ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងដែលធ្លាក់ក្នុងបំណុលចិន គឺច្រើនតែបង្វិលប្រាក់សំណងទៅវិញមិនរួច ហើយត្រូវបានចិនរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ។
ស្រីលង្កា ត្រូវបានមើលឃើញថាជាប្រទេសដំបូងគេធ្លាក់ខ្លួនជាកូនបំណុលចិនរើមិនរួច។ ដោយសារករណីនេះ យ៉ាងហោចណាស់កំពង់ផែសមុទ្រចំនួនពីរកន្លែងរបស់ប្រទេសនេះ ត្រូវបានចិនរឹបអូសយកមកធ្វើជាភាគហ៊ុនរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។
ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់អាស៊ីដែលជាកូនបំណុលនៃប្រទេសចិន កំពុងសិក្សាឡើងវិញពីហានិភ័យខ្លាចដូចប្រទេសស្រីលង្កា។ ដែនកោះម៉ាឌីវ ជាប្រទេសតូចមួយសម្រេចខ្ចីប្រាក់ពីឥណ្ឌា ១៥០០លានដុល្លារ ដោយប្រគល់ឱ្យចិនវិញ ខណៈចិនគំរាមរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិភាគហ៊ុនមួយចំនួន។ តែសម្រាប់ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងដែរនេះ បានធ្លាក់ក្នុងបំណុលចិនពាន់លានដុល្លារទៅហើយ។
សារព័ត៌មានរបស់ប្រទេសជប៉ុន Asia Times កាលពីថ្ងៃទី៣០ ឧសភា បានរាយការណ៍ថា ប៉ាគីស្ថានកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាជាមួយចិននូវគម្រោងថាមពលក្រោមរបៀងសេដ្ឋកិច្ចចិន និងប៉ាគីស្ថានដែលចំនួនលើសពី ៣១ពាន់លានដុល្លារ ជំរុញឱ្យក្រុងប៉េកាំង បដិសេធមិនបន្តឱ្យប៉ាគីស្ថានពន្យារការសងបំណុលនោះឡើយ។
តាមប្រភពដដែលនេះ បំណុលចេះតែកើនឡើង គឺស្ថិតក្រោមកិច្ចសន្យាពិសេសមួយដែលគេហៅថា take-or-pay contract គឺមានន័យថាកូនបំណុលត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបង់ប្រាក់ឱ្យម្ចាស់បំណុល តែបើពុំមានលទ្ធភាពដោយប្រការធ្ងន់ធ្ងរណាមួយ គឺម្ចាស់បំណុលនឹងរឹបអូសយកទ្រព្យសម្បត្តិពាក់ព័ន្ធ។
បើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងឧស្សាហកម្មប៉ាគីស្ថាន គឺគម្រោងថាមពលនោះពីដំបូងមានទឹកប្រាក់ ១៩ពាន់លានដុល្លារ តែក្រោយមកប៉ាគីស្ថានចេះតែបន្តខ្ចីចិន គឺរហូត ៥៩០០លានដុល្លារ។
តាមកិច្ចសន្យាបានឱ្យដឹងថា ប៉ាគីស្ថានមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការសងទៅកាន់ក្រុមហ៊ុនថាមពលរបស់ចិនជាសាច់ប្រាក់ ៥៩០០លាននេះក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំ បើពុំនោះទេ ក្រុមហ៊ុនថាមពលប្រទេសចិន នឹងរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិរបស់កូនបំណុល។
ប៉ាគីស្ថានរអ៊ូរទាំថា ទឹកប្រាក់ជាច្រើននៅតែប៉ាគីស្ថានជំពាក់ចិនដដែល បើទោះបីជារោងចក្រថាមពលរបស់ចិនមិនអាចផលិតអគ្គិសនីទៅតាមបរិមាណតម្រូវការ។
លោក Farrukh Saleem ជាអ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាអតីតអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលប៉ាគីស្ថាន បាននិយាយប្រាប់កាសែត Asia times ថា ស្ថានភាពបំណុលសាធារណៈនៃប្រទេសប៉ាគីស្ថាន កើនឡើងពី ៧២០០លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១៨ ដល់ទៅ ១៥៨០០លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២១។
លោកប៉ាន់ស្មានថា នៅឆ្នាំ២០២៥ បំណុលនេះនឹងកើនឡើងដល់ ២៦៣០០លានដុល្លារ។ ចំណែកថ្លៃបង់សង គឺកើនឡើងពី ៤ពាន់លានដល់ទៅ ៥៩០០លានដុល្លារ ហើយនឹងកើនឡើងដល់ទៅ ៩៨០០លានដុល្លារនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំទៀតនេះ គឺពេលនោះ ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រទេសទាំងមូលអាចនឹងត្រូវបានម្ចាស់បំណុលរឹបអូស។
នៅលើពិភពលោកយើងនេះ មាន ១៩៣ប្រទេស។ ប្រទេសក្រីក្រភាគច្រើនសុទ្ធតែជាកូនបំណុលនៃប្រទេសចិន គឺគ្រាន់តែតិច ឬច្រើនតែប៉ុណ្ណោះ។
ប្រទេសស្រីលង្កា ស្ថិតនៅអាស៊ីខាងត្បូងបានក្លាយជាកូនបំណុលចិនដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ គឺជាងមួយទសវត្សរ៍ប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសក្រីក្រនេះបានខ្ចីបុលចិននូវទឹកប្រាក់ជាង ៦ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងបំណុលសរុប ៨៥០០លានដុល្លារអាមេរិក។ ទីបំផុត កំពង់ផែចំនួន២ ត្រូវបានចិនរឹបអូស។
តែប្រទេសនៅអាស៊ីខាងត្បូងដ៏ធំជាងគេ គឺប្រទេសឥណ្ឌា ដែលមិនត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រទេសមានកម្រិតសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនកម្រិតខ្លាំងក្លានោះទេ គឺប្រទេសនេះពុំបានឮព័ត៌មានណាមួយចុះផ្សាយថាធ្លាក់ក្នុងបំណុលចិនធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។
តាមការកត់សម្គាល់ នៅអាស៊ី ប្រទេសដែលមិនបានក្លាយជាកូនបំណុលរបស់ចិន គេអាចរាប់ឥណ្ឌា និងជប៉ុនជាប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចទីបីបន្ទាប់ពីចិន។ សម្រាប់ស្រីលង្កា បានក្លាយជាកូនបំណុលចិនដ៏គ្រោះថ្នាក់ជាងគេបំផុត។
តាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់ប្រភពព័ត៌មានបរទេសជាច្រើន បានចុះផ្សាយថា កំពង់ផែសមុទ្រ និងឆ្នេរលំហែកាយរបស់ប្រទេសនេះបានធ្លាក់ក្នុងភាគហ៊ុនស្វយ័តរបស់ចិនទាំងស្រុង ទោះជាកិច្ចសន្យា ៩៩ឆ្នាំក៏ដោយ។
ករណីនេះ នាំឱ្យអ្នកនយោបាយប្រទេសនេះបែកបាក់គ្នា ដោយក្រុមខ្លះចោទថាមកពីរដ្ឋាភិបាលរបស់អតីតប្រធានាធិបតី មហាហិនដារ៉ា យ៉ាប៉ាសេ ដែលស្និទ្ធនឹងចិន បណ្ដោយឱ្យគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិន ក្លាយជាប្រភពនៃការកិបកេងប្រាក់កម្ចី។ ជាមួយគ្នានេះ ប្រទេសបង់ក្លាដេស ក៏កំពុងធ្លាក់ក្នុងបំណុលរបស់ចិនផងដែរ។ ដោយសារធ្លាក់ក្នុងបំណុលរបស់ចិន គឺចិនកំពុងគំរាមប្រទេសនេះមិនឱ្យចងសម្ព័ន្ធភាពយោធាជាមួយប្រទេសភាគីចតុសន្ទនាគ្នាដែលមានអាមេរិក ឥណ្ឌា ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី។
ដោយឡែកប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយចំនួនក៏កំពុងធ្លាក់ក្នុងបំណុលចិនធ្ងន់ធ្ងរ មានប្រទេសភូមា ប្រទេសឡាវ កម្ពុជា និងហ្វីលីពីន។ ប្រទេសទាំង៤នេះជាកូនបំណុលចិនច្រើនពាន់លានដុល្លារ។ ប្រទេស៤នេះត្រូវបានមើលឃើញថា មិនត្រឹមធ្លាក់ក្នុងបំណុលចិននោះទេ គឺធ្លាក់ក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយចិនទៀតផង។ ចំពោះបណ្ដាប្រទេសអាហ្វ្រិកឯណោះវិញ គឺភាគច្រើនជាប្រទេសក្រីក្រ បានកំពុងវ័ណ្ឌកនឹងបំណុលប្រទេសចិនដែរ។
បណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន BBC ចុះផ្សាយកាលពីថ្មីៗនេះថា ចិនជាម្ចាស់បំណុលធំជាងគេនៅបណ្តាប្រទេសអាហ្រ្វិក ហើយថាចិនកំពុងប្រើប្រាស់បំណុលដើម្បីគ្រប់គ្រងភាគហ៊ុន និងធនធានជាច្រើនរបស់ប្រទេសទាំងនោះ។
កាលពីថ្មីៗនេះ មេដឹកនាំថ្មីនៃប្រទេសស៊ីរ៉ាឡេអូន គឺលោក Julius Maada Bio បានសម្រេចលុបចោលកម្ចី ៤០០លានដុល្លារពីចិន ដែលទឹកប្រាក់នេះជាការស្នើខ្ចីពីមេដឹកនាំមុនរបស់ប្រទេសក្រីក្រមួយនេះ។
កម្ចីនេះ គឺខ្ចីដោយប្រធានាធិបតីមុនឈ្មោះ លោក Ernest Bai Koroma ក្នុងគោលបំណងយកទៅសាងសង់ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិមួយទៀតនៅក្រៅរដ្ឋធានី។ មេដឹកនាំចិន បានអះអាងជាថ្មីម្ដងទៀតថា គ្មានប្រទេសណាមួយធ្លាក់ចូលក្នុងអន្ទាក់បំណុលព្រោះតែធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយខ្លួននោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន លោកស្រី ហួរ ឈុនអ៊ីង បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយថា មិនមានប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍណាមួយធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិបំណុលដោយសារតែធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយចិននោះទេ។
ផ្ទុយទៅវិញ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ប្រទេសទាំងនោះជាមួយចិន ជួយបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសទាំងនោះក្នុងការអភិវឌ្ឍដោយខ្លួនឯង ក៏ដូចជាធ្វើឱ្យជីវភាពប្រជាជនរបស់ពួកគេបានប្រសើរឡើងទៀតផង៕