស់ប្រាំឆ្នាំមុនពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមានគឺ “មានសិទ្ធិស្នើសុំកម្មសិទ្ធិច្បាស់លាស់”។
លោក សៀ ភារម្យ នាយកអង្គការក្រុមការងារសិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន ជាក្រុមចម្រុះនៃក្រុមសិទ្ធិមនុស្សចំនួនប្រាំបាននិយាយថា ជាងមួយទសវត្សរ៍ចាប់តាំងពីច្បាប់នេះបានប្រកាសឲ្យអនុវត្ត ប្រព័ន្ធរៀបចំច្បាប់កម្មសិទ្ធិនៅតែមិនមានដំណើរការល្អ គ្មានប្រសិទ្ធភាព និងពុករលួយ។ លោកបាននិយាយថា “ច្បាប់ល្អ ប៉ុន្តែ ការអនុវត្តមិនល្អ”។
រឹតតែសំខាន់ទៀតនោះ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនមានឯកសារជាផ្លូវការដើម្បីបញ្ជាក់ថា ពួកគេបានរស់នៅក្នុងតំបន់ណាមួយរយៈពេលចំនួនប៉ុន្មានឆ្នាំទេ ជាហេតុធ្វើឲ្យស្មុគ្រស្មាញក្នុងការទទួលបានភាពជាម្ចាស់ស្របច្បាប់។ លោក ភារម្យ បាននិយាយថា “ប្រជាពលរដ្ឋដែលគ្មានអ្វីសោះ ពិបាកក្នុងការតស៊ូមតិ ពិបាកក្នុងការចរចាជាមួយរដ្ឋាភិបាល”។
ក្នុងករណីបឹងកក់ គ្រួសារភាគច្រើនបំផុតមិនមានឱកាសដើម្បីទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលពួកគេមានសិទ្ធិទទួលស្របច្បាប់ទេ មុនពេលរដ្ឋាភិបាលបានប្រគល់ដីនោះទៅឲ្យក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ។
មុនពេលគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បានចាប់ផ្តើម មានប្រជាពលរដ្ឋ៤.២៥២គ្រួសាររស់នៅក្នុងភូមិចំនួន១០ជុំវិញបឹងនេះ។ ច្រើនជាង៣.០០០គ្រួសារត្រូវបានបណ្តេញចេញហើយ។ បន្ទាប់ពីមានការតវ៉ាប្រឆាំងដ៏ខ្លាំងជាសាធារណៈ នៅឆ្នាំ២០១១ លោក ហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខាលើអនុក្រិត្យមួយកាត់ដីទំហំ១២,៤៤ហិកតាសម្រាប់សហគមន៍ដែលនៅសេសសល់ដើម្បីរស់នៅទីនោះ ដោយបន្ថយកិច្ចសន្យាជួលដីរបស់ក្រុមហ៊ុនស៊ូកាគុមកនៅត្រឹម១១៤,៤១ហិកតាវិញ។
នៅពេលដែលការផ្តល់ឲ្យនេះទទួលបានស្វាគមន៍ វាមិនបានគ្របដណ្តប់លើគ្រួសារទាំងអស់ទេ។ ការស្ទង់មតិនៅឆ្នាំ២០១២ ដែលផ្សព្វផ្សាយដោយក្រុមតស៊ូមតិសិទ្ធិលំនៅដ្ឋានក្រុង សមាគមធាងត្នោត បានរកឃើញប្រជាពលរដ្ឋ៧០គ្រួសារត្រូវបានគេដកចេញពីការផ្តល់ដីថ្មីនេះ ក៏ប៉ុន្តែ ភាគច្រើនបំផុតនៃគ្រួសារទាំងនោះ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកបានទទួលយកសំណើរើចូលដីប្រគល់ឲ្យនោះ។
យោងតាមលោក ភារម្យ បានឲ្យដឹងថា ថែមពីលើលោក ចន្ថា សាលាក្រុងនៅតែធ្វើការចរចាជាមួយប្រាំមួយគ្រួសារទៀតទាក់ទិននឹងសំណងសម្រាប់ដីធ្លីរបស់ពួកគេ។
លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលាក្រុងបាននិយាយថា ការទាមទាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋប្រាំមួយគ្រួសារនោះមិនសមហេតុផលទេ។
លោកបាននិយាយអំពីគ្រួសារទាំងនោះថា “យើងមិនបានឈានដល់ការព្រមព្រៀងណាមួយជាមួយពួកគេនៅឡើយទេ ពីព្រោះអ្វីដែលពួកគេបានទាមទារគឺច្រើនពេក ហើយយើងមិនអាចផ្តល់ឲ្យពួកគេបានទេ ហើយពួកគេមិនទទួលយកការផ្តល់ឲ្យរបស់យើង។ ប្រសិនបើពួកគេទាមទារខ្ពស់ពេក យើងមិនអាចធ្វើបានទេ”។
ចំពោះលោក ចន្ថា វិញ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបាននិយាយថា “យើងបានចរចាជាមួយគាត់ជាច្រើនលើកច្រើនសាហើយ ប៉ុន្តែ គាត់មិនទទួលយកការផ្តល់ឲ្យនេះទេ”។
លោក ចន្ថា កំពុងសុំដីឡូទំហំ៧២ម៉ែត្រក្រឡាបួនឡូ។ គាត់មិនប្តូរចិត្ត ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងមិនកែប្រែដែរ។
លោក ចន្ថា បានមកពីខេត្តពោធិ៍សាត់មកនៅភ្នំពេញតាំងពីក្មេង។ លោកបាននិយាយថា “នៅសម័យស្តេច ខ្ញុំបានមកទីក្រុងនេះ។ ខ្ញុំមានអាយុប្រហែល១០ឬ១២ឆ្នាំ”។ ឪពុកម្តាយរបស់គាត់បានបញ្ជូនគាត់ឲ្យមករៀននៅទីក្រុង ហើយគាត់បានរស់នៅជាមួយពូរបស់គាត់នៅទួលគោក។
ប្រហែលបីឆ្នាំក្រោយមក ខ្មែរក្រហមបានចូលកាន់កាប់ទីក្រុង។ គាត់បាននិយាយថា “ពូរបស់ខ្ញុំត្រូវគេសម្លាប់។ ខ្ញុំត្រូវគេជម្លៀសទៅខេត្តតាកែវ”។ នៅខេត្តតាកែវ លោក ចន្ថា ធ្វើពលកម្មនៅស្រែ ហើយបន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំទៅ គាត់នៅក្នុងខេត្តនោះមួយឆ្នាំទៀត។
គាត់បាននិយាយថា “បន្ទាប់មកមានគេប្រាប់ខ្ញុំឲ្យមកភ្នំពេញ។ គេបានប្រាប់ខ្ញុំថា នៅខេត្តគ្មានអនាគតទេ”។
លោក ចន្ថា បានមកនៅភ្នំពេញវិញ លើកនេះលោកស្នាក់នៅមណ្ឌលកំព្រា។ ប្រហែលជានៅពេលនោះហើយដែលគាត់បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺដំបូង។ ក្រោយមក គេបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញថា គាត់មានជំងឺគ្រាប់ឈាមក្រហម។ លោកបាននិយាយថា “វេជ្ជបណ្ឌិតបាននិយាយថា ឈាមសស៊ីឈាមក្រហម”។ លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា “ខ្ញុំបានចំណាយលុយទាំងអស់របស់ខ្ញុំលើការព្យាបាល ប៉ុន្តែ ព្យាបាលមិនជាទេ ដូច្នេះ ខ្ញុំបានផឹកថ្នាំខ្មែរ ហើយខ្ញុំបានជាគ្រាន់បើជាងមុន”។
ក្រុងភ្នំពេញនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ បានបង្ហាញឱកាសគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍។ លោក ចន្ថា បានឮថា មានដី ក្នុងករណីនេះគឺដីក្នុងទឹក អាចមានឱកាសនៅបឹងកក់។លោកបាននិយាយថា “នៅពេលនោះហើយដែលវាបានចាប់ផ្តើម គឺប្រជាជនមកបោះព្រំដីរបស់ពួកគេ។ គេប្រញាប់ប្រញាល់មកចាប់ដណ្តើមយកដី មនុស្សគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់ មានប៉ូលិស ទាហាន និងប្រជាជនសាមញ្ញ”។
នៅពេលគាត់មកដល់បឹងនេះ ប្រជាជនប្រហែល២០គ្រួសារបានតាំងលំនៅនៅទីនោះរួចទៅហើយ។ លោក ចន្ថា បានបោះបង្គោលក្នុងទឹកដើម្បីកំណត់ដីឡូរបស់គាត់។ លោកបាននិយាយថា “បន្ទាប់ពីខ្ញុំបានចាប់យកដីនោះ ពីរបីសប្តាហ៍ក្រោយមកខ្ញុំបានលក់ [ក្បាលដី] ទៅឲ្យអ្នកផ្សេង ហើយខ្ញុំបានលុយទិញឈើធ្វើផ្ទះមួយខ្នង”។
គាត់រកបានការងារជាប់លាប់ជាកម្មករសំណង់ ទន្ទឹមនឹងរកត្រីបន្តិចបន្តួចក្នុងបឹងនោះ។ គាត់មិនមានបានសោះ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះ គាត់ជាមនុស្សម្នាក់មានដី មានផ្ទះ និងមានការងារធ្វើ។ គាត់បានជួបអ្នកស្រី វណ្ណា ដែលរស់នៅក្នុងភូមិនៅជិតស្រុកកំណើតរបស់គាត់ក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ ហើយនាងបានរៀបការជាមួយគាត់។
នៅពេលអ្នកស្រី វណ្ណា តាមប្តីរបស់គាត់មកភ្នំពេញ អ្នកស្រីមិនបានយកអ្វីច្រើនមកតាមខ្លួនទេ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “មានតែខោអាវមួយវ៉ាលីសពេញប៉ុណ្ណោះ”។ អ្នកស្រីក៏គ្មានគំនិតថា រំពឹងអ្វីពីការរស់នៅក្នុងក្រុងដែរ។ ជាដំបូង អ្នកស្រីត្រូវតែស៊ាំនឹងការរស់នៅលើទឹក។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា “មានព្រលិត រុក្ខជាតិគ្រប់ប្រភេទដុះលើទឹក”។
គេភ្ងាក់ពីដេកនៅម៉ោងប្រហែល៦រាល់ព្រឹក។ អ្នកស្រី វណ្ណា បាននិយាយទៀតថា “យើងងើបពីដេក យើងមើលថែកូនៗ បោកគក់ខោអាវ និងដាំស្ល។ ជាញឹកញាប់ គេហូបត្រីដែលប្តីរបស់អ្នកស្រីរកបាន។ គាត់រាយមងនៅពេលយប់ ហើយមកដោះមងនៅពេលព្រឹកនិងល្ងាចម្តងទៀត”។
គ្រួសារនេះមកនៅពឹងផ្អែកលើការងារសំណង់របស់លោក ចន្ថា ដែលគាត់អាចរកប្រាក់បានប្រហែល២៥.០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ពួកគេទិញអង្ករ និងម្ហូបអាហារនៅផ្សារ ដោយដើរកាត់ដីព្រះវិហារមូស្លីមនៅជាប់នោះ។
អ្នកស្រី វណ្ណា បានឲ្យដឹងថា ជួនកាលអ្នកស្រីនឹកស្រុកកំណើត។ បងប្អូនទាំងប្រាំនាក់របស់អ្នកស្រីរស់នៅក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់នៅឡើយ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ភាពខុសគ្នាគឺ ការរស់នៅលើដីគោកគឺវាងាយស្រួល។ រស់នៅលើទឹកពិបាកណាស់ ពីព្រោះទឹកកខ្វក់ ហើយមានសត្វល្អិតច្រើន និងសត្វពស់គួរឲ្យខ្លាច។ យើងត្រូវទុកកូនៗរបស់យើងនៅក្នុងផ្ទះ”។
ធ្លាប់មានគ្រោះថ្នាក់ម្តង ដែលនៅពេលនោះ កូនស្រីរបស់ពួកគេបានធ្លាក់ចូលទឹក ហើយចាប់ស្រង់មកវិញដោយម្តាយរបស់អ្នកស្រី វណ្ណា ដែលបានមកលេងនៅពេលនោះ។
អ្នកស្រី វណ្ណា បានឲ្យដឹងទៀតថា “ខ្ញុំចង់រស់លើដីគោក”។ ប៉ុន្តែ វាមិនបានដូចបំណងដែលអ្នកស្រីរំពឹងទេ។ លោក ចន្ថា បានឃើញបំពង់ទុយោនៅមាត់បឹងនោះ។ លោកបាននិយាយថា “វាធំណាស់” ទទឹងប្រហែលកន្លះម៉ែត្រ។ វាស្ងាត់ចម្លែក គ្មានម៉ាស៊ីនលាន់ឮខ្លាំងនៅទីនោះទេ មានតែខ្សាច់ហូរចូលមកតែម្តង។
លោកបាននិយាយថា “ក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ បានចាប់ផ្តើមបូមខ្សាច់ចាក់បំពេញដោយគ្មានប្រាប់អ្នកភូមិឲ្យដឹងទេ។ បំពង់មួយបូមបង្ហូរមកខាងខ្ញុំ បំពង់ជាច្រើនផ្សេងទៀតបង្ហូរទៅទិសផ្សេង”។ នៅពេលដែលអ្នកភូមិដឹងអ្វីដែលកំពុងកើតឡើង ពួកគេភ័យស្លន់ស្លោជាខ្លាំង។
លោក ចន្ថា បាននិយាយថា “ប្រជាជនចាប់ផ្តើមខ្លាចដោយសារខ្សាច់ និងសម្ពាធ”។
លោក ភារម្យ នៅអង្គការសិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុននេះសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។ គាត់បានពន្យល់ថា “អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននិងក្រុមហ៊ុនធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីលើកទឹកចិត្តប្រជាជនឲ្យរើចេញ”។
ប៉ុន្តែ មិនសូវមានការមកសួរសុខទុក្ខរាក់ទាក់ទេ។ លោក ភារម្យ បាននិយាយថា “ពួកគេប្រើប៉ូលិសជាសន្តិសុខរបស់ពួកគេ មានទាំងកាំភ្លើងវែងផង ដើម្បីការពារកម្មករក្រុមហ៊ុន”។ គាត់បាននិយាយថា ពួកគេមិនត្រឹមតែការពារក្រុមហ៊ុនទេ។ “ពួកគេមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការជួបជុំនៅខាងក្នុងបឹងកក់ឡើយ។ ពួកគេប្រើប៉ូលិស និងកម្លាំងរាជអាវុធហត្ថរារាំងនៅពេលណាប្រជាពលរដ្ឋរៀបចំការប្រជុំ”។
ភាពតានតឹងចេះតែរីកធំ។ ការប៉ះទង្គិចគ្នាហិង្សាបានផ្ទុះឡើង។ អ្នកដែលហ៊ាននិយាយត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន។ ពន្ធនាគារបានក្លាយជារឿងធម្មតាសម្រាប់សកម្មជនបឹងកក់ទៅហើយ រហូតដល់សហគមន៍នេះរកមធ្យោបាយឲ្យមានការប្តូរវេនគ្នាជួយមើលថែទាំកូនៗរបស់អ្នកដែលជាប់គុក។
នៅពេលមានការតវ៉ា ការចរចាដើម្បីដោះស្រាយសំណងឲ្យអ្នកត្រូវគេបណ្តេញចេញបានអូសបន្លាយពេល។ លោក ភារម្យ បាននិយាយថា “មានជម្រើសពីរសម្រាប់អ្នកភូមិ។ ជម្រើសទី១ គឺផ្ទះមួយល្វែងនៅបុរីសន្តិភាព នៅចម្ងាយប្រហែល២៥គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុង។ ជម្រើសទី២ គឺគេនឹងផ្តល់ប្រាក់៨.៥០០ដុល្លារ”។ រីឯជម្រើសទី៣ បានមកពីការផ្តល់ដីនៅឆ្នាំ២០១១របស់លោក ហ៊ុន សែន ដោយអនុញ្ញាតឲ្យគ្រួសារមួយចំនួនរស់នៅទីនោះ។
លោក ចន្ថា បាននិយាយថា អាជ្ញាធរនិងក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ បានហៅគាត់ដើម្បីចរចាបួនលើក។ លោកបានបន្តទៀតថា “លើកទី១ ពួកគេបានផ្តល់ដីមួយឡូ [ទំហំ៧២ម៉ែត្រក្រឡា]”។ លើកទី២ ពួកគេបានផ្តល់ឲ្យគាត់ដីពីរឡូ។ ប៉ុន្តែ គាត់នៅតែគិតថា វាមិនទាន់ល្មមទេ។ គាត់បាននិយាយថា ដីរបស់ខ្ញុំទំហំប្រហែល៤០០ម៉ែត្រក្រឡាឯណោះ”។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក អាជ្ញាធរបានប្រែក្រឡាស់ដោយផ្តល់ឲ្យគាត់ដីតែមួយឡូវិញ។ លោក ចន្ថា ជម្នះថា គាត់សមនឹងទទួលបានបួនឡូ។ គាត់បានបញ្ជាក់ថា “ខ្ញុំមិនប្រឆាំងនឹងការអភិវឌ្ឍទេ ខ្ញុំគ្រាន់តែចង់បានសំណងសមរម្យប៉ុណ្ណោះ”។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ គំនរខ្សាច់ចេះតែគរខ្ពស់ឡើងៗ។ ប្រហែលប្រាំពីរខែទើបខ្សាច់ហៀរមកដល់ផ្ទះគាត់។
គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំរន្ធត់ចិត្តខ្លាំងណាស់។ នៅពេលគេបូមខ្សាច់ចាក់បំពេញ ទឹកបានហៀរបាចសាចពេញ” នាំយករបស់របររបស់គាត់ទៅជាមួយ។ “ពាងទឹកពីរបានអណ្តែតទៅបាត់។ ធុងអង្កររបស់ខ្ញុំក៏ទៅបាត់ដែរ។ ទ្រព្យមានតម្លៃមួយចំនួនរបស់ខ្ញុំបានធ្លាក់ចូលទឹកនិងខ្សាច់”។
ជីវិតរស់នៅកាន់តែប្រទះនឹងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងឡើងៗ។ លោក ចន្ថា បានបន្ថែមថា “ខ្ញុំព្រួយបារម្ភអំពីកូនៗរបស់ខ្ញុំ។ យើងមិនអាចដើរលើខ្សាច់បានទេ ពីព្រោះវាផុង។ ខ្ញុំត្រូវចងកូនរបស់ខ្ញុំដើម្បីបង្ការកុំឲ្យវាដើរធ្លាក់ចូលខ្សាច់និងទឹក”។
ហើយសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើង។ លោក ចន្ថា បានបន្ថែមទៀតថា “គេបានមកប្រាប់ខ្ញុំថា អ្នកឯងគួរទទួលយកគោលការណ៍នេះ។ អ្នកមិនអាចរស់នៅទីនេះទេ ផ្ទះរបស់អ្នកនឹងត្រូវលិចលង់”។
ត្រង់ចំណុចមួយនោះ លោកបានបន្ថែមថា គេបានមកគំរាមនឹងកម្ទេចផ្ទះចោល។ លោកបាននិយាយថា “នៅពេលនោះ ខ្ញុំមិនបាននៅផ្ទះទេ ប្រពន្ធរបស់ខ្ញុំបានស្រែកយំ ហើយអង្វរសុំពួកគេកំុឲ្យកម្ទេចចោល”។
នៅទីបញ្ចប់ លោក ចន្ថា ឈប់ទៅធ្វើការ ពីព្រោះគាត់ព្រួយបារម្ភថា គាត់នឹងបាត់បង់ផ្ទះរបស់គាត់ ប្រសិនបើគាត់ទៅណាឆ្ងាយពីផ្ទះ។ គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំឈប់ធ្វើការងារសំណង់ នៅពេលពួកគេចាប់ផ្តើមបូមខ្សាច់ចាក់បំពេញ។ ប្រសិនបើខ្ញុំទៅធ្វើការ មកវិញបាត់ផ្ទះរបស់ខ្ញុំ ចឹងម៉េចទៅ?”
ផ្ទុយទៅវិញ គាត់បានទៅធ្វើបាតុកម្មសឹងតែគ្រប់លើកប្រឆាំងការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋចេញពីបឹងកក់។ គាត់និយាយទៀតថា “កូនរបស់ខ្ញុំមិនបានទៅរៀនបីឆ្នាំ ពីព្រោះវាត្រូវទៅធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាជាមួយខ្ញុំដែរ”។
ផ្ទះនៅតែដដែល ប៉ុន្តែសឹងតែកប់លិចបាត់ទៅហើយ។ ដោយហេតុថា ខ្សាច់បានហុ៊ំព័ទ្ធផ្ទះ លោក ចន្ថា និងអ្នកស្រី វណ្ណា បានលើកផ្ទះរបស់គាត់បីដង។ ក្រុមហ៊ុននេះបានឈប់បូមខ្សាច់នៅឆ្នាំ២០១១។ លោក ចន្ថា បានចង្អុលទៅដីនោះ ហើយក៏និយាយថា “ឥឡូវវារលាយអស់ហើយ”។
ដោយបីកូនពៅនៅនឹងដៃ អ្នកស្រី វណ្ណា បាននិយាយថា “ជីវិតបានផ្លាស់ប្តូរហើយ។ បន្ទាប់ពីពួកគេបានចាប់ផ្តើមចាក់ខ្សាច់បំពេញ ប្តីរបស់ខ្ញុំបានក្លាយជាអ្នករើសអេតចាយ។ ខ្ញុំវិញ នៅផ្ទះមើលថែកូនៗ។ យើងគ្មានប្រាក់ទេ”។
លោក ចន្ថា លក់របស់ជជុសនិងអេតចាយទៅឲ្យឈ្មួញក្នុងតំបន់នោះ។ គាត់បាននិយាយថា “ពេលខ្ញុំយកកូនមកពីសាលារៀន ខ្ញុំក៏ឆ្លៀតរើសកំប៉ុង ជ័រ ដបទឹក និងដែក” ហើយគាត់រកលុយបានប្រហែល៣.០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។ ជួនកាល កូនៗខ្ញុំគ្មានអ្វីហូបទេ”។
សព្វថ្ងៃនេះ ពួកគេពឹងលើអាហារបានពីវត្តព្រះពុទ្ធគុជសា នៅឆ្ងាយពីផ្ទះរបស់ពួកគេ។ អ្នកស្រី វណ្ណា បាននិយាយថា “កាលនៅមានទឹក យើងអាចមានត្រីហូប។ កាលពីមុន យើងមានអង្ករដាំបាយ។ ឥឡូវយើងគ្មានអង្ករទេ។ រាល់ថ្ងៃយើងហូបបាយបានមកពីវត្ត។ ជួនកាល នៅវត្តមានអាហារ ជួនកាលអត់មានទេ”។
គ្រួសារនេះធ្លាប់មានទឹកផឹកពីព្រះវិហារមូស្លីម។ ប៉ុន្តែដោយឥឡូវនេះរបងនិងព្រៃគុម្ពោតក្រាស់ទ្រុបទ្រុលបាំងផ្លូវដើរនោះ លោក ចន្ថា ត្រូវដឹកធុងទឹកចំណុះ៣០លីត្រទៅម្តុំផ្ទះនៅជិតបំផុត។ ចំពោះការបោកគក់ខោអាវនិងលាងចាន គេប្រើទឹកដែលហូរចេញពីការដ្ឋានសំណង់ ដែលដក់ក្នុងថ្លុកមួយនៅជិតផ្ទះរបស់ពួកគេ។ ពួកគេងូតទឹកនៅផ្ទះរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី សកម្មជនបឹងកក់ដ៏លេចធ្លោ។
ផ្ទះក៏គ្មានអគ្គិសនីប្រើដែរ។ លោក ចន្ថា បានឲ្យដឹងថា “ផ្ទះខ្ញុំដុតទៀន។ ពីមុន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយបានឲ្យចង្កៀងខ្ញុំមួយ ប៉ុន្តែចោរបានលួចចង្កៀងរបស់ខ្ញុំមួយឆ្នាំមកហើយ”។ តាំងពីពេលនោះមក គាត់បានចង្កៀងថ្មីដែលប្រើពន្លឺព្រះអាទិត្យ ជាអំណោយមួយផ្សេងទៀតពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយ។ វាជួយបំភ្លឺពេលចងមុងដេកពេលយប់។
ភាពក្រីក្រមិនមែនជាគ្រោះថ្នាក់តែមួយមុខប៉ុណ្ណោះទេ។ អ្នកស្រី វណ្ណា បាននិយាយថា នៅពេលមានខ្សាច់ មានសត្វពស់។ យើងខ្វល់ខ្វាយណាស់។ កូនៗនៅពេលណាពួកគេឃើញពស់ ពួកគេមិនហ៊ានទៅណាទេ”។
យ៉ាងណាក៏ដោយប្តីរបស់អ្នកស្រីមានការយល់ឃើញផ្សេងទៅវិញ។ គាត់បាននិយាយថា “ប្រសិនបើខ្ញុំមានគ្រោះថ្នាក់ណាមួយ គឺដោយសារតែក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគុ”។
បើទោះជាការប៉ះទង្គិចគ្នាហិង្សាបានស្ងប់ទៅហើយក៏ដោយ ក៏គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុនស៊ូកាគុ នៅតែបន្ត ធ្វើឲ្យមានការរិះគន់។
លោក ភារម្យ មន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិលំនៅដ្ឋានបាននិយាយថា “ប្រជាជនមិនពេញចិត្តការអភិវឌ្ឍនេះទេ មានតែបុគ្គល រដ្ឋាភិបាល អ្នកមានអំណាច អ្នកមានប្រាក់ប៉ុណ្ណោះដែលពេញចិត្តការអភិវឌ្ឍនេះ។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សបានជំរុញរដ្ឋាភិបាលឲ្យផ្តល់ដំណោះស្រាយអចិន្ត្រៃយ៍ដល់គ្រួសារទាំងឡាយដែលគេមិនរាប់បញ្ចូលក្នុងសម្បទានដីរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដោយផ្តល់ឲ្យពួកគេនូវដីឡូទំនេរស្ថិតក្នុងតំបន់កាត់ចេញនោះ។
សកម្មជនបឹងកក់ក៏បានអង្វរករសាលាក្រុងសុំឲ្យដោះស្រាយការជន់លិចដ៏ខ្លាំងដែលប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍កាន់តែខ្លាំងឡើង ចាប់តាំងពីបឹង ដែលធ្លាប់ជាអាងស្តុកទឹកដ៏សំខាន់នោះ ត្រូវបានគេចាក់ដីលុប។
លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលាក្រុង បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានចម្លើយណាមួយនៅឡើយទេ ចំពោះគ្រួសារនានាដូចជាគ្រួសាររបស់លោក ចន្ថា ជាដើម។ លោក ឌីម៉ង់ បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងគ្មានមធ្យោបាយផ្សេងក្រៅតែពីសម្របសម្រួលនោះទេ។ យើងនឹងមានវិធានការផ្សេងដើម្បីអនុវត្ត ប៉ុន្តែ យើងមិនទាន់ប្រាកដថាវិធានការអ្វីដែលយើងនឹងធ្វើនោះ”។
បើទោះមានការរំខានដល់ការរស់នៅរបស់មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលនៅតែគិតថា គម្រោងបឹងកក់នឹងមានប្រយោជន៍ដល់ក្រុង។ លោក ឌីម៉ង់ បានឲ្យដឹងទៀតថា “យើងមិនចង់ឲ្យកន្លែងនេះគ្មានសុវត្ថិភាពដូចពីមុនទេ យើងត្រូវតែធ្វើវាមានការរៀបចំ និងបង្កើនការងារ ហើយជួយធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន”។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក ចន្ថា យកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើការតស៊ូតែម្នាក់ឯងដ៏យូរដើម្បីរស់នៅ។ កូនៗរបស់គាត់ខំសម្របការរស់នៅរបស់ខ្លួននៅកណ្តាលវាលខ្សាច់ ដោយលេងជាមួយរបស់អេតចាយដែលឪពុករបស់ពួកគេរើសបាន ហើយយកគំនរខ្សាច់ធ្វើជាកន្លែងលេងដ៏ធំទូលាយរបស់ពួកគេ។
នៅពេលប្តីរបស់អ្នកស្រីនៅកន្លែងធ្វើការ ហើយកូនរបស់អ្នកស្រីនៅសាលារៀន អ្នកស្រី វណ្ណា ក៏ចូលចិត្តដើរលើខ្សាច់ដែរ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ខ្ញុំដើរនៅពេលវាមិនក្តៅ។ អ្នកមើលឃើញរបស់ថ្មីៗ”។
ជើងមេឃក្រុងភ្នំពេញ បានផ្លាស់ប្តូរចាប់តាំងពីពួកគេបានមកនៅទីនេះដំបូង ដោយមានអគារវឌ្ឍនៈមុខរាងកោងខ្ពស់ត្រដែតលើគំនរខ្សាច់។ នៅឯទីឆ្ងាយៗ មានសំណង់ច្រើនទៀតកំពុងតែសាងសង់។
អ្នកស្រី វណ្ណា មិនបានទៅលេងស្រុកកំណើតរបស់អ្នកស្រីទេ ចាប់តាំងពីកំណើតកូនដំបូងរបស់អ្នកស្រី ហើយអ្នកស្រីចង់ទៅលេងនៅថ្ងៃណាមួយ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ខ្ញុំចង់ទៅខេត្តរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែ ប្តីខ្ញុំមិនចង់ឲ្យទៅទេ”។
ប្តីរបស់អ្នកស្រីនិយាយថា គាត់គិតអំពីអនាគតរបស់កូន។ គាត់បាននិយាយថា “ខ្ញុំចង់ឲ្យពួកគេមានការអប់រំល្អនៅទីក្រុង”។
លោក ឃិន ចន្ថា បានដាក់ជើងចុះ ហើយនិយាយថា គ្រួសារនេះមិនព្រមទៅណាទេ៕ និត