អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម លើកឡើងថា ការអនុញ្ញាតឲ្យចិនជួយសាងសង់អគារទីស្នាក់ការកណ្តាលនគរបាលជាតិកម្ពុជា គឺដើម្បីឱ្យចិនជួយពង្រឹងសមត្ថភាពនគរបាលជាតិ ខណៈលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវការពង្រឹងកងទ័ពដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការទ្រទ្រង់ និងពង្រឹងអំណាច ព្រមទាំងលើកស្ទួយកូនៗលោកឱ្យស្នងតំណែង។
អតីតអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងច្បាប់ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានថ្លែងប្រាប់ The Cambodia Daily ថា ការផ្ដល់ជំនួយរបស់ចិនជាអគារទីស្នាក់ការកណ្តាលនគរបាលជាតិកម្ពុជា គឺដើម្បីធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពនៃជំនួយរវាងផ្នែកសំខាន់ៗនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ដែលមានហិរញ្ញវត្ថុ សេដ្ឋកិច្ច ការពារជាតិ សន្តិសុខក្នុងប្រទេស និងកិច្ចការបរទេសរបស់ខ្លួន។
ការអះអាងរបស់បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ធ្វើឡើងក្រោយពេលមានជំនួបតាមអនឡាញរវាងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃកម្ពុជា និងសមភាគីចិន គឺសមាជិកក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋលោក Zhao Kezhi រដ្ឋមន្ត្រីសន្តិសុខសាធារណៈចិន កាលពីថ្ងៃអង្គារ សប្ដាហ៍មុន។
ជំនួបនេះ ភាគីទាំងពីរបានដាក់ចេញនូវផែនការរួមគ្នាប្រឆាំងបទល្មើសនានា ចែករំលែកព័ត៌មានសម្ងាត់ និងបច្ចេកវិទ្យាកំណត់អត្តសញ្ញាណទំនើប និងជំនួយរបស់ចិនសម្រាប់សាងសង់ទីបញ្ជាការកណ្ដាលនគរបាលកម្ពុជាផងដែរ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អះអាងថា ជំនួយនេះគឺជាទ្វារចូលសម្រាប់ឱ្យចិនជួយពង្រឹងសមត្ថភាពនគរបាលជាតិ ជាពិសេសសម្រាប់បង្ក្រាបជនជាតិចិនមួយចំនួនដែលយកខ្មែរធ្វើជាមូលដ្ឋាន ឬតំបន់ឆ្លងកាត់នៃអំពើទុច្ចរិតលំដាប់ជាតិ និងលំដាប់អន្តរជាតិ ទើបឱ្យចិនបង្រៀនបង្ហាត់បង្ហាញបច្ចេកទេស និងវិធានការបង្ក្រាបបិទសិទ្ធិសេរីភាពនេះ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្តថា ប្រទេសចិន ឱ្យអាទិភាពផ្ដាច់មុខចំពោះកងទ័ពខ្មែរ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្ត្រចិន ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃភូមិសាស្ត្រយុទ្ធសាស្ត្រ និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ចិន ខណៈលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវការពង្រឹងកងទ័ពដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការទ្រទ្រង់ និងពង្រឹងអំណាចរបស់លោក។ លើសពីនេះទៀត ដើម្បីបណ្តុះបណ្តាល និងលើកស្ទួយកូនៗរបស់លោកឱ្យដើរតួស្នូលនៅក្នុងជួរកងទ័ព ស្របពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន គ្រោងលើកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្នងពីលោកជាយថាហេតុ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្តថា កន្លងមកគេមិនដែលដឹងថាចិនបានអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រី និងថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងមហាផ្ទៃ និងនគរបាលជាតិទៅប្រទេសចិននោះទេ។ ចំណែកជំនួយចិនឱ្យមកនគរបាលជាតិ ក៏មានចំនួនតិចតួច ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន ចិនបានទទួលប្រយោជន៍ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងនគរបាលជាតិច្រើន។
លោកបន្តថា បើសិននគរបាលខ្មែរសុំរៀន និងសុំជំនួយពីចិន គឺដោយសារតែកម្ពុជាចង់យកចិនជំនួសវៀតណាម។ ប៉ុន្តែការកាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងជាមួយវៀតណាមបាន ឬមិនបាន គឺអាស្រ័យលើឥទ្ធិពលវៀតណាម ចាប់តាំងពីវៀតណាម ចូលឈ្លានពានកម្ពុជា និងបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាមកនោះ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ លើកទៀតថា ការជួយរបស់ចិន នឹងធ្វើឱ្យចិនមានឥទ្ធិពលគ្របដណ្ដប់ក្នុងវិស័យគ្រប់គ្រងរដ្ឋចំនួនបួននៅកម្ពុជា ក្នុងនោះរួមមាន វិស័យការពារជាតិ ហិរញ្ញវត្ថុ សេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យការបរទេស ហើយដែលវិស័យទាំងនេះធ្វើឱ្យចិនមានឥទ្ធិពលលើសលប់។ ករណីនេះ នឹងអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព និងឯករាជ្យ ហើយអាចទៅជារដ្ឋអាស្រ័យចិនម្ដង។
ចំណែកឯនាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត បណ្ឌិត សេក សុជាតិ ថ្លែងថា ការទទួលជំនួយពីបរទេស វាជាប្រពៃណីរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសការស្នើសុំជំនួយពីប្រទេសចិន និងការជួយរបស់ចិនដល់កម្ពុជា។ លើសពីនេះទៀត បណ្ឌិត សេក សុជាតិ ថ្លែងថា វាមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ហើយក៏មិនមែនជាលើកចុងក្រោយដែរ។
លោកបន្តថា មិត្តភាពនៃប្រទេសទាំងពីរនេះមានភាពស៊ីជម្រៅ និងស្អិតល្មួតប៉ុនណា ពលរដ្ឋខ្មែរ និងចិន ក៏ដូចជាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន ឬប្រទេសនានាជុំវិញសកលលោកអាចមើលឃើញ និងអាចឈ្វេងយល់បាន។
បណ្ឌិត សេក សុជាតិ បន្តថា ជំនួយរបស់ចិនតាមរយៈជំនួបរវាងមេដឹកនាំចិន និងកម្ពុជា ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា កម្ពុជាមិនអាចខ្វះចិនបានទេនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍស្ថាប័នធំៗរបស់កម្ពុជា។ បញ្ហានេះ វាក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងពីសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា គឺមិនទាន់មានភាពរឹងមាំល្អ ហើយក៏មិនទាន់អាចទ្រទ្រង់ខ្លួនឯងបានមួយរយភាគរយនៅឡើយដែរ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅមិនទាន់មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការកសាងសមត្ថភាពស្ថាប័នរបស់រដ្ឋឱ្យមានភាពសមរម្យនៅឡើយ។
បណ្ឌិត សេក សុជាតិ លើកឡើងទៀតថា បើពិនិត្យមើលនូវចំណុចខ្លះដែលស្ថិតនៅពីក្រោយការជួយរបស់ចិន នេះជាករណីទី១ដែលជាការឆ្លើយតបចំពោះការសន្យារបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក វ៉ាង យី ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជានាពេលថ្មីៗនេះ ដោយលោកបានលើកឡើងថា ទុក្ខលំបាករបស់កម្ពុជា គឺជាទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាជនចិន។ ចំណែកឯករណីទី២ គឺក្នុងន័យទំនាក់ទំនងការទូត ចិនបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងក្នុងនាមជាបងប្អូនល្អជាមួយកម្ពុជា ហើយចង់ប្រាប់ទៅពិភពលោកផងដែរថា ប្រទេសណាដែលរក្សាភាពស្មោះត្រង់ជាមួយចិន និងជួយគាំទ្រដល់គោលនយោបាយការបរទេសរបស់ប្រទេសចិន នោះចិននឹងជួយដល់ប្រទេសនោះវិញ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិតរូបនេះថា ស្ថាប័ននគរបាលជាតិមានអគារធ្វើការធំទូលាយ មានបន្ទប់ធ្វើការល្អ មានសម្ភារបរិក្ខារបំពេញការងារសមរម្យ និងកន្លែងធ្វើការមានផាសុកភាពជាដើម ហើយបើសិនចិនមិនជួយសង់អគារនគរបាលជាតិទេ នោះប្រទេសកម្ពុជានៅតែប្រើប្រាស់អគារចាស់ដដែល ដែលធ្វើឱ្យចំនួននគរបាលជាតិមានកន្លែង ឬបន្ទប់ធ្វើការនៅតូច និងមិនទាន់ឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការជាក់ស្ដែង។
លោកបន្តថា សម្រាប់បញ្ហាបច្ចេកវិទ្យាតាមដានទំនើប ប្រសិនបើប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិវិញ នោះគឺជារឿងធំបំផុតសម្រាប់ប្រជាជាតិមួយ ប៉ុន្តែលោកយល់ថាត្រូវជឿជាក់លើការសម្រេចចិត្តរបស់កម្ពុជា ថាតើកម្ពុជាមានសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខជាតិរបស់ខ្លួនបានកម្រិតណា។
លើសពីនេះ លោកថា កម្ពុជាប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្របែបណាដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការព្រួយបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន និងប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ថាប្រទេសកម្ពុជាពិតជាមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការរក្សាសន្តិសុខជាតិរបស់ខ្លួនពិតប្រាកដមែន៕