ប្រសិនបើលោកស្រី សេង ធារី ទទួលបានការអនុញ្ញាត ក្បួនសរសេរភាសាខ្មែរ ដែលមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំមកហើយ នឹងត្រូវកែប្រែទាំងស្រុង ដោយការដកឃ្លានឹងត្រូវណែនាំឲ្យប្រើនៅចន្លោះពាក្យ ហើយកណ្ដកសញ្ញា ឬសញ្ញាក្បៀស (,) របស់បស្ចិមប្រទេសប្រើដើម្បីឲ្យកាន់តែងាយស្រួលយល់។
លោកស្រីគឺជាជនភៀសខ្លួនម្នាក់ដែលបានរត់គេចពីសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកតាំងពីក្មេងនៅឆ្នាំ១៩៧៩ និងបានវិលត្រឡប់មកវិញនៅឆ្នាំ១៩៩៥ ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោកស្រីបានក្លាយជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ដែលគាំទ្រជ្រោមជ្រែងគំនិតសរសេរភាសាខ្មែរ មួយបែបដែលចាត់ទុកជាទម្រង់ទុកចោលជាយូរមកហើយ ដែលជាញឹកញាប់មិនអាចភ្ជាប់ឃ្លាស្មុគស្មាញឲ្យបានច្បាស់លាស់។
គូសបញ្ជាក់ពីភាពច្បាស់លាស់ក្នុងភាសាអង់គ្លេស ពេលប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀស(ដូចជា, នាងកត់សម្គាល់ថា, ភាពខុសគ្នាដ៏សំខាន់រវាងឃ្លា “តោះញ៉ាំ, ម៉ាក់យាយ” និង “តោះញ៉ាំម៉ាក់យាយ”) លោកស្រី សេង ធារី និយាយថា វាត្រូវបានប្រើប្រាស់បន្ទាប់ពីលោកស្រីត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ភ្លេចភាសាកំណើតរបស់ខ្លួនមួយចំនួនធំ។
លោកស្រីបានលើកឡើងតាមរយៈសារអេឡិកត្រូនិកកាលពីម្សិលមិញថា “បញ្ហានេះបានកើតឡើងចំពោះខ្ញុំជាពិសេសពីរចំណុច៖ គឺការត្រូវរៀនភាសាខ្មែរ ឡើងវិញពេលពេញវ័យ និងការជម្នះពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលមានការអប់រំខ្ពស់ដើម្បីបញ្ចេញសំឡេងជាភាសាខ្មែរ”។
ភាសាខ្មែរ ក៏ដូចជាពាក្យកម្លាយមកពីភាសាថៃ និងភាសាលាវ ប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធសរសេរផ្ដើមដោយព្យញ្ជនៈ មានន័យថា ព្យាង្គនីមួយៗផ្អែកលើព្យញ្ជនៈ ដោយស្រៈផ្សំបញ្ចូលជាមួយព្យញ្ជនៈដើម្បីបង្កើតពាក្យ ហើយការប្រើប្រាស់ការដកឃ្លា ឬសញ្ញាវណ្ណយុត្តដើម្បីញែកពាក្យ គឺកម្រណាស់។
សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន វាគ្មានបញ្ហាទេ។ ប៉ុន្តែលោកស្រី សេង ធារី និយាយថា ចំណុចរបត់មួយសម្រាប់លោកស្រីបានកើតមានឡើងនៅឆ្នាំ២០០៦ ជាពេលដែលលោកស្រីត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍សង្គម (CSD) ហើយ “បានចាប់ផ្ដើមដាក់បញ្ចូលសញ្ញាក្បៀសដោយប្រុងប្រយ័ត្ន” ដើម្បីញែកឃ្លាក្នុងប្រយោគនៅក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយរបស់ពួកគេ។
លោកស្រីបានលើកឡើងបន្តថា “បន្ទាប់ពីមិនអាចបកស្រាយពាក្យចុងចួន ឬមូលហេតុសម្រាប់ការដកឃ្លាពាក្យ និងការប្រើប្រាស់វណ្ណយុត្តបាន ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់អ្វីដែលខ្ញុំចេះពីការសរសេរភាសាអង់គ្លេស មកសរសេរជាភាសាខ្មែរ។ ខ្ញុំអាចធ្វើបានដោយគ្មានបញ្ហា ប៉ុន្តែបានតែពេលខ្លះប៉ុណ្ណោះ។ ឧទាហរណ៍ ខ្ញុំបានពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់សំណៅជាភាសាខ្មែរ នៃសៀវភៅរបស់យើងមានចំណងជើងថា ”ការស្វែងយល់ពីការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តនៅកម្ពុជា” សញ្ញាក្បៀសដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងសៀវភៅរបស់យើងមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ”។
លោកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា វាស្ដែងឲ្យឃើញច្បាស់ថា ការប្រឹងប្រែងរបស់លោកស្រីមិនទទួលបានការគាំទ្រឡើយ ពេលលោកស្រី ជា វណ្ណាត ជាអ្នកកាន់តំណែងមុនរបស់លោកស្រី និងជាអ្នកវិលត្រឡប់មកពីសហរដ្ឋអាមេរិកវិញដូចគ្នា “បានប្រាប់បុគ្គលិកថា សញ្ញាក្បៀសនឹងធ្វើឲ្យខ្ញុំបរាជ័យទាំងស្រុង”។ ទីបំផុត លោកស្រីត្រូវបានបណ្ដេញចេញពី CSD យ៉ាងចម្រូងចម្រាសពីសំណាក់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលដែលរួមមានលោកស្រី ជា វណ្ណាត ផងដែរនៅឆ្នាំ២០០៨។
លោក ហង់ ជួន ណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា លោកមិនប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀសក្នុងភាសាខ្មែរទេ ដោយគូសបញ្ជាក់ថា សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ដែលមានព្រះកិត្តិនាមល្បីល្បាញចំពោះការចងក្រងវចនានុក្រមភាសាខ្មែរ ដ៏គួរឲ្យគោរពស្ញប់ស្ញែងនៅឆ្នាំ១៩៣៨ ក៏បានប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀសដែរដើម្បីបង្ហាញពីគំនិត។
លោកបានបន្តទៀតថា “ខ្ញុំគិតថា នេះមិនមែនជាគំនិតថ្មីទេ បើយើងក្រឡេកមើលទៅសម្ដេច ជួន ណាត ព្រះអង្គបានប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀស ហើយជិតមួយទសវត្សរ៍មកនេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុក៏បានប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀសដែរដើម្បីបង្ហាញពីគំនិតរបស់ខ្លួនឲ្យកាន់តែច្បាស់។ វាប្រើសម្រាប់ញែកឃ្លា។ វាមានភាពស្រដៀងគ្នាតិចតួចទៅនឹងភាសាអង់គ្លេស ប៉ុន្តែសម្ដេច ជួន ណាត ទទួលបានការអប់រំផ្នែកភាសាបារាំង។ ជាទូទៅ ក្នុងភាសាបារាំង គេមិនប្រើទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើចាំបាច់ យើងអាចប្រើសញ្ញាក្បៀសបាន”។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកតក់សម្គាល់ថា លោកយល់ថាសញ្ញាក្បៀសគ្មានភាពចាំបាច់សម្រាប់ឃ្លាស្មុគស្មាញឡើយ ដោយលើកឡើងជាទឡ្ហីករណ៍ថា អ្នកនិពន្ធឆ្លាតវ័យដែលប្រើលំដាប់ពាក្យ អាចភ្ជាប់ឃ្លាបានយ៉ាងច្បាស់។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំរូបនេះបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា “ខ្ញុំអានសៀវភៅជាភាសាខ្មែរ ហើយខ្ញុំគិតថាវាមិនមែនជាបញ្ហាទេ។ បញ្ហានៅត្រង់សិក្សាភាសា និងបញ្ចេញឲ្យបានច្បាស់លាស់។ សម្រាប់ប្រធានបទបច្ចេកទេស ជាញឹកញាប់គេប្រើសញ្ញាក្បៀសនៅក្នុងអត្ថបទដែលបកប្រែពីភាសាអង់គ្លេស ហើយជាញឹកញាប់ខ្ញុំមើលមិនយល់”។
លោកស្រី សេង ធារី បានមានប្រសាសន៍បន្តថា “ប្រសិនបើអ្នកកំពុងសរសេរអំពីប្រធានបទបច្ចេកទេស អ្នកចាំបាច់ត្រូវការអ្នកជំនាញព្រោះពួកគេអាចសរសេរភាសាខ្មែរបានច្បាស់លាស់។ វាមិនមែនពាក់ព័ន្ធរឿងសញ្ញាក្បៀសទេ វាពាក់ព័ន្ធការសរសេរច្បាស់លាស់”។
លោកស្រីខ្លួនឯងផ្ទាល់ចង់គូសបញ្ជាក់ថា សម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត ប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀសនៅក្នុងវចនានុក្រមរបស់ព្រះអង្គ ដោយចាត់ទុកវាថា ជា “រដ្ឋប្រហារ” ប្រឆាំងអ្នករិះគន់លោកស្រី ពេលលោកស្រីបង្ហោះបុព្វកថាមាន៧ទំព័រដែលបញ្ជាក់បង្ហាញពីសញ្ញាក្បៀសរបស់សម្តេចសង្ឃនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក ។
ប៉ុន្តែ ការឈ្លោះប្រកែកគ្នាប្រឆាំងភាពចាំបាច់នៃការប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀសក្នុងភាសាខ្មែរក៏មានការចូលរួមពីលោក អាង ជូលៀន សាស្ត្រាចារ្យនរវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ ដែលនិយាយថា លោកមិនយល់ស្របនឹងភាពលំបាករបស់លោកស្រី សេង ធារី នៅក្នុងការសរសេរឃ្លាស្មុគស្មាញផងដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំសរសេរជាភាសាខ្មែមិនដែលជួបប្រទះបញ្ហានេះទេ។វាអាស្រ័យលើវិធីដែលអ្នកប្រើដើម្បីបង្ហាញពីគំនិតរបស់ខ្លួន។ ប្រសិនបើអ្នកព្យាយាមបកប្រែត្រង់ៗពេកនោះ នោះគឺជាបញ្ហា ប៉ុន្តែភាសានីមួយៗសុទ្ធតែមានវិធីផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីរៀបរាប់ពីវត្ថុនិងបញ្ហាផ្សេងៗ”។
លោកបានបន្ថែមថា “ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នវាមានការលំបាកសម្រាប់ខ្ញុំ ព្រោះយើងមិនមែនកំពុងនិយាយជាភាសាខ្មែរទេ គឺនិយាយជាភាសាអង់គ្លេស។ អ្នកត្រូវតែមានភាសាដ៏ច្បាស់លាស់ ហើយត្រូវតែស្ទាត់ជំនាញនៅក្នុងការរកវិធីសំដែងចេញនូវការយល់ឃើញណាមួយ”។
លោកបន្ថែមទៀតថា “បើអ្នកព្យាយាមបកប្រែដោយមិនយល់អីនោះ វាមិនល្អទេ ព្រោះភាសាខ្មែរ ខុសពីភាសាអង់គ្លេស”។
លោក វង្ស ម៉េង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាដែលជាអ្នកចេញច្បាប់នៃការប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរឲ្យត្រូវតាមក្បួនខ្នាតនោះបាននិយាយថា មិនមែនគេមិនគិតដល់ការបញ្ចូលសញ្ញាក្បៀសចូលទៅក្នុងភាសាខ្មែរនោះទេ ប៉ុន្តែ
ថា វាមិនចាំបាច់។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ”នាពេលកន្លងមកយើងធ្លាប់ប្រើសញ្ញាក្បៀស ជាពិសេសនៅក្នុងអត្ថបទចាស់ៗ នៅក្នុងវចនានុក្រម និងសៀវភៅច្បាប់ដែលបកប្រែពីភាសាបារាំង។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងសម័យទំនើបនាពេលបច្ចុប្បន្ន គេកម្រប្រើ សញ្ញាក្បៀសណាស់ គេប្រើដកឃ្លាជំនួសវិញ”។
ប៉ុន្តែ លោកទទួលស្គាល់ថា ការប្រើប្រាស់ការដកឃ្លាបែបនេះ ដើម្បីជំនួសឲ្យសញ្ញាក្បៀសគឺស្រេចតែអ្នកសរសេរនីមួយៗប៉ុណ្ណោះ ខណៈវិទ្យាស្ថានរបស់លោកនៅមិនទាន់ចេញក្បួនច្បាប់ ថាតើពេលណាដែលការដកឃ្លា គួរតែបញ្ចូលក្នុងភាសាខ្មែរនោះ។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ”ជាទូទៅយើងប្រើប្រាស់ការដកឃ្លា ពេលយើងប្រើប្រាស់ក្រុមពាក្យ ឬឃ្លាមួយ ឬចន្លោះប្រយោគមួយនិងប្រយោគមួយទៀត។ ឥឡូវនេះមានសាស្ត្រាចារ្យពីររូបកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវថា តើត្រូវប្រើប្រាស់ការដកឃ្លាយ៉ាងដូចម្តេច។ នេះនៅតែជាប្រធានបទដែលយើងត្រូវតែពិភាក្សា។ យើងនៅមិនទាន់ដាក់វាចូលជាក្បួនខ្នាតនៅឡើយទេ”។
លោកបានបន្តថា ”ការប្រើប្រាស់សញ្ញាក្បៀសអាចទៅរួច ប៉ុន្តែ វាប្រហែលជារឿងស្មុគស្មាញសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ”។
ប៉ុន្តែ សម្រាប់លោកស្រី សេង ធារី ប្រព័ន្ធបែបនេះ ដែលប្រើប្រាស់ការដកឃ្លាដើម្បីជំនួសសញ្ញាក្បៀសម្តងម្កាល ជួនកាលគ្រាន់តែដើម្បីផ្តាច់ប្រយោគពីល្បះ ហើយជួនកាលដើម្បីដកឃ្លាឈ្មោះនោះ មិនអាចជំនួសឲ្យសញ្ញាក្បៀសបានទេ។
នៅក្នុងសារដែលបង្ហោះកាលពីខែមុនលោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា សេរីភាពនៃការប្រើប្រាស់ការដកឃ្លាសម្រាប់ការបញ្ជាក់ជារឿយៗតែងតែមិនត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់នោះទេ ក្នុងនោះកាសែតកោះសន្តិភាពមិនដែលដកឃ្លាទេនៅក្នុងចំណងជើងអត្ថបទរបស់ខ្លួន ដោយសំដៅដល់ “លោក ស្រី ចំរើន” ជាបុរសម្នាក់ដែលដឹកនាំយុទ្ធនាការប្រឆាំងលោកកឹម សុខា ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង។
លោកស្រីបាននិយាយបែបកំប្លែងទាំងខ្លួនមិនសប្បាយចិត្តថា “លោក” ដែលមានន័យថា “Mr.” ជាភាសាខ្មែរ និង “ស្រី” ពាក្យទាំងពីរមានន័យថា “ស្ត្រី” ហើយជាផ្នែកមួយនៃឈ្មោះសកម្មជនរូបនេះ ជាចំណងជើងដែលអាចបកស្រាយបានថា ជា “លោក ស្រី ចំរើន” ឬជា ”លោកស្រី ចំរើន” ។
លោកស្រីបានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា “ខ្ញុំគិតថា បញ្ហានេះកើតមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្មែរទាំងអស់ ទាំងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយល្បី និងមិនល្បី។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា វិធីប្រើវណ្ណយុត្ត (ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការដកឃ្លាពាក្យជាស្វ័យប្រវត្តិ) គឺពិតជាគន្លឹះដ៏សំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ”៕ សុខុម និង ស៊ុយឈាង