អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមចាត់ទុកជនផ្ដាច់ការថាជាក្រុមមនុស្សបញ្ញើក្អែកក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ តែនៅទីបំផុត ជនផ្ដាច់ការទាំងនោះក៏នឹងស្លាប់ជាមួយនឹងការដួលរំលំរបបប្រជាធិបតេយ្យដែរ ត្បិតភាពធំធាត់ ភាពមានបានដែលពួកគេសម្ងំដេកស៊ីក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាការបំផ្លាញប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត សេង សារី បានសរសេរលើគណនី Facebook របស់លោកនៅថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ថា ដើម្បីភាពធំធាត់នៃអំណាចតកូនតចៅ ជនផ្ដាច់ការដឹងយ៉ាងច្បាស់ពីរបៀបកាន់កាប់អំណាចក្នុងយន្តការប្រជាធិបតេយ្យ ដូចជាការលួចកែច្បាប់ដើម្បីពង្រឹងអំណាចខ្លួនឯង និងប្រើវិធីកេងចំណេញនយោបាយគ្រប់រូបភាព ដូចជាការកម្ចាត់ដៃគូនយោបាយដែលមានកម្លាំងនយោបាយស្មើនឹងខ្លួនឯង ជាដើម។
លោកអះអាងថា របបប្រជាធិបតេយ្យនឹងត្រូវដួលរលំក្រោមស្នាដៃជនផ្ដាច់ការដែលជាក្រុមបញ្ញើក្អែកទាំងនោះយ៉ាងពិតប្រាកដ ប៉ុន្តែរបបនេះនឹងរស់ឡើងវិញនៅពេលដែលជនផ្ដាច់ការទាំងនោះអស់ឥទ្ធិពលនយោបាយ ឬស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ដូច្នេះការតស៊ូរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យមានសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គឺនៅតែមានសង្ឃឹមជានិច្ច។
បណ្ឌិត សេង សារី បញ្ជាក់ថា ការចងបណ្ដាញសែស្រឡាយភ្ជាប់សាច់ឈាមធ្វើជាដន្លងនឹងគ្នា ឬទទួលគ្នាធ្វើជាពុកធម៌ ម៉ែធម៌ បងធម៌ ឬប្អូនធម៌ ជាដើម គឺជាវិធីមួយដែលអាចឲ្យជនផ្ដាច់ការបង្កើតបក្ខពួកឲ្យបានកាន់តែច្រើន ដើម្បីឲ្យសែស្រឡាយសាច់ញាតិទាំងនោះជួយជ្រោមជ្រែងអំណាចខ្លួនឯងឲ្យកាន់តែរឹងមាំបន្តទៀត។
ការរិះគន់របស់បណ្ឌិត សេង សារី គឺត្រូវគេមើលឃើញថា កម្ពុជាប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធនយោបាយរបស់កម្ពុជាត្រូវបក្ខពួកអ្នកកាន់អំណាចក្តោបក្តាប់ទាំងស្រុង ខណៈសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋត្រូវបានរឹតត្បិតជាបន្តបន្ទាប់។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម លើកឡើងថា គណបក្សកាន់អំណាចដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន បានយកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើជាឈ្នាន់ និងយករបបប្រជាធិបតេយ្យដែលបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញធ្វើជាខែលដើម្បីបន្តអំណាចរបស់ខ្លួនឯងទៅមុខទៀត តាមរយៈនៃការចាត់តាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សកាន់អំណាចឲ្យគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់ ទាំងផ្នែកស៊ីវិល និងកងទ័ព។
ពួកគេគូសបញ្ជាក់ថា អំណាចកំពូលរបស់ជាតិទាំង៣ ត្រូវលោក ហ៊ុន សែន គ្រប់គ្រងយ៉ាងណែនក្នុងដៃ ក្នុងនោះ លោក ហ៊ុន សែន ខ្លួនឯងគ្រប់គ្រងស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ លោក ហេង សំរិន គ្រប់គ្រងស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ និងលោក ឌិត មុន្ទី គ្រប់គ្រងស្ថាប័នតុលាការ ខណៈស្ថាប័នយោធាក៏ត្រូវសាច់ញាតិលោក ហ៊ុន សែន គ្រប់គ្រងផងដែរ ដូចជាកម្លាំងយោធាកងទ័ពជើងគោកត្រូវគ្រប់គ្រងដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងកងកម្លាំងនគរបាលជាតិ ត្រូវគ្រប់គ្រងដោយលោក នេត្រ សាវឿន ជាដើម។
កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) ធ្លាប់បានបញ្ចេញរបាយការណ៍ថា ក្រោយកាន់កាប់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន បានរៀបចំពង្រឹងអំណាចតាមរយៈកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលជាសេនាធិការរបស់ខ្លួន។ ក្នុងនោះលោកបានតែងតាំងតួនាទី និងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់បុគ្គលដែលស្មោះស្ម័គ្រនឹងលោក ដែលអ្នកទាំងនោះបានដើរតួនាទីជាឆ្អឹងខ្នងដ៏រឹងមាំក្នុងការកាន់កាប់អំណាចយូរអង្វែងរបស់លោក។
អង្គការ Human Rights Watch បានលាតត្រដាងពីមេទ័ពសំខាន់ៗដែលជាជំហរជួយរក្សាអំណាចឲ្យលោក ហ៊ុន សែន រួមមាន៖
- លោក ប៉ុល សារឿន
- លោក ជួន សុវណ្ណ
- លោក សៅ សុខា
- និងលោក នេត សាវឿន ជាដើម
ព្រមទាំងមេបញ្ជាការ ៩រូបផ្សេងទៀតដែលអ្នកទាំងនេះសុទ្ធសឹងតែជាអគ្គមេបញ្ជាការ អគ្គមេបញ្ជាការរង និងជាអគ្គស្នងការ អគ្គស្នងការរងនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់កម្ពុជាទាំងមូល។
ជុំវិញបញ្ហានេះ កាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា គ្មានអ្នកណាអាចមកផ្តួលរំលំលោកបានឡើយ ហើយលោកនឹងធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តទៀត ព្រោះថានៅលើពិភពលោកគ្មានច្បាប់កំណត់អាណត្តិនាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះទេ ដូច្នេះលោកចង់ធ្វើដល់ឆ្នាំណាក៏បាន៕