ភេរវករដែលទទួលបានការលើកលែងទោស និងជាអ្នកនយោបាយ លោក សួន សេរីរដ្ឋា បានវិលត្រឡប់មកប្រទេសវិញពីការនិរទេសខ្លួនអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ហើយបានចុះចតនៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ ដោយទទួលបានការស្វាគមន៍យ៉ាងស្ងាត់ស្ងៀមពីអ្នកគាំទ្រប្រហែល២០០នាក់ ចំណែកឯអ្នកគាំទ្រមួយចំនួនបានដឹងតិចតួចថា ហេតុអ្វីពួកគេបានមកទីនេះ ហើយមកទីនេះដោយសារពួកគេទទួលបានអង្ករនិងប្រាក់។
ការវិលត្រឡប់មកមាតុប្រទេសវិញរបស់លោក សេរីរដ្ឋា គឺជាសំណាងដ៏ចម្លែកសម្រាប់អ្នកប្រឆាំងរូបនេះដែលត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាភេរវករដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដោយសំអាងលើភ័ស្តុតាងតិចតួចបំផុត ហើយក៏ត្រូវផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលប្រាំពីរឆ្នាំដោយកំបាំងមុខកាលពីខែមករា។
ដោយនឹកស្មានមិនដល់ និងពុំមានការពន្យល់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាអ្នករិះគន់ខ្លាំងបំផុតទៅលើលោក សេរីរដ្ឋា បានស្នើសុំការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ កាលពីខែកក្កដា។ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមក ក្រសួងមហាផ្ទៃក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សអំណាចខ្មែរចុះឈ្មោះដោយមានលោក សេរីរដ្ឋា ជាមេដឹកនាំ។
លោក សេរីរដ្ឋា បានមកដល់ពីការធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះពេលព្រឹកពីក្រុងបាងកក ដោយមានជំនួយការនិងទីប្រឹក្សាមួយចំនួនតូច ហើយក៏បានលុតជង្គង់នៅខាងក្រៅកន្លែងមកដល់នៅព្រលានយន្តហោះដោយទទួលបានការប្រោះព្រំទឹកមន្តនិងផ្កាម្លិះពីព្រះសង្ឃ។ ក្រោយមកទៀត លោកក៏ចាប់ផ្តើមរិះគន់រដ្ឋាភិបាល។
លោកបាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនដែលទទួលស្គាល់ថា ខ្ញុំមានទោសទេ ហើយខ្ញុំក៏មិនដែលទទួលស្គាល់លើប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជាដែរ។ តុលាការគ្មានយុត្តិធម៌ទេ ហើយគេមិនអាចផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះបានឡើយ។ ដូច្នេះទីបញ្ចប់ អ្នកដែលប្តឹងខ្ញុំគឺជាអ្នកដែលលើកលែងទោសឲ្យខ្ញុំ”។
លោក សេរីរដ្ឋា បានទម្លាក់ចោលគំនិតធំៗរបស់លោកគឺ ការបះបោរបែបបដិវត្តផ្កាម្លិះ និងការដាក់មូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកនៅលើកោះភូកុក ដែលកម្ពុជាមិនមែនជាម្ចាស់ ប៉ុន្តែ លោកបានសន្យាកាលពីម្សិលមិញថា នឹងជំរុញឲ្យមានការកែទម្រង់រួមមាន ការបោះឆ្នោតជាដើម។
លោក សេរីរដ្ឋា បាននិយាយថា “ប្រសិនបើប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតមិនផ្លាស់ប្តូរឲ្យមានយុត្តិធម៌និងសេរី ពលរដ្ឋនឹងនៅតែចាញ់។ យើងមិនចង់ឲ្យពលរដ្ឋចាញ់ទេ យើងចង់ឲ្យពលរដ្ឋឈ្នះ ដូច្នេះគេអាចសម្រេចវាសនាជាតិបាន”។
លោក សេរីរដ្ឋា បានឃ្លាតចាកពីប្រទេសកម្ពុជារយៈពេលប្រាំបួនឆ្នាំ គឺភាគច្រើនរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលលោកទទួលបានការគាំទ្រពីសហគមន៍ខ្មែរទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា និងអឺរ៉ុប ដោយធ្វើការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងក្លាទៅលើគណបក្សកាន់អំណាចដ៏យូររបស់លោក ហ៊ុន សែន។
អ្នកប្រឆាំងរូបនេះបានអួតថា មានសមត្ថភាពអំពាវនាវដល់អ្នកគាំទ្ររាប់រយរាប់ពាន់នាក់ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាតាមដែលលោកចង់បាន។ ប៉ុន្តែ មិនមានសញ្ញាណាមួយដែលថា វាជាករណីបែបនោះទេ ហើយប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសមិនទាន់មានការការសាកល្បងនៅឡើយទេ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ដោយសង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានការគាំទ្រ គណបក្សនេះបានរៀបចំតម្រង់ជួរអ្នកគាំទ្រប្រហែល២០០នាក់ ដោយពាក់អាវពណ៌បៃតងរបស់គណបក្សអំណាចខ្មែរ ដោយគ្រវីទង់ជាតិខ្មែរនិងអាមេរិកាំង ដើម្បីទទួលស្វាគមន៍លោក សេរីរដ្ឋា នៅឯព្រលានយន្តហោះកាលពីម្សិលមិញ។
ក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្រប្រាំមួយនាក់ពាក់អាវពណ៌បៃតងដែលសម្ភាសដោយអ្នកយកព័ត៌មាន គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងអំពីគណបក្សអំណាចខ្មែរទេ លើកលែងតែថា គណបក្សនេះដឹកនាំដោយលោក សេរីរដ្ឋាតែប៉ុណ្ណោះ។ ស្ត្រីម្នាក់បាននិយាយថា អ្នកស្រីបានក្លាយជាអ្នកគាំទ្របក្សដោយសារតែគណបក្សអំណាចខ្មែរបានជួយផ្តល់អំណោយដល់អ្នកស្រីនិងអ្នកជិតខាង។
អ្នកស្រី ចក់ លីណា ដែលធ្វើដំណើរពីខេត្តតាកែវ តាមរថយន្តទួរីសជាមួយអ្នកជិតខាង បាននិយាយថា “ខ្ញុំស្រឡាញ់គណបក្សនេះពីព្រោះ [លោក សេរីរដ្ឋា] ជាមនុស្សល្អ។ គាត់ជួយប្រជាពលរដ្ឋ ពីព្រោះគាត់ឲ្យអង្ករយើងរាល់ខែ”។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា គ្រួសារអ្នកស្រីទទួលបានជំនួយជាអង្ករ៥០គីឡូក្រាមនិងប្រាក់៥០.០០០រៀលរាល់ខែពីគណបក្សអំណាចខ្មែរអស់រយៈពេលបីខែមកហើយ ជាពេលដែលលោក សេរីរដ្ឋា ទទួលបានការលើកលែងទោស។ អ្នកស្រីមិនបានដឹងអំពីគោលនយោបាយរបស់បក្សទេ ហើយបាននិយាយថា ការទទួលបានអំណោយគឺជាហេតុផលដែលអ្នកស្រីយល់ព្រមធ្វើដំណើរមកក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីទទួលស្វាគមន៍លោកប្រធានបក្ស។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា “អ្នកផ្សេងទៀតក៏ដូចគ្នាដែរ”។
អ្នកស្រីនិងអ្នកជិតខាងបានប្រមូលគ្នាធ្វើដំណើរមកភ្នំពេញដោយលោក ឈាង រុន ជាប្រធានគណបក្សអំណាចខ្មែរប្រចាំស្រុកសំរោង។ លោក រុន បាននិយាយថា លោកមិនបានដឹងអ្វីទាំងអស់ទាក់ទងនឹងគណបក្សអំណាចខ្មែរ ហើយក៏មិនបានឮអំពីគណបក្សនេះដែរ ទើបតែដឹងបីខែមុនប៉ុណ្ណោះ។
លោក រុន បាននិយាយថា លោកមិនទាន់បានទទួលអំណោយជាអង្ករ ឬជាលុយកាក់ទេ ប៉ុន្តែ លោកជឿថា លោកនឹងទទួលបាន។
លោកបាននិយាយថា “ខ្ញុំសង្ឃឹមថា គណបក្សអំណាចខ្មែរនឹងជួយខ្ញុំឆាប់ៗនេះ”។
គម្រោងគណបក្ស
លោក សេរីរដ្ឋា មិនបង្អែរបង្អង់យូរទេ ព្រោះថាលោកវិលមកវិញហើយ។
គណបក្សអំណាចខ្មែរ នឹងធ្វើសមាជបក្សដំបូងនៅថ្ងៃនេះ ហើយនឹងមានសិក្ខាសាលាបណ្តុះបណ្តាលសម្រាប់ព្រះសង្ឃ និងនិស្សិតអំពីភាពជាអ្នកនយោបាយនៅថ្ងៃសៅរ៍។ បន្ទាប់មកលោក សេរីរដ្ឋា នឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ការិយាល័យនានាតាមខេត្តរបស់គណបក្សអំណាចខ្មែរ។
ប៉ុន្តែ ទោះបីជាមានសកម្មភាពជាផ្លូវការទាំងនេះក៏ដោយ ក៏លោក សេរីរដ្ឋា មិនទាន់ដាក់បេក្ខជនឲ្យឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ដែរ។
លោកមានលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវបំពេញមុននឹងលោកចូលរួមប្រកួតប្រជែង រួមមានការកែទម្រង់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដើម្បីលុបបំបាត់សមាជិកភាពដែលមាននិន្នាការនយោបាយទាំងអស់។
ប្រសិនបើគណបក្សអំណាចខ្មែរចូលរួម លោក ឡេវ តុល ចង់ធ្វើជាបក្ខជនគណបក្សប្រចាំខេត្តសៀមរាប។ លោកបានធ្វើដំណើរមកព្រលានយន្តហោះកាលពីម្សិលមិញដោយពាក់អាវបក្ស ហើយកាន់ក្បាលមេក្រូ។
លោកបាននិយាយថា “ខ្ញុំគាំទ្រ សួន សេរីរដ្ឋា ពីព្រោះគណបក្សអំណាចខ្មែរ មានចំណុចបីធំៗ។ គាត់ជួយពលរដ្ឋ គាត់ចង់លុបចោលគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយ សួន សេរីរដ្ឋា ចង់ឲ្យពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត សូម្បីតែអ្នកនៅក្រៅប្រទេសក៏អ៊ីចឹងដែរ”។
លោក តុល បាននិយាយថា លោកក៏ចូលចិត្តគម្រោងរបស់លោកប្រធានបក្សក្នុងការពង្រីកការបង្រៀនតាមសាលាសាធារណៈពីកន្លះថ្ងៃទៅពេញមួយថ្ងៃ ហើយលុបបំបាត់ឲ្យអស់នូវពលរដ្ឋវៀតណាមដែលគ្មានសញ្ញាតិខ្មែរចេញពីបញ្ជីបោះឆ្នោត។
ការយល់ព្រមចូលរួមការបោះឆ្នោតនឹងជាការផ្លាស់ប្តូរចិត្តសម្រាប់លោក សេរីរដ្ឋា ដែលបានរិះគន់យ៉ាងច្រើនទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាក់ទងនឹងការអះអាងថា គណបក្សនេះកាន់អំណាចជាង២២ឆ្នាំ ដោយសារតែប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតពុករលួយ។
ការប្តឹងផ្តល់របស់រដ្ឋាភិបាលប្រឆាំងនឹងលោក សេរីរដ្ឋា បានផ្អែកលើការប្រឹងប្រែងមិនបានសម្រេចក្នុងការចែកចាយអាវយឺតទូទាំងប្រទេសមុននឹងមានការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៣ ដែលមានសារអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋមិនចូលរួមបោះឆ្នោត។ រឿងក្តីនេះក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការប៉ុនប៉ងរបស់លោក ក្នុងពេលមានការតវ៉ាតាមដងផ្លូវដែលកើតឡើងបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោត ដើម្បីចែកផ្កាកុលាប១.០០០ទងឲ្យប៉ូលិសនិងទាហានទូទាំងភ្នំពេញ រួមមានក្រដាសបិទផ្សព្វផ្សាយដែលជំរុញឲ្យពួកគេ “បែរកាណុងកាំភ្លើងដាក់ជនផ្តាច់ការ” ដែលជាការសំដៅទៅលើលោក ហ៊ុន សែន។
លោក សេរីរដ្ឋា ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារកាលពីខែមករាពីបទញុះញង់ ប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល និងរារាំងការបោះឆ្នោត។
ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សបានទាត់ចោលករណីនេះថាគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ និងថាជារឿងនយោបាយ ហើយចាប់តាំងពីការលើកលែងទោសរបស់លោក សេរីរដ្ឋានោះមក រដ្ឋាភិបាលមិនដែលពន្យល់អំពីការផ្លាស់ប្តូរចិត្តរបស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងភេរវកររូបនេះទេ។ មន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃគ្រាន់តែនិយាយថា លោក សេរីរដ្ឋា បានផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថរបស់លោក ហើយនិងស្វាគមន៍ឲ្យលោកមកវិញ។
អ្នកសង្កេតការណ៍នយោបាយបានបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចង់ឲ្យលោក សេរីរដ្ឋា វិញមកកម្ពុជាវិញ ដើម្បីឲ្យលោកអាចអូសទាញសន្លឹកឆ្នោតចេញពីគណបក្សប្រឆាំងពិតប្រាកដគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខ។ ទាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងគណបក្សអំណាចខ្មែរ បានបដិសេធចំពោះការអះអាងនេះ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក តុល មានទស្សនៈមួយ។
លោក តុល បាននិយាយថា “សួន សេរីរដ្ឋា និយាយការពិត។ ប្រហែលសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់គំនាបលើរដ្ឋាភិបាល [ឲ្យលើកលែងទោសដល់គាត់] ពីព្រោះគាត់ជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ”។
ដោយមានមេដឹកនាំរបស់លោកវិលមកមាតុភូមិវិញ លោក តុល ជឿជាក់ថា គណបក្សនឹងរុញឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាខ្ទាតចេញពីអំណាចនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខនេះ។
លោកបាននិយាយថា “នៅខេត្តសៀមរាប មានពលរដ្ឋច្រើនដែលគាំទ្រគណបក្សអំណាចខ្មែរគឺប្រហែល២០០នាក់”៕រើន