ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ប្រកាសថា សហភាពអឺរ៉ុបកោតសរសើរចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការជំរុញកិច្ចព្រមព្រៀងឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចរបស់អាស៊ានឲ្យរបបសឹកភូមាអនុវត្ត អំឡុងពេលខ្លួនចូលទៅដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ២០២២។
ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ថា ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ាន លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរំលឹកខួបអនុស្សាវរីយ៍អាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប នៅទីក្រុងប្រ៊ុចសែល ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក កាលពីថ្ងៃពុធ ទី១៤ ធ្នូ ថា កម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងពេញទំហឹងក្នុងការជួយស្ដារស្ថានភាពនៅប្រទេសភូមា ឲ្យវិលទៅរករបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិញ។
លោក ប្រាក់ សុខុន លើកឡើងថា ការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា គឺបានជំរុញឲ្យរបបសឹកអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចរបស់អាស៊ាន ក្នុងគោលបំណងបញ្ចប់អំពើហិង្សា និងបទឈប់បាញ់ ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់អ្នកដែលត្រូវការបំផុត និងដើម្បីជំរុញឲ្យមានការសន្ទនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ក្នុងជម្លោះនោះ។
ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ានរូបនេះបញ្ជាក់ថា ដោយមើលឃើញពីស្ថានការណ៍នៅប្រទេសភូមាកាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ និងអស្ថិរភាព មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានអនុមតិលើលក្ខខណ្ឌ ១៥ចំណុចបន្ថែមពីលើកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចថែមទៀត ដើម្បីកំណត់ទិសដៅនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អាស៊ាន ក្នុងការជួយដោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមា ទៅថ្ងៃមុខ។
ស្ថាបនិកអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១៥ ធ្នូ នេះថា ចាប់តាំងពីកម្ពុជាចូលខ្លួនទៅដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា ដោយមានការសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទពីអាស៊ានឲ្យយកគោលការណ៍របស់ខ្លួនទាំង ៥ចំណុចទៅដាក់ឲ្យរបបសឹកភូមាអនុវត្តរហូតចប់អាណត្តិរបស់ខ្លួននៅពេលនេះ គេមើលមិនឃើញថា គោលការណ៍ទាំង ៥ចំណុចនេះណាមួយត្រូវបានរបបសឹកភូមាយកទៅអនុវត្តតាមការចង់បានរបស់អាស៊ាននោះឡើយ។
លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ចំពោះគោលការណ៍មនុស្សធម៌ដែលកម្ពុជាអះអាងថាធ្វើបានជោគជ័យនោះ ក៏គេមិនទាន់អាចវាយតម្លៃបានថាជោគជ័យនៅឡើយដែរ ពីព្រោះជំនួយមនុស្សធម៌នេះមិនត្រូវបានផ្តល់ឲ្យទៅឲ្យភាគីដទៃក្រៅពីរបបសឹកនោះទេ។ លោកបន្តថា របបសឹកជាអ្នកចាត់ចែងទាំងអស់ ដូច្នេះគេមិនអាចធានាបានទេថា ជនរងគ្រោះពិតប្រាកដនឹងទទួលបានជំនួយមនុស្សធម៌នេះ ឬក៏អត់នោះ។
លោក សេក សុជាតិ បញ្ជាក់ថា ក្រៅតែពីគ្មានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមានពីការដោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមា គេមិនដែលឃើញកម្ពុជាចាត់វិធានការណាមួយដើម្បីថ្កោលទោស ឬដាក់សម្ពាធលើរបបសឹកភូមានោះទេ បើទោះបីជារបបសឹកបានកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ភូមាឲ្យមានច្បាប់កាត់ទោសប្រហារជីវិត រហូតដល់មានការដាក់ទោសព្យួរកលើក្រុមអ្នកតស៊ូដើម្បីសេរីភាពរបស់ភូមា ដោយប្រើច្បាប់ដ៏ឃោរឃៅនេះក៏ដោយ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា រយៈពេលមួយឆ្នាំដែលកម្ពុជាដឹកនាំអាស៊ាន មិនបានធ្វើឲ្យវិបត្តិនៅភូមាវិលទៅរកភាពល្អប្រសើរទេ ដោយសារតែមេដឹកនាំកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើឲ្យខូចនយោបាយការទូតរបស់អាស៊ាន តាំងពីគាត់ចូលទៅជួបមេខ្លោងរបបសឹកភូមាដោយឯកតោភាគីកាលពីដើមឆ្នាំ២០២២ មកម្ល៉េះ។
ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក គឹម សុខ បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ក្នុងតួនាទីជាប្រធានអាស៊ានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពេញមួយឆ្នាំ មិនហ៊ានលើកយកបញ្ហារបស់ភូមា យកទៅនិយាយជាមួយមេដឹកនាំភូមានោះទេ។ ជាងនេះទៀត សូម្បីតែការអនុវត្តវិធានការណាមួយដើម្បីទប់ស្កាត់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅភូមា ក៏លោក ហ៊ុន សែន មិនដែលលើកយកទៅនិយាយជាមួយមេខ្លោងរបបសឹកនេះដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ មេដឹកនាំអាស៊ានបានចេញសេចក្តីសម្រេចចិត្តមួយជុំវិញការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចរបស់ខ្លួនទាក់ទិននឹងវិបត្តិនៅភូមាថា វិបត្តិនៅភូមានៅតែស្ថិតក្នុងស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរ និងផុយស្រួយដដែល ក្នុងនោះមេដឹកនាំអាស៊ានបានដាក់លក្ខខណ្ឌរហូតដល់ ១៥ចំណុច ដោយបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចនៅតែមានសុពលភាព និងគួរតែត្រូវបានអនុវត្តទាំងស្រុង ហើយអាស៊ានត្រូវតែរកវិធីផ្សេងទៀតដើម្បីជំរុញឱ្យរបបសឹកអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង ៥ចំណុចនេះឱ្យបាន៕