សង្គមស៊ីវិល និងអ្នកវិភាគ លើកឡើងថា ការទាមទារឲ្យប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា សារភាពទទួលកំហុស គឺដោយសារតុលាការរកមិនឃើញទោសកំហុសរបស់លោក កឹម សុខា។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ថា បើតាមច្បាប់ មុនចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់លើបុគ្គលណាម្នាក់ តុលាការត្រូវរកភស្តុតាង អង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ ដែលបញ្ជាក់ថាបុគ្គលរូបនោះប្រព្រឹត្តបទល្មើស ប៉ុន្តែមិនមែនចាប់ និងបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួនហើយ បែរជាមិនមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ក្នុងចោទប្រកាន់ ហើយទាមទារឲ្យសារភាពទាំងដែលគេមិនបានធ្វើខុសនោះឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា បើលោក កឹម សុខា សារភាពទាំងមិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើស នោះប្រជាប្រិយភាព និងតម្លៃរបស់លោក កឹម សុខា នឹងធ្លាក់ចុះ ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិបាត់បង់ជំនឿ ឬទំនុកចិត្ត។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អះអាងថា សំណុំរឿងរបស់លោក កឹម សុខា ជារឿងនយោបាយ ដូច្នេះភាពជាប់គាំងនេះនឹងដោះស្រាយបាន លុះត្រាតែអ្នកនយោបាយគិតពីផលប្រយោជន៍ជាតិ ហើយទម្លាក់ចោលផលប្រយោជន៍ក្រុម ឬបក្សពួក ហើយងាកមកចរចាគ្នា ទើបអាចដោះស្រាយបាន។
ក្នុងខួប ៥ឆ្នាំនៃការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ កូនស្រីច្បងរបស់លោក កឹម សុខា គឺកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា បានសរសេរលើហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២ កញ្ញា ថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបានវាយលុកចូលគេហដ្ឋានគ្រួសាររបស់កញ្ញាទាំងគ្មានដីកា និងបានចាប់ឪពុករបស់ខ្លួនទាំងកំពុងមានអភ័យឯកសិទ្ធិជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ។
កញ្ញាចាត់ទុកការចាប់ខ្លួនឪពុកកាលពី ៥ឆ្នាំមុនថាជាទង្វើពាលតាមបែបច្បាប់ព្រៃ ដោយរូបភាពនាពេលនោះមិនខុសពីសម័យ ប៉ុល ពត ឡើយ។ កញ្ញាបានហៅការចាប់ខ្លួនឪពុកនាពេលនោះថាជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃការកម្ចាត់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា ទោះបីជាអ្វីដែលបានទាមទាររយៈពេល ៥ឆ្នាំមកនេះ មិនបានសម្រេចទាំងអស់ក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនៅតែបន្តតស៊ូមតិបែបអហិង្សាជាសកល ដើម្បីទាមទារស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ ដោយចាប់ផ្តើមពីការផ្តល់សេរីភាពពេញលេញដល់លោក កឹម សុខា។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បានប្រាប់សារព័ត៌មានវីអូឌី (VOD) ចំថ្ងៃខួប ៥ឆ្នាំនៃចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា សំណុំរឿងលោក កឹម សុខា នឹងត្រូវបញ្ចប់ដោយមិនមានការពន្យារពេលបន្តទៀត បើទោះបីជាលោក កឹម សុខា យល់ព្រមសារភាព និងទទួលកំហុសទៅតាមការចង់បានរបស់តុលាការក៏ដោយនោះ។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនយោបាយសង្គម និងជាប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក គឹម សុខ អះអាងថា ប្រសិនបើតុលាការខ្មែរនៅតែទាមទារដដែលៗឲ្យលោក កឹម សុខា សារភាព នោះវាមានន័យច្បាស់ណាស់ថា ក្រុមលោក ហ៊ុន សែន ដែលជាដើមបណ្ដឹងគ្មានភ័ស្ដុតាងដាក់បន្ទុកលើលោក កឹម សុខា ហើយបើតាមច្បាប់ កាលណាគ្មានភ័ស្ដុតាង គឺត្រូវទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា។
លោកពន្យល់ថា ជាច្បាប់ កាលណាមានភ័ស្ដុតាងរឹងមាំហើយ មិនចាំបាច់បង្ខំឲ្យលោក កឹម សុខា សារភាពឡើយ គឺអាចកាត់ឲ្យគាត់ថាមានទោសបានហើយ។ ដូច្នេះ ពេលក្រុមលោក ហ៊ុន សែន នៅតែបង្ខំឲ្យលោក កឹម សុខា សារភាពបែបនេះ មិនខុសអ្វីពីក្រុមលោក ហ៊ុន សែន សារភាពថា រដ្ឋាភិបាលលេងល្ខោននយោបាយធ្វើបាបគូប្រជែងនយោបាយ ដោយប្រើប្រព័ន្ធតុលាការទាំងគ្មានភ័ស្ដុតាងដាក់បន្ទុក។
លោក គឹម សុខ ថាបើមិនហ៊ានផ្ដល់សេរីភាពនយោបាយពេញលេញឲ្យគាត់អាចចូលរួមការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ទេ នោះវាមិនមែនជារឿងមានភ័ស្ដុតាង និងច្បាប់ឡើយ ប៉ុន្តែជាករណីបំភ្លៃច្បាប់បិទសិទ្ធិនយោបាយរបស់គាត់ ពីព្រោះលោក ហ៊ុន សែន ខ្លាចសកម្មភាពនយោបាយអហិង្សារបស់លោក កឹម សុខា។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចូលចាប់ខ្លួនទាំងយប់កាលពីយប់អាធ្រាត្រឈានចូលថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ពីបទ «សន្ទិដ្ឋភាព» ឬត្រូវរ៉ូវដោយសម្ងាត់ជាមួយរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេសចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
គិតពីថ្ងៃចាប់ខ្លួនមកដល់ឆ្នាំ២០២២ នេះ មានរយៈពេល ៥ឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែតុលាការកម្ពុជានៅតែរកមិនទាន់ឃើញថា លោក កឹម សុខា មានទោស ខណៈដំណើរការសវនាការលោក កឹម សុខា កំពុងស្ថិតនៅក្នុងភាពចម្រូងចម្រាស។
មេធាវីរបស់លោក កឹម សុខា បញ្ជាក់ថា ចៅក្រម និងតំណាងអយ្យការ ព្រមទាំងមេធាវីរដ្ឋាភិបាលសួរសំណួរកូនក្ដីច្រំដែល ហើយព្រមទាំងទាមទារលោក កឹម សុខា សារភាព និងទទួលកំហុស ប៉ុន្តែការទាមទារនេះត្រូវបានលោក កឹម សុខា បដិសេធ។ លោក កឹម សុខា បញ្ជាក់ថា រូបលោកមិនបានធ្វើខុសដូចតុលាការចោទប្រកាន់ឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ តំណាងជាន់ខ្ពស់សហភាពអឺរ៉ុប លោក Josep Borrell Fontelles ជំរុញឲ្យកម្ពុជាបញ្ចប់រឿងក្ដីលោក កឹម សុខា ដើម្បីឲ្យលោកមានសិទ្ធិសេរីភាពដោយអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការបញ្ចប់រឿងក្ដីលោក កឹម សុខា ជាផ្នែកមួយក្នុងការស្ដារឡើងវិញនូវសិទ្ធិនយោបាយ និងដំណើរការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ខណៈសហភាពអឺរ៉ុបក៏បានព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងស្រុង ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញនោះ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក អែនតូនី ប្លីងខិន (Antony J. Blinken) ក៏បានជំរុញមេដឹកនាំកម្ពុជាឲ្យបើកលំហសិទ្ធិនយោបាយសម្រាប់លោក កឹម សុខា ព្រមទាំងលំហសេរីភាពពលរដ្ឋកម្ពុជា និងប្រជាធិបតេយ្យមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ ដោយភ្ជាប់នឹងអត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួនសម្រាប់កម្ពុជា៕