 ឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ប៉ុន្តែបានប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅភូមា ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុច និងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ដើម្បីទប់ស្កាត់ការអូសបន្លាយទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជន។){kind=link}
ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានឯកភាពគ្នាមិនអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសភូមា (មីយ៉ាន់ម៉ា) ឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ប៉ុន្តែបានប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅភូមា ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុច និងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ដើម្បីទប់ស្កាត់ការអូសបន្លាយទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជន។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោក ជុំ សុន្ទរី បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា កម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៅថ្ងៃទី១៦-១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ ប៉ុន្តែប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានបានឯកភាពគ្នាមិនអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានឡើយ ដោយសារតែមានវឌ្ឍនភាពតិចតួចក្នុងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង ៥ចំណុច ហើយសមាជិកអាស៊ានបានស្នើឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ជូនអ្នកតំណាងដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនយោបាយមកជំនួសវិញ។
លោកបានបន្តថា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានលើកទឹកចិត្តមីយ៉ាន់ម៉ា ឱ្យជំនួសដោយភាគីដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនយោបាយ ជាជាងទុកកៅអីឱ្យនៅទំនេរ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យលើមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងការសម្រេចចិត្តថា អ្នកតំណាងដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនយោបាយនោះជានរណា។
កិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន គឺជាកិច្ចប្រជុំមួយក្នុងចំណោមកិច្ចប្រជុំសំខាន់ៗចំនួន៤ ពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ានសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ នេះ។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈ ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា អស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយដែលប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាននៅតែព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការវិវឌ្ឍនានានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា រួមទាំងរបាយការណ៍នៃការបន្តកើតមាននូវអំពើហិង្សា និងការធ្លាក់ចុះនៃស្ថានភាពមនុស្សធម៌ ជាដើម។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បន្តថា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានបានបញ្ជាក់ពីភាពប្រញាប់ប្រញាល់នៃការបញ្ចប់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់ និងសម្រាប់គ្រប់ភាគីទាំងអស់ក្នុងការប្រកាន់យកភាពអត់ធ្មត់ខ្ពស់បំផុត។
ប្រទេសភូមា ត្រូវធានាបាននូវការចែកចាយជំនួយមនុស្សធម៌ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងទាន់ពេលវេលាទៅដល់ប្រជាជនដែលត្រូវការជំនួយបំផុត ដោយឈរលើមូលដ្ឋានមនុស្សធម៌ អព្យាក្រឹតភាព និងឯករាជ្យ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តថា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានសូមអះអាងជាថ្មីនូវការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន និងការត្រៀមលក្ខណៈរួចរាល់ដើម្បីជួយដល់មីយ៉ាន់ម៉ា ស្របតាមឆន្ទៈនៃប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុច និងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន គឺសន្តិភាព និងការបង្រួបបង្រួមជាតិយូរអង្វែងអាចសម្រេចទៅបាន លុះត្រាណាដំណោះស្រាយនយោបាយនោះប្រកបដោយដំណោះស្រាយដែលមីយ៉ាន់ម៉ាធ្វើជាម្ចាស់ និងដឹកនាំ និងដែលមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តថា កិច្ចការទាំងនេះមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់គ្រប់ភាគីទាំងអស់ក្នុងការលើកកម្ពស់លក្ខខណ្ឌអំណោយផលមួយ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីមួយចំពោះវិបត្តិនាពេលបច្ចុប្បន្ន សម្រាប់ប្រយោជន៍ និងទប់ស្កាត់ការអូសបន្លាយនៃទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា។
ប្រភពដដែលថា ដើម្បីសម្រេចបំណងនេះ ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានសម្រេចតែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ជាប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ានស្ដីពីមីយ៉ាន់ម៉ា និងស្នើរបបដឹកនាំដោយយោធានេះជួយសម្រួលដល់បេសកកម្មនានានៃប្រេសិតពិសេសប្រធានអាស៊ាន។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលថា ការជួយសម្រួលនោះដោយចាប់ផ្ដើមជាមួយដំណើរទស្សនកិច្ចដំបូងទៅកាន់មីយ៉ាន់ម៉ា នាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ ដើម្បីជួបគ្រប់ភាគីទាំងអស់ឱ្យអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុច (5PC) អាចបោះជំហានទៅមុខ។
កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទទាំង ៥ចំណុចដែលបានសម្រេចនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ដែលមានទាំងមេដឹកនាំយោធាភូមាផងដែរ បានមូលមតិគ្នាជាឯកច្ឆន្ទទៅលើ ៥ចំណុច គឺ៖
- ការបញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយគ្រប់ភាគីទាំងអស់ត្រូវរក្សាការអត់ធ្មត់ខ្ពស់បំផុត
- កិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយការស្ថាបនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន
- ការចាត់តាំងប្រេសិតពិសេសរបស់អាស៊ានដើម្បីសម្របសម្រួលដំណើរការកិច្ចសន្ទនា ដោយមានជំនួយពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន
- ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ាន
- និងទស្សនកិច្ចរបស់ប្រេសិតពិសេសនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីជួបជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
អ្នកវិភាគនយោបាយ បណ្ឌិត សេង សារី បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា កម្ពុជាហាក់មិនសូវចាប់អារម្មណ៍ពីបញ្ហាវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដូចមុនទេ ដោយសារក្រោយពីបុរសខ្លាំងដើរបញ្ច្រាសទិសកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើទស្សនកិច្ចជួបមេដឹកនាំរបបសឹក លោក មីន អ៊ុងឡាំង កន្លងមករងការរិះគន់ និងស្ដីបន្ទោសពីប្រទេសដែលជាសមាជិកអាស៊ាន។
លោកថា ជាយុទ្ធសាស្ត្រ កម្ពុជាមិនព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហានៅភូមា ដោយមានការផ្ដួចផ្ដើមជាគំនិតយុទ្ធសាស្ត្រអ្វីថ្មីទេ គឺប្រហែលជាយុទ្ធសាស្ត្រគប់ដុំថ្មក្ដៅនេះបោះឱ្យឥណ្ឌូនេស៊ី ឆ្នាំ២០២៣ ហើយកម្ពុជានឹងវាយបកថា អ្វីដែលកម្ពុជាខិតខំប្រឹងប្រែងកន្លងមកត្រូវបានគេស្ដីបន្ទោស។ ឥឡូវដល់វេនម្ដងហើយថា តើឥណ្ឌូនេស៊ី នឹងដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងដោយរបៀបណា។
យោងតាមរបាយការណ៍ពីសមាគមផ្តល់ជំនួយដល់អ្នកទោសនយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ា (Assistance Association of Political Prisoners) បានឲ្យដឹងថា គិតត្រឹមថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ មានប្រជាជនជាង ១៥០០នាក់ (១៥១០នាក់) ដោយមានទាំងកុមារផង ត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ខណៈជាង ១ម៉ឺន ១ពាន់នាក់ (១១៩៣៧នាក់) កំពុងជាប់ឃុំ៕