អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ចោទមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ថាជាជនក្បត់ជាតិដែលបានចូលរួមសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងសម័យ ប៉ុល ពត ក្នុងឋានៈជាមេទ័ពខ្មែរក្រហមម្នាក់ ក្រោមការរៀបចំរបស់គណបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាដែលមានដើមកំណើតពីវៀតណាម អស់រយៈពេលជាង ២ឆ្នាំក្នុងសម័យនោះ។
អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃចន្ទ ថា ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣ គឺជាខួបលើកទី៤៨ឆ្នាំ ដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមចូលកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយបណ្តេញពលរដ្ឋចេញពីទីក្រុងយ៉ាងឃោរឃៅដែលដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត ក្រោមរបបដែលពួកគេបង្កើតមួយឈ្មោះថា «កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ»។
លោកបន្ថែមថា លោក ហ៊ុន សែន បានចូលរួមបម្រើរបបខ្មៅងងឹតនេះក្នុងឋានៈជាមេទ័ពខ្មែរក្រហមម្នាក់នៅភូមិភាគបូព៌ាអស់រយៈពេលជាង ២ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧៧ ក្នុងនោះលោក ហ៊ុន សែន ក៏បានកាប់សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ជាច្រើនដែរ ជាពិសេសក្នុងចំណោមសហគមន៍ខ្មែរឥស្លាមនៅស្រុកក្រូចឆ្មារ ខេត្តកំពង់ចាម។
លោក សម រង្ស៊ី លើកឡើងថា ក្រោយមកដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន អសមត្ថភាពប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកងទ័ពវៀតណាមនៅតាមព្រំដែន ទើប ប៉ុល ពត និងអង្គការចាត់តាំងខាងលើសម្រេចចាត់វិធានការលើរូបគាត់ ប៉ុន្តែដោយសារខ្លាចថ្នាក់លើរបស់ខ្លួនសម្លាប់ គាត់ក៏រត់ទៅប្រទេសវៀតណាមសុំឲ្យកងទ័ពវៀតណាមជួយការពារ និងសុំឲ្យវៀតណាមយកគាត់ធ្វើជាអ្នកបម្រើរបស់ពួកគេតាំងពីពេលនោះមក។
លោកបន្ថែមថា ការរត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសវៀតណាមនៅពេលនោះ មិនមែនដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន អាណិតអាសូរប្រជារាស្ត្រខ្មែរទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែគាត់ខ្លាចថ្នាក់លើរបស់គាត់សម្លាប់ប៉ុណ្ណោះ។
អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះបញ្ជាក់ថា ក្រោយថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ជាពិសេសនៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ពីឆ្នាំ១៩៧៩ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៤ របបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយលោក ជា ស៊ីម លោក ហេង សំរិន និងលោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើពិធីអបអរសាទរថ្ងៃជ័យជម្នះ ១៧មេសា ជានិច្ច ពីព្រោះពួកគេចាត់ទុកថ្ងៃនោះជាជ័យជម្នះរបស់ខ្លួន និងបានចោទថា ប៉ុល ពត បានប្លន់ថ្ងៃជ័យជម្នះនេះពីពួកគេ ដូច្នេះគឺមានន័យថា អ្នកដែលបន្តវេនពិតប្រាកដពី ប៉ុល ពត ក្រោមការរៀបចំរបស់គណបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាដែលបានបង្កើតឡើងដោយវៀតណាមក្នុងឆ្នាំ១៩៥១ គឺលោក ហ៊ុន សែន តែម្តង។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានឈ្មោះដើមថា បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក សឺន ង៉ុកមិញ ហៅអាចារ្យ មៀន កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥១។ លោក សឺន ង៉ុកមិញ ដែលមានឈ្មោះជាភាសាវៀតណាមថា ផាម យ៉ាំងហួ (Phạm Văn Hua) គឺជាអតីតសមាជិកបក្សកុម្មុយនីស្តឥណ្ឌូចិន ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក ហូ ជី មិញ (Ho Chi Minh) តាំងពីឆ្នាំ១៩៣០ មក។
បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា បានប្តូរឈ្មោះទៅជា «បក្សពលករកម្ពុជា» វិញ នៅឆ្នាំ១៩៦០ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ១៩៦៦ បក្សពលករកម្ពុជា បានប្តូរឈ្មោះម្តងទៀតទៅជា «បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា» វិញ ដែលត្រូវស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់ ប៉ុល ពត ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ កម្មាភិបាលមួយចំនួននៃរបប ប៉ុល ពត ដូចជាលោក ប៉ែន សុវណ្ណ លោក ចាន់ ស៊ី លោក ហ៊ុន សែន លោក ជា ស៊ីម និងលោក ហេង សំរិន បាននាំគ្នាបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជមួយក្រោមការជ្រោមជ្រែងរបស់វៀតណាម ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបខ្មៅងងឹតនោះ។
ក្រោយទទួលបានជ័យជម្នះនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពវៀតណាមដែលបានចូលឈ្លានពានកម្ពុជានៅពេលនោះ បានលើកបន្តុបរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយដែលមានសមាសភាព ដូចជាលោក ប៉ែន សុវណ្ណ លោក ចាន់ ស៊ី លោក ហ៊ុន សែន លោក ជា ស៊ីម និងលោក ហេង សំរិន ជាដើម ឱ្យដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែត្រូវស្ថិតក្រោមការចាត់ចែងរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមទាំងស្រុង។ ជាងនេះទៀត អតីតមេកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមទាំងនោះក៏បានប្តូរឈ្មោះ «បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា» មកឈ្មោះដើមវិញ គឺ «បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា» នៅពេលនោះផងដែរ។
ទីបំផុត នៅឆ្នាំ១៩៩១ បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ត្រូវបានគេប្ដូរឈ្មោះទៅជា «គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា» វិញ នឹងត្រូវស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បន្តិចម្តងៗបន្ទាប់ពីមេដឹកនាំមុនៗរបស់បក្សនេះត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងស្លាប់ដោយអាថ៌កំបាំងជាបន្តបន្ទាប់ ដែលជាហេតុនាំឲ្យវៀតណាមលើកបន្តុបលោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ មេដឹកនាំខ្មែរដែលវៀតណាមលើកបន្តុប លោក ហ៊ុន សែន ព្រមានចាត់វិធានការច្បាប់ និងប្រើអំពើហិង្សាគ្រប់វិធីលើមេដឹកនាំនយោបាយណាដែលហ៊ានជីកកកាយប្រវត្តិដើមកំណើតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា ចាប់ពីពេលនេះតទៅ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងប្រើវិធានការច្បាប់ដើម្បីការពារភាពស្អាតស្អំរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែបើពួកគេនៅតែបន្តព្រហើននិយាយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសរបស់គណបក្សលោកទៀតនោះ លោកក៏មិនខ្លាចចាត់វិធានការបង្ក្រាបឱ្យអ្នកទាំងនោះភ្លឺភ្នែកដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា សព្វថ្ងៃនេះ ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនមែនគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់នោះទេ គឺគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាសុទ្ធសាធ ចំណែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏មិនមែនគ្រប់គ្រងដោយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងបក្សនេះដែរ គឺគ្រប់គ្រងដោយក្រុមគ្រួសារហ៊ុនតែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកក្រុមគ្រួសារហ៊ុន ត្រូវគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមទាំងស្រុង ដូច្នេះមានន័យថា ប្រទេសកម្ពុជាគឺកំពុងគ្រប់គ្រងដោយវៀតណាមតាមរយៈត្រកូលហ៊ុនយ៉ាងណែនរយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ៕