មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លើកឡើងថា ច្បាប់របស់ប្រទេសកម្ពុជាមួយភាគធំ គឺមានលក្ខណៈល្អប្រសើរ ចំណែកការជំរុញរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ឱ្យមន្ត្រីតុលាការ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគោរពច្បាប់ ក៏ជារឿងគួរឱ្យអបអរសាទរដែរ ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្តែងនៅតែមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១៩ តុលា នេះថា ដើម្បីជំរុញមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ គឺមានតែប្រើវិធានការដាក់ពិន័យ និងទោសទណ្ឌទៅលើមន្ត្រីដែលរំលោភច្បាប់ ដោយការអនុវត្តខុសតួនាទីរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថាការធ្វើបែបនេះ គឺជាការព្រមានទៅដល់មន្ត្រីខិលខូចផ្សេងទៀត ដើម្បីកុំឱ្យពួកគេហ៊ានធ្វើអ្វីៗស្រេចតែនឹងចិត្ត ដោយសំអាងថាខ្លួនជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់ ជាដើម។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើកឡើងថា ប្រសិនបើការអនុវត្តច្បាប់នៅតែមានភាពធូររលុងទៅលើសែស្រឡាយ ក្រុមបក្ខពួក ដូចដែលធ្លាប់កើតមាននាពេលកន្លងមក រហូតរងនូវការរិះគន់ដែលមានជាហូរហែមកនោះ គឺមានន័យថាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជានៅតែមិនអាចធានាបាននូវយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋខ្មែរដដែល ហើយពលរដ្ឋក៏នឹងកាន់តែអស់ជំនឿលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់រដ្ឋាភិបាលថែមទៀត បើទោះបីជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌បង្ហាញពីការផ្សព្វផ្សាយនូវការអនុវត្តច្បាប់ទៅដល់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមរបស់ខ្លួនយ៉ាងណាក៏ដោយ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះបញ្ជាក់ថា ការប្រកាសធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជាពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល មិនមែនជារឿងថ្មីទេ ព្រោះថារដ្ឋាភិបាលចាស់ដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់ព្រមានប្រើកណ្ដាប់ដៃដែកធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ខ្លួនដែរ ប៉ុន្តែការអនុវត្តច្បាប់នៅតែគ្មានការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមានដដែល ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យពិន្ទុស្ដីពីនីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាធ្លាក់ទៅក្នុងកម្រិតទាប ដែលគេបានរកឃើញក្នុងរបាយការណ៍របស់គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (The World Justice Project) កាលពីពេលកន្លងទៅនេះ។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ណែនាំឱ្យមន្ត្រីតុលាការ និងស្ថាប័នយុត្តិធម៌ទាំងអស់ ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់លើការពង្រឹងគុណភាពយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋឱ្យបានគ្រប់ៗគ្នាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានណែនាំឱ្យមន្ត្រីតុលាការ និងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងស្ថាប័នយុត្តិធម៌ទាំងអស់ ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់លើការពង្រឹងគុណភាពយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋ និងពន្លឿនការដោះស្រាយសំណុំរឿងប្រកបដោយតម្លាភាព និងសុចរិតភាព ដើម្បីសម្រេចឱ្យបាននូវកំណែទម្រង់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី ជាពិសេសចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ក្រឡាបញ្ជី ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមក្នុងការចាត់ការលើសំណុំរឿងឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ និងមានតម្លាភាពជាទីបំផុត។
លោក កើត រិទ្ធ បញ្ជាក់ថា ក្រសួងយុត្តិធម៌បានកំណត់ទិសដៅកែទម្រង់ក្នុងវិស័យយុត្តិធម៌ ដែលជាអាទិភាពសម្រាប់រយៈពេល ៥ឆ្នាំខាងមុខ ក្នុងនោះគឺខិតខំកែប្រែក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ និងរៀបចំយន្តការថ្មីកែទម្រង់យន្តការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនៅកម្ពុជា ដោយការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការតាមរយៈនៃការសម្រុះសម្រួល ផ្សះផ្សា ជាដើម។
ជាងនេះទៀត ត្រូវតែអនុវត្តគោលនយោបាយកែទម្រង់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីដោយការជំរុញ និងពន្លឿនសំណុំរឿងក្តីនៅតាមតុលាការដែលកកស្ទះ និងត្រួតពិនិត្យដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនៅតាមតុលាការ សំដៅជួយដោះស្រាយរកយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋ និងលើកកម្ពស់តម្លាភាព សុចរិតភាព និងភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក រ៉ុង ឈុន បានអះអាងកាលពីពេលកន្លងទៅថា អំឡុងពេលដែលលោកត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួនអស់រយៈពេលជាង ១ឆ្នាំកាលពីពេលកន្លងទៅនោះ លោកបានសង្កេតឃើញថា ប្រព័ន្ធច្បាប់នៅកម្ពុជាគ្រាន់តែជាទីផ្សារទិញលក់រឿងក្តីយ៉ាងអណាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមត្អូញត្អែរថា បច្ចុប្បន្ននេះ ស្ថាប័នដែលជាសសរស្ដម្ភធំៗទាំងបីរបស់ជាតិ គឺស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ និងស្ថាប័នតុលាការ បានក្លាយជាឧបករណ៍របស់បក្សកាន់អំណាចទាំងស្រុងទៅហើយ ដូច្នេះយុត្តិធម៌នឹងកើតមានសម្រាប់តែបក្ខពួកអ្នកមានអំណាចប៉ុណ្ណោះ ខណៈពលរដ្ឋស្លូតត្រង់នឹងក្លាយជាជនរងគ្រោះពីប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដែលដឹកនាំដោយបក្សកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃនេះទាំងស្រុង។
គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (The World Justice Project) បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនស្ដីពីនីតិរដ្ឋសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ ថា កម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី១៣៩ ក្នុងចំណោម ១៤០ប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋទាបបំផុត ដោយសារតែគេរកឃើញថាការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្មានតម្លាភាព មានការគំរាមកំហែងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងការមិនធានាបាននូវប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ខ្លួន ជាដើម៕