កាលពីឆ្នាំ២០១៦ តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិជាស្ថាប័នយុត្តិធម៌មួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានកាត់សេចក្ដីឱ្យក្រុងម៉ានីល មានសិទ្ធិចូលកាន់កាប់នៅប្រជុំកោះមួយចំនួននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ក្នុងតំបន់នៃប្រជុំកោះស្ព្រាលី ដែលសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិមួយនេះបានសំអាងលើភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងតាមនិយាមនៃច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២ ដែលថាករណីដោះស្រាយជម្លោះដូចនេះ ត្រូវយោងលើរយៈចម្ងាយនៃដែនទឹករបស់ប្រទេសមួយទៅនឹងតំបន់ជម្លោះ។
ដោយសំអាងលើភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងតាមនិយាមនៃច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិឆ្នាំ១៩៨២ តុលាការនេះបានសម្រេចថា ប្រទេសហ្វីលីពីន មានប្រៀបខ្លាំងជាងចិន ដោយសាររយៈចម្ងាយពីដែនទឹកហ្វីលីពីន កំពុងគ្រប់គ្រង មានជិតជាងចិន ហើយមានភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រទៀតផង។
តែយ៉ាងណា ក្រុងប៉េកាំងបានប្រកាសទាត់ចោលសាលដីការបស់តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិអង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះ ដោយចាត់ទុកថាសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការនេះពុំមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ចិននោះទេ ដែលចិនក៏មានភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រផងដែរ ហើយថាចិនជាប្រទេសធំដែលមានដែនអធិបតេយ្យលើសហ្វីលីពីនច្រើនដងទៀត។ ម្យ៉ាងទៀត ក្រុងប៉េកាំងចាត់ទុកថាតុលាការនេះពុំមានដែនយុត្តាធិការក្នុងការកាត់សេចក្ដីសំណុំរឿងជម្លោះដែនទឹកសមុទ្រនោះទេ។
តែពេលនោះ ចិនដែលដឹងថាខ្លួនអាចចាញ់ក្ដី សម្រេចមិនបញ្ជូនអ្នកច្បាប់ទៅតតាំងក្ដីជាមួយនឹងហ្វីលីពីន នោះទេ។ ករណីនេះ តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិសម្រេចសេចក្ដីដោយចេញសាលដីកាកាត់ក្ដីដោយគ្មានអ្នកច្បាប់ចិនចូលខ្លួនមកតតាំងក្ដី ក៏បានផ្ដល់សិទ្ធិឱ្យហ្វីលីពីន ចូលទៅកាន់កាប់តំបន់ដែលក្រុងម៉ានីល បានប្ដឹងសុំសិទ្ធិគ្រប់គ្រងនៅតំបន់ជម្លោះនោះ ដែលក្រុងម៉ានីល ហៅថាប្រជុំកោះស្កាបូរ៉ូ ក្នុងតំបន់ប្រជុំកោះស្ព្រាលី នៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
តែនៅពេលនោះ ចិនក៏បានបញ្ជាក់ជាថ្មីពីការត្រៀមខ្លួនបន្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធីជាមួយប្រទេសពាក់ព័ន្ធ និងដោយមិនចាំបាច់មានអ្នកកាត់សេចក្ដី។ ចិនមិនឈឺក្បាលនឹងការសម្រេចរបស់តុលាការនេះទេ។
សម្រាប់ហ្វីលីពីន សង្ឃឹមថាសេចក្តីសម្រេចនេះនឹងបង្កើនគំនាបផ្លូវទូតលើចិន ឱ្យបញ្ឈប់នយោបាយវាតទីរបស់ខ្លួន។ មួយវិញទៀត ហ្វីលីពីនក៏អាចយកសេចក្តីសម្រេចនេះធ្វើជាទុនមួយដើម្បីមានប្រៀបក្នុងការចរចាជាមួយចិន។
សិទ្ធិអំណាចរបស់តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិនេះ ត្រូវបានកំណត់ត្រឹមតែជម្លោះប្រទាញប្រទង់រវាងប្រទេសពីរ ឬច្រើនប្រទេស។ សិទ្ធិអំណាចរបស់តុលាការនេះ រួមមាន សិទ្ធិឱ្យភាគីឈ្នះក្ដីបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ សិទ្ធិក្នុងការនេសាទ ឬសិទ្ធិក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មផ្សេងៗជាដើម។ ត្រង់នេះហើយដែលតុលាការអន្តរជាតិនេះបានតម្រឹមសេចក្ដីឱ្យហ្វីលីពីន មានសិទ្ធិធ្វើអាជីវកម្ម ឬនេសាទក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះ។
សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះ គឺជាសេចក្តីសម្រេចមួយដែលមានលក្ខណៈបង្ខិតបង្ខំឱ្យភាគីចាញ់ក្ដី ត្រូវតែគោរពតាម។ សម្រាប់ចិន បានបដិសេធដាច់ខាតថាមិនអនុវត្តតាមឡើយ។
ឥឡូវនេះ ដល់ Game ដែលមេដឹកនាំថ្មីហ្វីលីពីន សាកល្បងឱ្យចិន ចូលខ្លួន បើចិនអះអាងថាខ្លួនជាប្រទេសគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។
លោក ហ្វីឌឺណង់ ម៉ាកូសជ័រ ជាប្រធានាធិបតីថ្មីដែលមិនមែនលោក ឌូទើតេ នោះទេ។ លោក ម៉ាកូសជ័រ ប្រកាសថា លោកមានការគោរពខ្លាំងចំពោះអតីតប្រធានាធិបតី ណយ ណយ អាគីណូ ដែលសម្រេចប្ដឹងចិន ទៅកាន់តុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិ ហើយនាំឱ្យហ្វីលីពីន ស្គាល់តម្លៃតស៊ូរបស់ខ្លួនរហូតឈ្នះក្ដីលើប្រទេសចិន។
លោក ម៉ាកូសជ័រ ថ្មីៗនេះបានប្រកាសថានឹងប្ដឹងចិនជាថ្មីទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិនេះ ដែលលោកថាចង់រុញចិនឱ្យហ៊ានចូលខ្លួនតតាំងក្ដី បើក្រុងប៉េកាំងតាំងចិត្តថាខ្លួនមានភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រច្បាស់លាស់ជាងក្រុងម៉ានីល។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ ក្រុងម៉ានីល សម្រេចបញ្ជូននាវាល្បាតជាច្រើនគ្រឿងទៅប្រឈមមុខនឹងនាវាល្បាតចិន ដែលក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ជូននាវាជាច្រើនគ្រឿងឱ្យចូលទៅកាន់តំបន់ដែលតុលាការមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិសម្រេចសេចក្ដីឱ្យមានហ្វីលីពីន មានសិទ្ធិចូលទៅគ្រប់គ្រង។
ក្នុងករណីនេះ ភាពតានតឹងរវាងចិន និងហ្វីលីពីន បាននិងកំពុងឡើងកម្ដៅខ្លាំង ដោយភាគីទាំងពីរបានទម្លាក់កំហុសដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកជុំវិញការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ក្នុងនោះរួមមាន ទាំងការបើកនាវាល្បាតបុកគ្នានៅក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងទៀតផង។
ជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក វ៉ាង យី ក៏បានព្រមានដោយផ្ទាល់ថា ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងហ្វីលីពីន កំពុងស្ថិតនៅលើផ្លូវបំបែកហើយ។
តាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសចិន ការព្រមានរបស់លោក វ៉ាង យី ធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន លោក Enrique Manalo កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ។ ក្នុងកិច្ចសន្ទនាគ្នានេះ លោក វ៉ាង យី បានលើកឡើងថា ចិន និងហ្វីលីពីន កំពុងប្រឈមនឹងស្ថានការណ៍ដ៏លំបាកនៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយសារតែការផ្លាស់ប្ដូរគោលនយោបាយរបស់ទីក្រុងម៉ានីល។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋចិន បានបន្តចោទហ្វីលីពីន ថាបានបំពានចូលទឹកដីរបស់ចិន ក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ម្ដងហើយម្ដងទៀត ព្រមទាំងបំប៉ោងបំផ្លើសព័ត៌មានមិនពិត និងបានសមគំនិតជាមួយកម្លាំងខាងក្រៅដើម្បីបង្កចលាចលលើផ្ទៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
សារព័ត៌មានរដ្ឋចិន People Daily បានលើកឡើងថា ហ្វីលីពីនដែលអាងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅពីក្រោយ បានបន្តប្រទូសរ៉ាយនឹងចិន ដោយការធ្វើសកម្មភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់ និងកំពុងបំផ្លាញដល់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។
តែអ្នកសង្កេតការណ៍ថា ហ្វីលីពីនពិតជាអាងសហរដ្ឋអាមេរិកមែន ទើបហ៊ានបញ្ជូននាវាល្បាតទៅប្រឈមមុខនឹងនាវាល្បាតចិន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ទីដែលប្រទេសទាំងពីរកំពុងដណ្ដើមកាន់កាប់រៀងៗខ្លួន។
គេថាខណៈនេះ ចិនកំពុងខ្ទប់ច្រមុះដោយសារចំហាយហុយម្រេចរបស់ហ្វីលីពីន ដែលវាយរុញចិនដល់ខ្ទប់ជញ្ជាំង ជាមួយនឹងការលេង Game ដែលគេថាក្រុងម៉ានីល ចង់អូសចិនទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិករណីជម្លោះដែនសមុទ្រ៕