លោក អ៊ូច បូរិទ្ធ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសបានទាញទឡ្ហីករណ៍នៅចុងបញ្ចប់នៃកិច្ចប្រជុំរយៈពេល៣ថ្ងៃជាមួយតំណាងមកពីសហភាពអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃពុធថា ការបង្ករឿងដោយគណបក្សប្រឆាំងក្នុងរយៈពេលជាង២ឆ្នាំមកនេះ បានធ្វើឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កំពុងកាន់អំណាច “គ្មានជម្រើស” ក្រៅពីប្រើប្រាស់តុលាការដើម្បីរក្សាសន្តិភាពក្នុងប្រទេស។
ដោយហាក់ដូចមិនជឿជាក់លើការលើកឡើងរបស់លោក អ៊ូច បូរិទ្ធ សហភាពអឺរ៉ុប បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយអំពាវនាវសុំឱ្យដោះលែងមន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលជាង២០នាក់ដែលបានជាប់ពន្ធនាគារក្នុងរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកនេះក្នុងសំណុំរឿងដែលបានធ្វើឱ្យតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងជាប់អន្ទាក់ដែរ។
ក្នុងសុន្ទរកថាបញ្ចប់របស់លោកនៅឯកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការចម្រុះកម្ពុជា-សហភាពអឺរ៉ុប លើកទី៩ធ្វើឡើងក្នុងរាធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ូច បូរិទ្ធ បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលបានបង្ខំចិត្តចាប់ខ្លួនមនុស្សដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពសង្គមដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាននាំមកជូនប្រទេស បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមធ្លាក់ពីអំណាច។
លោកបានលើកឡើងទៀតថា “ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ល្អថ្លៃថ្លារបស់យើងបានសាង ‘សន្តិភាព និងស្ថិរភាព’ ជាគុណតម្លៃដែលត្រូវតែការពារទោះក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ”។ ប៉ុន្តែនៅក្រោយការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាង រាស្ត្រដ៏ចម្រូងចម្រាសក្នុងឆ្នាំ២០១៣ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបំផ្លាញសុច្ឆន្ទៈដែលគណបក្សប្រជាជនបានសាងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។
លោកបានបន្តថា “ដើម្បីសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនៅកម្ពុជា គណបក្សប្រជាជន បានផ្តល់សម្បទាននយោបាយធំណាស់ដល់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តាមរយៈការអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនមានសមាជិកស្មើគ្នានៅគ.ជ.ប. [គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត] និងតំណែងប្រធានគណៈកម្មការមួយចំនួននៅរដ្ឋសភា។ វាពិតជាគួរឱ្យសោកស្តាយណាស់ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបន្តបំពានលក្ខខណ្ឌនៃ “វប្បធម៌សន្ទនា” តាមរយៈឥរិយាបថអសីលធម៌ និងបង្ករឿងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំខ្លួន និងការញុះញង់ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ដូច្នេះធ្វើឱ្យគណបក្សប្រជាជនគ្មានជម្រើសក្រៅពីងាកទៅរកការដោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់ដើម្បីពង្រឹងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា”។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចចោទប្រកាន់ និងដាក់ពន្ធនាគារលោក នី ចរិយា អគ្គលេខាធិការរងគ.ជ.ប. និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់៤រូបទៀតមកពីសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ពីបទសូកប៉ាន់ស្រីកំណាន់របស់លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដើម្បីឱ្យនាងនិយាយកុហករឿងសេ្នហាលួចលាក់រវាងនាង និងលោក កឹម សុខា។
មេឃុំគណបក្សប្រឆាំងមួយរូបក៏ត្រូវបានដាក់ពន្ធនាគារដែរពាក់ព័ន្ធរឿងអាស្រូវនេះដែលអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) កំពុងស៊ើបអង្កេត ខណៈលោក កឹម សុខា និងតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះ២រូបទៀតត្រូវបានកោះហៅទៅសាកសួរ។ ចំណែកឯមន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិមួយរូបត្រូវបានចោទប្រកាន់ដោយកំបាំងមុខ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនចេញកាលពីថ្ងៃពុធ តំណាងសហភាពអឺរ៉ុបបានលើកឡើងថា ខ្លួនបានអំពាវនាវឱ្យត្រឡប់ទៅរកវប្បធម៌សន្ទនាវិញ និងដោះលែងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអំឡុងកិច្ចប្រជុំរបស់ខ្លួនជាមួយរដ្ឋាភិបាល។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា ”យើងបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីភាពឯករាជនៃប្រព័ន្ធតុលាការ និងភាពត្រឹមត្រូវនៃការអនុវត្តច្បាប់ និងជាពិសេសអំពីការចាប់ខ្លួនតំណាងសង្គមស៊ីវិលកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ហើយយើងសូមអំពាវនាវឱ្យដោះលែងពួកគេ”។
ជាងមួយឆ្នាំកន្លងទៅហើយ ការរិះគន់របស់សហភាពអឺរ៉ុបលើរដ្ឋាភិបាល បានលេចធ្លោព្រោះភាពត្រង់របស់ខ្លួន ក្នុងចំណោមការថ្លែងប្រើពាក្យខ្លាំង ដែលចេញដោយស្ថានបេសកកម្មការទូតបរទេសផ្សេងទៀតនៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញ។
នៅខែឧសភាឆ្នាំមុន តំណាងសហភាពអឺរ៉ុបដែលធ្វើទស្សនកិច្ច គឺលោក ស៊ីលវីយ៉ូ ហ្គនហ្សាតូ ព្រមានថា វាពិបាកធ្វើយុត្តិកម្មទឹកប្រាក់៤៣៥លានដុល្លារដែលសន្យាផ្តល់ឲ្យកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ២០២០ចំពោះអ្នកបង់ពន្ធអឺរ៉ុប ប្រសិនបើប្លុកនេះមិនមើលឃើញការកែទម្រង់ការបោះឆ្នោតជាដុំកំភួនទេនោះ។
នៅខែវិច្ឆិកា សមាជិកសភាអឺរ៉ុបជាច្រើនរូបដែលមកធ្វើទស្សនកិច្ចបានលើកមតិនេះជាថ្មី។ ហើយកាលពីខែមុន សមាជិកជាច្រើនរូបនៃអនុគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សរបស់សភាបានព្រមានថា ប្រទេសកម្ពុជាបានងាកចេញពី “ផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យ”។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បាននិយាយកាលពីម្សិលមិញថា លោកស្រី សង្ឃឹមថា ជំហររបស់សហភាពអឺរ៉ុបនឹងទាក់ទាញការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិច្រើន។
លោកស្រីនិយាយតាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិកកាលពីម្សិលមិញថា “នៅពេលដែលខ្ញុំគិតថា ការអធិប្បាយអាចខ្លាំងជាងនេះ ខ្ញុំពិតជាជឿថា ការថ្លែងជាសាធារណៈខ្លាំងៗពីតួអង្គអន្តរជាតិដ៏មានឥទ្ធិពលអាចផ្តល់ការការពារដល់ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា”។មិនមែនគ្រប់គ្នាជឿជាក់នោះទេ។
លោក អៀរ សុផល ជំនួយការសាស្ត្រាចារ្យនៅ Occidental College ក្នុងក្រុងឡូស អេនជឺឡេស និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងថា ”ការពឹងផ្អែកលើជំនួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងវិធីដែលជំនួយបរទេសធ្វើឲ្យដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទន់ខ្សោយ” និយាយថា “និយាយងាយជាងធ្វើ”។
លោកនិយាយក្នុងអីុម៉េលមួយថា ”គេក៏បាននិយាយដែរនៅមុនពេលខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាច។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ពេលនេះគេកំពុងមមាញឹកវាយទូរលេខយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ ដើម្បីផ្ញើទៅកាន់ទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួននៅក្នុងរដ្ឋធានីនានាទូទាំងពិភពលោក”។
លោក អៀរ សុផល បាននិយាយថា មានតែទណ្ឌកម្មចំគោលដៅប៉ុណ្ណោះនឹងទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់ពេញលេញពីរដ្ឋាភិបាល។
“មានគេនិយាយថា អ្នកឯងមិនអាចមកអឺរ៉ុបដើរទិញហួសហេតុនៅក្រុងប៉ារីស និង ក្រុងហ្សឺណែវ ទៀតទេ… គេមិនស្វាគមន៍អ្នកទេ”។
លោក អ៊ូ វីរៈ អ្នកវិភាគនយោបាយ ដែលកំពុងត្រូវរដ្ឋាភិបាលប្តឹងពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ទាក់ទិននឹងការសម្ភាសតាមវិទ្យុ បាននិយាយថា ក្រុមអ្នកជំនួញដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងខឹងខ្លាំងដោយសារតែទណ្ឌកម្មទាំងនោះ ប៉ុន្តែថា វិធានការបែបនេះមិនទំនងនឹងកើតឡើងទេ ប្រសិនបើស្ថានការណ៍នយោបាយមិនកាន់តែដុនដាបខ្លាំងនោះ។
លោក វីរៈ បាននិយាយថា “ហេតុដូច្នេះហើយ មនុស្សដូចខ្ញុំអ៊ីចឹង កំពុងតែព្យាយាមដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រឡប់មករកការពិត និងការកែទម្រង់ស្ថាប័ន”។
“ប្រទេសម្ចាស់ជំនួយមានកាតព្វកិច្ចពិនិត្យឲ្យច្បាស់ថារដ្ឋាភិបាលទទួលបានសារនេះនៅពេលឥឡូវ មុនពេលអ្វីៗអាក្រក់ពេកនោះ”៕ សុខុម និង និត