ឪនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ ធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការដាក់ទោសលើអ្នកដែលនិយាយថា កម្ពុជាគ្មានរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ជាពិសេសអ្នកនយោបាយ ដើម្បីចៀសវាងការបន្លប់ប្រវត្តិសាស្ត្រពីជនអគតិមួយចំនួនដែលមានចេតនាបំបិទនូវប្រវត្តិសាស្ត្រពិត។
សាស្ត្រាចារ្យអាមេរិកាំងផ្នែកសេដ្ឋសាស្ត្រ Jeffrey Sachs និយាយថា ប្រវត្តិសាស្ត្រសរសេរ (ចងក្រង) ដោយពួកអ្នកមាន ដូច្នេះហើយពួកអ្នកក្ររងការបន្ទោសគ្រប់រឿងគ្រប់យ៉ាង។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលអស់មុខនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ថ្លែងក្នុងពិធីអនាគតកម្ពុជាគ្មានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ នៅថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ដោយបញ្ជាឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ ធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការដាក់ទោសលើអ្នកដែលនិយាយថា កម្ពុជាគ្មានរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ជាពិសេសគឺដាក់ទោសលើអ្នកនយោបាយ។ លោកថា អ្នកនយោបាយខ្មែរគឺអាក្រក់ណាស់ ព្រោះពួកគេតែងមានបំណងបំបិទចោលនូវអតីតកាលដ៏ខ្មៅងងឹតនេះ។
មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចរូបនេះបញ្ជាក់ថា ការបង្កើតច្បាប់ដាក់ទោសលើអ្នកដែលនិយាយថា កម្ពុជាគ្មានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ក៏ដើម្បីធានានូវការអប់រំឱ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយបានដឹងកាន់តែច្បាស់ពីរបបឃោរឃៅ ដែលធ្លាប់កើតមាននៅកម្ពុជាដែរ ក្នុងគោលដៅចៀសវាងការបន្លប់ប្រវត្តិសាស្ត្រពីជនអគតិមួយចំនួន ដែលមានចេតនាបំបិទនូវប្រវត្តិសាស្ត្រពិតមួយនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា ប្រទេសខ្លះបានដាក់ទោសលើរបប ប៉ុល ពត ហើយក៏បានដាក់ទោសលើចលនាដឹកនាំផ្តួលរំលំរបប ប៉ុល ពត ដែរ ដែលទង្វើនេះគឺជាការផ្ដល់ភាពអយុត្តិធម៌យ៉ាងខ្លាំងចំពោះចលនាតស៊ូដែលដឹកនាំដោយរូបលោក ក្នុងការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍មួយនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេញអនុក្រឹត្យកំណត់យកថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ជា «ទិវាជាតិនៃការចងចាំ» ដែលជាថ្ងៃបុណ្យជាតិផ្លូវការមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីគោរពដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធដល់អ្នកដែលបានស្លាប់ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងការប៉ះប៉ូវនូវការឈឺចាប់ផ្លូវចិត្ត និងផ្នែកសង្គមដល់ជនរងគ្រោះ រួមទាំងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានលើកឡើងក្នុងសន្និសីទស្ដីពី «អនាគតកម្ពុជាគ្មានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍» កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយរំលឹកឱ្យកូនខ្មែរចងចាំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ និងត្រូវទប់ស្កាត់របបនេះកុំឱ្យវិលត្រឡប់មកវិញ។
ប្រទេសកម្ពុជាបានហែលឆ្លងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៩ ដែលរបបខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងហោចណាស់ជាង ២លាននាក់ ដោយការធ្វើទារុណកម្ម បង្អត់អាហារ ការជម្លៀសចេញពីលំនៅឋាន ការបង្ខំឱ្យធ្វើការហួសកម្លាំង និងអំពើអមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀតយ៉ាងសាហាវឃោរឃៅ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋលោក គឹម សុខ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២២ ឧសភា នេះថា ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គេធ្វើច្បាប់ប្រឆាំងអ្នកប្រព្រឹត្តកំហុស ឬអ្នកប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្ម និងប្រឆាំងអ្នកដែលមានផែនការធ្វើឧក្រិដ្ឋកម្មនានា ប៉ុន្តែគេមិនធ្វើច្បាប់ប្រឆាំងអ្នកដែលបញ្ចេញមតិទេ។
លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា បើធ្វើច្បាប់ប្រឆាំងអ្នកបញ្ចេញមតិ មានតែមនុស្សគប៉ុណ្ណោះដែលរួចផុតពីច្បាប់នេះ ប៉ុន្តែបើច្បាប់ត្រូវបានបង្កើតឡើងមែន អ្នកដែលត្រូវប្រឈមនឹងការស៊ើបអង្កេតមុនគេ គឺលោក ហ៊ុន សែន តែម្តង ព្រោះគាត់បានអនុវត្តនយោបាយ «ក៥» របស់វៀតណាម រហូតបណ្ដាលឲ្យបុរសខ្មែរពេញកម្លាំងជាង ២០ម៉ឺននាក់ស្លាប់ កាលពីអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៨០ នោះ។
លោកបន្ថែមថា ផែនការ «ក៥» បានធ្វើឲ្យខ្មែរបាត់កម្លាំងការពារជាតិ និងបាត់កម្លាំងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិធ្ងន់ធ្ងរ ដែលបណ្ដាលឱ្យខ្មែរខ្សោយ និងជាមូលហេតុក្នុងការបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលឱ្យវៀតណាម ឈ្លានពានទឹកដីខ្មែរដើម្បីបំបាត់ពូជសាសន៍ខ្មែរដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះអះអាងថា ផែនការ «ក៥» មានគោលដៅបំផ្លាញពូជសាសន៍ខ្មែរតែមួយគត់ ដូច្នេះលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវលើជីវិតមនុស្សដែលបានស្លាប់ក្នុងផែនការនេះ រួមទាំងការសម្លាប់ផ្សេងៗទៀតចាប់តាំងពីគាត់ត្រូវបានវៀតណាម លើកបន្តុបជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា កាលពីអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៨០ មក។
លោក គឹម សុខ បញ្ជាក់ថា អំពើឧក្រិដ្ឋនានារបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលប្រព្រឹត្តកន្លងមក ទោះមិនអាចចាត់ទុកជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ក៏ដោយ ប៉ុន្តែគឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មដែលមានចរិតធ្វើឲ្យខ្មែរបាត់ប្រជាធិបតេយ្យស្របតាមផែនការនៃមហិច្ឆតាវៀតណាម ក្នុងបំណងឈ្លានពានកម្ពុជា និងបំបាត់ពូជសាសន៍ខ្មែរទៅថ្ងៃមុខ ដូច្នេះលោក ហ៊ុន សែន គឺមនុស្សដែលត្រូវស៊ើបអង្កេតមុនអ្នកណាៗទាំងអស់។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអំពីការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម បានរកឃើញថា ការអនុវត្តការដឹកនាំរបស់របបខ្មែរក្រហម និងការដឹកនាំសម័យលោក ហ៊ុន សែន បន្តមកលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គឺដូចគ្នាស្ទើរតែទាំងស្រុង ប៉ុន្តែចំណុចខុសគ្នាគឺនៅត្រង់ថា របប ប៉ុល ពត បានប្រកាសយករបបកុម្មុយនីស្តដោយបើកចំហ។ ចំណែករបបដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានប្រើរូបភាពប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែបំបិទសិទ្ធិសេរីភាព រំលោភច្បាប់ និងសម្លាប់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ ក្រោមច្បាប់ដែលពួកគេបានរៀបចំដូចរបប ប៉ុល ពត ដែរ ដើម្បីចោទប្រកាន់ក្រុមប្រឆាំងនឹងអំពើយង់ឃ្នងរបស់ខ្លួនពីបទផ្សេងៗ ដូចជា ចោទពីបទញុះញង់ ឬពីបទ ក្បត់ជាតិ ជាដើម។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ គេសង្កេតឃើញថា ចរិតដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ គឺនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវភាពព្រៃផ្សៃដូចដែលគាត់នៅជាកម្មាភិបាលនៃរបបខ្មែរក្រហមដដែល បើទោះបីជាគាត់អះអាងពីការផ្តួលរំលំរបបខ្មៅងងឹតនេះហើយក៏ដោយ។
ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ លោក ហ៊ុន សែន បានគំរាមសម្លាប់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ដោយចោទថាពួកគេមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក។ ជាងនេះទៀត កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានគំរាមសម្លាប់អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជាលោក សុខ សុគន្ធ ដែរ។
អ្នកនិពន្ធប្រលោមលោកជនជាតិបារាំង នាសតវត្សទី១៩ អន័រ៉េ ដឺ បាល់ហ្សាក់ (Honoré de Balzac) ពោលថា “ច្បាប់គ្រប់យ៉ាង គឺ (ប្រៀបបាននឹង) សំណាញ់ពីងពាងជុំទិស ដែលសត្វរុយធំៗហើររំលង រីឯសត្វរុយតូចៗហើរចូលជាប់រពុយ។”៕