ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើកកម្ពស់វប្បធម៌គោរពច្បាប់ ដើម្បីលើកស្ទួយចំណាត់ថ្នាក់នីតិរដ្ឋរបស់ខ្លួនឱ្យបានល្អជាងពេលបច្ចុប្បន្ន ខណៈកម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋឈ្នះគេតែមួយលេខប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋនៅបាតតារាងឆ្នាំ២០២២។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គម បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣ ថា នៅពេលដែលចំណាត់ថ្នាក់នីតិរដ្ឋចុងក្រោយរបស់កម្ពុជាធ្លាក់ចុះទាបដល់បាតតារាងបែបនេះ រដ្ឋាភិបាលគួរតែនាំគ្នាបណ្តុះបណ្តាលឱ្យមានវប្បធម៌គោរពច្បាប់ ដើម្បីជួយលើកកម្ពស់ចំណាត់ថ្នាក់នីតិរដ្ឋរបស់ខ្លួនឱ្យបានល្អប្រសើរឡើងវិញ។
របាយការណ៍របស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project (WJP)) ដែលចេញផ្សាយកាលពីចុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ បង្ហាញថា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ កម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានចំណាត់ថ្នាក់នៅបាតតារាង ក្នុងនោះកម្ពុជាទទួលបានត្រឹមតែ ០,៣១ពិន្ទុប៉ុណ្ណោះ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី១៣៩ នៅលើប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា តែមួយប៉ុណ្ណោះ ខណៈប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់នៅលេខរៀងចុងគេបង្អស់ គឺជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី១៤០។
ពិន្ទុស្តីអំពីនីតិរដ្ឋដែលកម្ពុជាទទួលបានក្នុងឆ្នាំ២០២២ មិនសូវខុសពីឆ្នាំ២០២១ និងឆ្នាំ២០២០ ប៉ុន្មានទេ ក្នុងនោះឆ្នាំ២០២១ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី១៣៨ ចំណែកឆ្នាំ២០២០ ក្នុងចំណោមប្រទេស១២៨ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី១២៧ សរុបមកចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ មក កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លើប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា មួយលេខរហូត ស្របពេលដែលប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា រក្សាចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាងជាប់ៗគ្នាតាំងពីឆ្នាំ២០១៥ មក។
ការកំណត់នីតិរដ្ឋរបស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project (WJP)) គឺផ្អែកទៅលើវិសាលភាពនៃការប្រើអំណាចរបស់មេដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗជុំវិញការធានានូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការអនុវត្តច្បាប់ផ្សេងៗ រួមទាំងការធានានូវសេរីភាពសារព័ត៌មានផងដែរ។ ជាងនេះទៀត ក៏វាស់វែងទៅលើការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការបើកចំហសេរីភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ការបើកចំហសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ការធានាបាននូវសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងកត្តាមួយចំនួនទៀតផងដែរ។
កម្ពុជាដែលក្រោមការដឹកនាំរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ជាង ៤០ឆ្នាំ ត្រូវគេរកឃើញថាបានប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសច្បាប់រាប់មិនអស់ ដូចជាការរំលោភច្បាប់ រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស រំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរំលោភព្រះរាជតួនាទីព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ជាដើម។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ធ្លាប់ចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីពេលកន្លងទៅថា កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានបង្កើតឲ្យមានការសម្លាប់ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងររាប់មិនអស់ ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅដោយពុំមានទោសទណ្ឌ ក្នុងនោះលោក ហ៊ុន សែន បានដំឡើងបុណ្យស័ក្តិ និងផ្តល់រង្វាន់ដល់ពួកឃាតករទាំងនោះជាច្រើននាក់ឱ្យដឹកនាំក្នុងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោករហូតដល់ពេលនេះ។
ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងនៅក្នុងពិធីមួយនៅមជ្ឈមណ្ឌលកោះពេជ្រ ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញថា លោកពិតជាមានការសោកស្តាយខ្លាំងណាស់ដែលលោកមិនបានសម្លាប់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក នៅពេលដែលពួកគេធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលោកកាលពីឆ្នាំ២០១៣។
របាយការណ៍អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ បានបង្ហាញដូចៗគ្នាកាលពីពេលកន្លងទៅថា លោក ហ៊ុន សែន បានជាប់ឈ្មោះជាអ្នកនៅពីក្រោយអំពើឃាតកម្មក្រៅប្រព័ន្ធជាច្រើននៅកម្ពុជា ដូចជាការសម្លាប់អ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា ការបាញ់ប្រហារលើលោក ឈុត វុទ្ធី ការសម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា ការផ្តាច់ជីវិតបណ្ឌិត កែម ឡី និងការទទួលយកផែនការរបស់វៀតណាមអំឡុងឆ្នាំ១៩៨៥ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរស្លាប់ក្នុងផែនការ «ក៥» អស់ជាង ២០ម៉ឺននាក់នៅពេលនោះ ជាដើម។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលអះអាងថា លោក ហ៊ុន សែន បានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មធំៗទាំងអស់ដែលកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឧក្រិដ្ឋកម្មឈ្លានពាន និងឧក្រិដ្ឋកម្មបែបភេរវកម្មរដ្ឋ ឬឧក្រិដ្ឋកម្មបែបបណ្ដាញ ដែលភស្តុតាងនៃឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនោះគឺសុទ្ធតែមានក្នុងដៃតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) ទាំងអស់៕