រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា សម្ដែងក្តីបារម្ភថា ក្រោយឆ្នាំ២០២២ អាស៊ាននឹងជួបវិបត្តិកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការរក្សាឯកភាព និងភាពស្អិតល្មួតរបស់អាស៊ានទាំង១០ ប្រសិនបើមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាដែលកំពុងតែលេចឡើងឱ្យបានល្អទេនោះ ហើយកម្ពុជាក៏មិនឯកភាពនូវការប្រឈមមុខដាក់គ្នាក្នុងនាមសមាជិកទាំង១០ក្នុងតំបន់នេះដែរ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយដែលរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថាន ISEAS-Yusof Ishak ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមករា ថា កម្ពុជាមើលឃើញថាអាស៊ានត្រូវតែមានការឯកភាព និងសាមគ្គីគ្នាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងតំបន់ឱ្យល្អ ដើម្បីរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសន្តិសុខប្រកបដោយចីរភាព។
លោក ប្រាក់ សុខុន អះអាងថា កម្ពុជាគាំទ្រជានិច្ចនូវការឯកភាពគ្នាសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងបម្រើផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ ជាងនេះទៀត កម្ពុជានឹងខិតខំផ្ដោតលើការបង្រួបបង្រួម ដើម្បីឱ្យដំណើរការអាស៊ានបានកាន់តែល្អប្រសើរ តាមរយៈដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលអាស៊ានកំពុងតែជួបប្រទះនៅពេលនេះ។
ការអះអាងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ស្របពេលដែលសមាគមអាស៊ានកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាមួយចំនួន ជាពិសេសវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា ដែលបានក្លាយជារបៀបវារៈយ៉ាងសំខាន់ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសទាំង ៩ មានការខ្វែងគំនិតយ៉ាងខ្លាំងលើបញ្ហានេះ។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី លោក Joko Widodo បានសរសេរលើបណ្ដាញ Twitter របស់លោកថា បន្ទាប់ពីមានការសន្ទនាជាមួយមេដឹកនាំកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន អំពីវិបត្តិនៅភូមា លោកបានបញ្ជាក់ថា ឥណ្ឌូនេស៊ី ស្នើឱ្យភូមា ត្រូវអនុវត្តលើសំណើអាស៊ានទាំង ៥ចំណុចឱ្យបាន ដើម្បីឱ្យភូមា ត្រឡប់ទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិញ។
ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើរបបសឹកភូមា មិនអនុវត្តតាមលក្ខខណ្ឌទាំង ៥ចំណុចរបស់អាស៊ានទេ ហើយមានវត្តមានតំណាងភូមា ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះដែរនោះ គឺគ្រាន់តែជាតំណាងឱ្យក្នុងឋានៈមួយដែលមិនមែនជាអ្នកនយោបាយ ដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះតែប៉ុណ្ណោះ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃចលនាពលរដ្ឋដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ លោក ម៉ែន ណាត បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៦ មករា នេះថា ការព្រួយបារម្ភពីភាពចម្រូងចម្រាសអំពីការខ្វែងគំនិតគ្នារបស់មេដឹកនាំអាស៊ាន ចំពោះការដោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមា គឺពិតជាត្រឹមត្រូវណាស់ ព្រោះថាការសម្រេចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទាំងមិនមានការឯកភាពពីសមាគមអាស៊ាន ក្នុងការជួបជាមួយមេដឹកនាំរបបសឹកភូមា គឺពិតជាបង្កវិបត្តិបន្ថែមទៀតឱ្យអាស៊ានប្រាកដមែន។
លោក ម៉ែន ណាត អះអាងថា ដើម្បីឱ្យមេដឹកនាំកម្ពុជាដើរតួនាទីជាប្រធានអាស៊ានឱ្យបានត្រឹមត្រូវពេញលក្ខណៈ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែប្រើតួនាទីរបស់ខ្លួនស្របតាមគោលការណ៍អាស៊ាន ជាពិសេសលក្ខខណ្ឌទាំង ៥ចំណុចដែលអាស៊ានសម្រេចកាលពីពេលកន្លងទៅសម្រាប់មេយោធាផ្ដាច់ការភូមា នោះ។ លោកបន្ថែមថា លោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនគួរឱនលំទោននឹងរបបសឹកមួយដែលឡើងកាន់អំណាចដោយខុសច្បាប់ រហូតដើរប្រាសចាកពីគោលការណ៍ទាំង ៥ចំណុចរបស់អាស៊ានដែលបានសម្រេចនោះដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើមេដឹកនាំកម្ពុជាមិនអាចដោះស្រាយទាំងវិបត្តិផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ដូចជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាន់ឈ្លីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការចាប់ខ្លួនកម្មករទាំងអយុត្តិធម៌ដែលកំពុងកើតមាននៅពេលនេះបានទេ នោះលោក ហ៊ុន សែន ក៏គ្មានឥទ្ធិពល និងភាពជាគំរូក្នុងការដោះស្រាយ ឬសម្របសម្រួលវិបត្តិរបស់អាស៊ានបានដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រមាណជិត ២០០ស្ថាប័ន បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ដោយទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន រកដំណោះស្រាយវិបត្តិនៅភូមា ដោយមានការចូលរួមពីពហុភាគីអន្តរជាតិ គឺមិនមែនចេញមុខដោះស្រាយដែលមានមនុស្សតែម្នាក់បែបនេះទេ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះបញ្ជាក់ថា ការគាំទ្ររបបយោធា គឺជាការបង្កបញ្ហាកាន់តែច្រើនសម្រាប់អាស៊ាន និងជាការប្រមាថដល់ប្រជាជនភូមា និងកម្ពុជាផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ក៏ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ភាពជឿជាក់លើអាស៊ានក្នុងអំឡុងពេលលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើជាប្រធានប្ដូរវេនអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០២២ នេះថែមទៀត៕